Prentarinn - 01.01.1952, Blaðsíða 6

þeirra að sumu leyti, en það er viðfang prentara
að beita hjálpargögnum tækninnar að réttum hætti.
Þau eiga að vera þjónar hans og hjálpa honum
við ætlunarverk hans, og hversu fullkomin tækni
sem er er samt sem áður fánýt, ef hún fylgir ekki
eftir þeim tilgangi að auðvelda viðtöku lesara við
efni prentaðs leturs.
Rétt- Fyrsta krafan, sem gerð er til prentnema
stöfun. — setjara eða prentara —, er sú, að hann
skuli hafa góða þekkingu á sænskri tungu, einkum
í stafsetningu. Samkomulagið um nema ákveður
sem lágmark gott barnaskólapróf í sænsku, en
barnaskólalærdóminn þyrfti að auka, einkum varð-
andi stafsetningu, greinarmerkjanotkun, skiptingu
orða, skammstafanir o. fl. Setningarnemi ætti líka
að afla sér þekkingar á tíðhöfðustu erlendum orðum.
Stuðningsrit Eftirtaldar bækur ættu að vera til-
á sœnsku. tækar á hverjum vinnustað:
1. Orðas\rá sænska málþingsins.
2. Sænsk máljrceði handa alþýðuskólum . . .
3. Algengustu erlend orð. . . .
4. Ritreglur. 4. rit Sænsku málverndarnefndarinnar.
5. Lciðbeiningar um setningu ásaml ritreglum,
samdar af Kvörðunarnefndinni í prentiðnum."
Að breytanda breyttu ætti hvarvetna að koma is
lcnzty hér í stað scens^s.
Nú kemur glefsan, er áður var hótað (skáletrun-
in er verk höfundar, en ekki þýðanda):
„Látið setningarvinnuna ganga með jöjnum, stillt-
um hraðal"
Aftasta kenningin hljóðar svo:
„Varnir við slysum.
Slys geta orðið ýmist fyrir aðgæzluleysi, ýmist
sakir skorts á varnarráðstöfunum.
Stilling og gætni eru eiginleikar, er sá verður að
hafa, sem annast skal urn vél. Með jöfnum vinnu-
hraða, án óþarfs ákafa á prentari allt af að vinna,
svo að hann bægi sjálfkrafa frá orsökum til slysa.
Þannig á hann að halda góðri reglu við pressu
sína; olíu, sem lekur á gólf eða fótstall, á að
þurrka upp undir eins; verkfæri mega ekki á
þrepi eða gólfi, og eldur má ekki vera í nánd við
benzínbrúsa. Eigi að breyta einhverju eða færa til,
þá á að stöðva pressuna og eins, ef uppkvæmi verða.
Það er gersamlega óhæft að reyna að berja niður
uppkvæmi með hnyðju og meitli eða tína upp
pappírssnepla af samfellunni með pressu í gangi.
Meðan borið er á pressu, á að stöðva hana, og þeg-
ar áborning útheimtir, að prentari skríði inn í
vél, á áð loka fyrir rafmagnsstraum. Varnarráðstaf-
anir, sem mælt er fyrir urn, skal halda, og eins á að
tilkynna stjórnendum, ef varnargögn eru ekki í
lagi eða koma ekki að notum.“
Bókin er í einkennilegu bandi, lín á kili og
nafnið letrað á með gullnu ásamt stíluðum mynd-
um af stíl og núð, en á spjöldunum er pappír og
prentaðar á brigðablæsmyndir, hvor úr sínum kafla,
setningu að ofan og prentun að neðan, rétthverfar
á fremra spjaldi, en ranghverfar á aftara, og nafnið
hvítletrað á skildi í hornið hægra megin að 'ofan
á efri myndinni og glæja dregin yfir til hlífðar.
Nú er þessi bók í bókasafni H. I. P., svo að þeir
prentarar, sem kynni að langa til að kynnast henni
nánara, geta fengið hana að láni þar.
Komandi samningar danskra prentara.
Eins og flestra iðngreina hér standa yfir samn-
ingaumleitanir milli prentarafélagsins danska og
prentsmiðjueigenda. Núgildandi samningar eru til
I. marz 1952. Samningaumleitanir eru þá líka
hafnar, og má búast við því, að þær strandi allar
mjög bráðlega samkvæmt þeirri aðferð, sem at-
vinnurekendafélagið notar nú. Það verða ekki
hin einstöku félög, sem fá að gera út um kaup og
önnur samningsatriði, 'heldur verða það höfuðfé-
lögin, sem fjalla um það, og öllu — 200—300 þús-
undum manns alls — slegið saman í eina heild.
Prentarafélagið þykir ekki sérstaklega hófsamt í
kröfum sínum þetta sinn, og er ekki laust við, að
mörgum innan stéttarinnar þyki fulldjúpt tekið í
árinni, hvað 'kröfum við kemur. Það er farið fram
á 25 kr. launahækkun á viku í Kaupmannahöfn
og 15 kr. hækkun í úthéruðunum. Vinnutími verði
42 stundir á viku eða 6 stunda stytting; sumarleyfi
verði 3 vikur í stað 12 daga nú og þóknun fyrir
sumarleyfi verði 814% af vikukaupinu, í stað
414% nú.
Ekki hefi ég hitt neinn prentara, er trúi því,
að þessar kröfur nái fram að ganga, eins og öll
aðstaða er nú, dýrleiki pappírs og þarafleiðandi
vinnuleysi. Rúmlega 500 prentarar eru vinnulausir,
eins og stendur, og enginn veit, hvort náð er há-
marki vinnuleysis innan stéttarinnar enn þá.
Hér er talað um það, að áhrifamenn innan hinna
ýmislegu stjórnmálaflokka séu að leita hófanna um
það að fá leiðtoga verkamanna til þess að hafa
áhrif í þá átt að framlengja núgildandi samninga
með lítilfjörlegum hreytingum þó um eins eða
tveggja ára skeið.
38 PRENTARINN