Prentarinn - 01.05.1968, Page 13

útgefendur, sem njóta þeirra forréttinnda á Is-
landi að selja þar bækur sínar tollfrjálsar og
hömlulaust.
Vasabrotsbækur hafa einkum með stærri
þjóðum náð gífurlegri útbreiðslu og vinsæld-
um, ekki hvað sízt meðal ungs fólks. Enda þótt
bógurinn í þessari útgáfustarfsemi séu léttar
skáldsögur og leynilögreglusögur, hafa hand-
bækur, fræðibækur og klassískar bókmenntir
verið drjúgur hluti þeirra. Það er algengt að
þessar ódýru vasabrotsbækur seljist í tugþús-
undum, jafnvel hundruðum þúsunda eintaka í
Bretlandi, Þýzkalandi, Frakklandi, en þó fyrst
og fremst í Bandaríkjum Norður-Ameríku, þar
sem mörg dæmi eru til þess að slík vasabrots-
bók seljist í milljónum eintaka. Frændur okk-
ar á Norðurlöndum voru fremur seinir til
þess að átta sig á möguleikum á útgáfu vasa-
brotsbóka. Þeir héldu sig of fáa og smáa til þess
að geta náð tugþúsunda eintaka sölu á hverri
bók. Það er fyrst árið 1960 að skriður kemst
á þessa tegund útgáfumála, og gafst vel þegar
í upphafi, þó bezt í Svíþjóð og Danmörku, þar
sem titlarnir skipta nú hundruðum árlega.
Ef nú til fróðleiks og skemmtunar er tekið
saman stutt yfirlit yfir verk erlendra höfunda,
sem oftast eru þýdd á önnur tungumál, og er
þá miðað við árið 1964, verður þetta upp á
teningnum:
Lenin ................. (202 þýð.) í 14 þjóðlöndum
Shakespeare............ (192 —- ) - 29 —
Jules Verne............ (128 — ) - 28 —
Leo Tolstoj ........... (112 — ) - 27 —
Hemingway ............. ( 60 — ) - 24 —
A. Christie............ ( 90 — ) - 20 —
H. C. Andersen ........ ( 76 — ) - 22 —
Það fer þó ekki á milli mála, að sú bókin,
sem oftast hefur verið þýdd á aðrar tungur og
sem selzt hefur í langflestum eintökum er biblí-
an.
Gizkað hefur verið á tölu þýðinga íslenzkra
bóka á önnur tungumál og útgáfu þeirra und-
angengin 75 ár. Þýzkaland er með 360 bækur,
Noregur 210, Sviþjóð 165, England 135,
Bandaríkin 110, en önnur lönd, sem munu vera
16 talsins, um 260 þýðingar af íslenzku. Hér
munar auðvitað mest um þýðingar á fornrit-
unum, en einnig á bókum eftir höfunda sem
Jón Sveinsson (Nonna), Halldór Laxness,
8
Gunnar Gunnarsson, Kristmann Guðmundsson
og Ármann Kr. Einarsson.
Eins og kunnugt er, var allmikið gefið út af
íslenzkum bókum í Kaupmannahöfn og Winni-
peg. Á síðastliðnum 80 árum, eða frá 1888, til
vorra daga má gera ráð fyrir að í Kaupmanna-
höfn hafi verið gefnar út 920 bækur, en í
Winnipeg um 960 bækur.
Utgefendur bóka og tímarita hafa löngum
kvartað yfir lagakvöð að afhenda ríkisvaldinu
ókeypis eintök, hverju sinni, sem ný bók eða
tímarit sér dagsins ljós. Þessi kvöð er þó mis-
jöfn eftir löndum. 1 Belgíu er útgefendum gert
að afhenda ókeypis til ríkisbókasafnsins 1
edntak, í Bandaríkjum Norður-Ameríku 2
eintök, í Danmörku og á Spáni 3 eintök, Ítalíu
4, Finnlandi og Frakklandi 5 eintök og í Sví-
þjóð 6 eintök. Ekki er íslenzka löggjafarvaldið
svona smátækt, því að með lögum er prent-
smiðjum og útgefendum hér gert að afhenda
Landsbókasafni íslands 12 ókeypis eintök, eða
sem svarar 5.000 bókum árlega, sem að verð-
mæti eru um 1 milljón ísl. króna, — minna má
ekki gagn gera. Þannig níðist ríkisvaldið ekki
aðeins á bóka- og tímaritaútgáfunni í landinu
á sviði óréttlátra tollamála, heldur og afhend-
ingarskyldu ókeypis eintaka til bókasafna á Is-
PRENTARINN
59