Útvarpstíðindi : nýr flokkur - 01.05.1952, Page 22

Smávegis um Bólu-Hjálmar
eftir Guðmund Friðjónsson
♦-----------------------------------------------------------♦
Ján Ólufsson skálcl og rítstjóri gaf út í Reykjavík
fyrstu úr aldarinnar tímarit, sem hét Nýja öldin. Úr
henni hnuplum við eftirfarandi grein eftir Guðmund
Friðjónsson.
♦------------------------------------------:----------------i
BÓLU-HJÁLMAR hefur verið næsta kynleg-
ur maður. Hannes Hafstein hefur fært til nokkur
dæmi í formálanum fyrir kvæðum lians; en
ýmsar fleiri sagnir eru til um Hjálmar víðsvegar
og tel ég nokkrar þeirra, sem ég hef heimildir
fyrir að eru sannar.
ÞUMALLINN OG RÍMAN.
Þegar Hjálmar hafði Göngu-Hrólfs-rímur á
prjónunum, kom hann kvöld eitt til konu sinnar
um það leyti, sem menn voru vanir að festa
rökursvefn. Biður hann hana að taka upp á
duggara-vettlings þumli, segist „finna það á sér,
að nú niundi ríma geta fæðst“ og ætlaði hann að
prjóna þumalinn meðan hann kvæði. Konan tek-
ur upp á þumalinum og legst svo fyrir, en
Hjálmar tekur til sinna starfa. Hanri situr álútur
og styður ölnbogum á kné sér. Þessi rökursvefn
hefur að likindum orðið í lengra lagi, því að
þegar „stjaman" (sjöstj.) var gengin í nónsstað,
var kveikt. Lá þá vettlingurinn á gólfinu, en
þumallinn i stærri lykkju — og ófeldur af. Rim-
an var kveðin á enda. Eg man nú eigi, hver hún
er i röðinni, en þetta er upphafið:
„Kvæðið hóla bröndungs gná.“
Þetta sagði mér skilrík kona, sem hevrði
Hjálmar sjálfan segja frá.
UPPLAGIÐ VAR BÖLVAÐ.
Maður nokkur sagði við Iljálmar eitthvað á
þá leið, að mikill maður hefði hann orðið, ef
liann hefði notið menntunar og góðs uppeldis.
Ifjálmar þagði unr stund, en sagði svo:
22 útvakpstÍðindi
„Ég veit ekki — upplagið var bölvað.“
Sama kona sagði mér þessa sögu sem hina.
Hún heyrði Hjálmar segja sögur og mundi vel,
hvernig hann hagaði sér við þann starfa: Meðan
hann sagði söguna, var hann álútur og starði
stöðugt í gaupnir sér. En er henni var lokið, leit
hann upp og framan í þann eða þá, sem hann
sagði; augnatillitið var þá ákaflega fast og
stingandi, og var því likast, sem hann vildi þann-
ig greypa söguna inn í hugsun og minni áheyr-
andans. En þeim sem fyrir urðu, brá við.
IIJÁLMAR SÉR FEIGÐ Á MANNI.
Þegar Iljálmar var á Minni-Ökrum, vóru þeir
Daði „fróði" eitt sinn gestkomendur á Stóru-
Ökrum. Daði fór fyrr; og er hann hvarf fraffl
úr baðstofudyrunum, leit Hjálmar við honuffl.
En er Daði var horfinn, mælti Hjálmar við þá,
sem inni voru:
„Já, nú er feigðarsvipur á baki Daða.“ — Þetta
hafa sagt mér sjónar- og heyrnarvottar. — En
litlu síðar varð Daði úti og sáust Jreir þarna
hinzsta sinni.
Ég lief átt tal við Guðrúnu dóttur Iljáhnars og
sagði hún mér ýmislegt af háttum föður síns.
Það sagði hún mér, að stundum hefði hann litið
út undan sér og brugðið grönum við. Stunduffl
lét hann Jress þá getið, að nú myndi einhver
koma, og brást það þá ekki. En sjaldan vildi
hann segja, hvað fyrir augun bar.
Meðal annars spurði ég hana um atferli
Hjálmars Jiegar hann átti í glímum við hug-
myndir og hendingar: — „Hann hefur oftast ort
á nóttunni?"