Lesbók Morgunblaðsins - 19.09.2009, Page 6

tekin í rokkklúbbi í East Village sem ég stofnaði
og á ásamt bróður mínum. Þar kemur mjög und-
arlegt fólk fram, til dæmis grínistar og fatafellur,
og þetta fólk kemur líka fram í myndinni sem gef-
ur henni yfirbragð sem er svolítið í anda Andy
Warhol,“ segir Hartman og bætir því við að sagan
sjálf sé einnig nokkuð persónuleg.
„Hún fjallar um útvatnaðan tónlistarmann sem
býr á götum Cleveland-borgar í Ohio, sem er borg
í anda Jim Jarmush að vissu leyti. Þessi maður er
dópisti og mjög langt leiddur sem slíkur. Hann
ákveður því að fara til New York til þess að reyna
að sættast við fjölskyldu sína sem hann yfirgaf 13
árum áður. Það felur meðal annars í sér að hafa
uppi á syni sínum sem hann hefur aldrei séð –
hann hafði nefnilega yfirgefið ófríska eiginkonu
sína. Hann veit hins vegar ekki hvernig hann get-
ur fundið þau þannig að það eina sem honum dett
ur í hug að gera er að fara á klúbbinn sem hann
var vanur að spila á. Málið er hins vegar að hann
hefur stolið 250.000 dollurum frá eiturlyfjasölum
Cleveland, peningum sem hann ætlaði að gefa
syni sínum að gjöf í stað hinna glötuðu ára. Dóp-
salarnir eru eðlilega ekki ánægðir með þetta og
eru á eftir honum. Þannig að þetta er svona smá
„film-noir“ með áhrifum frá vestrunum.“
Hvorki ömurlegur faðir né dópisti
Sagan á ýmsar skírskotanir í raunveruleikanum,
þannig heitir aðalsöguhetjan Jesse líkt og leik-
Eftir Jóhann Bjarna Kolbeinsson
jbk@mbl.is
M
ér fannst þetta mjög góð hugmynd, að
frumsýna myndina í Reykjavík,“ seg-
ir Hartman þegar blaðamaður spyr
hann hvernig honum hafi dottið í hug
að heimsfrumsýna The House Of Sat-
isfaction á Íslandi.
„Ég hef frumsýnt myndir bæði á Sundance og á
kvikmyndahátíðinni í Berlín. Þessi mynd er hins
vegar mjög persónuleg, og í vissum skilningi svo-
lítið lítil, þannig að það hefði verið hætta á að hún
týndist á slíkum stórhátíðum. Ég held líka að
þessi mynd höfði fremur til þeirra sem hafa virki-
legan áhuga á kvikmyndum, en ekki bara þeirra
sem eru að leita að myndum sem gætu slegið í
gegn í Hollywood. Fyrir mér er Reykjavík líka
svo mikil rokk-borg, þótt ég hafi að vísu ekki kom-
ið þangað.“
Persónuleg mynd
The House Of Satisfaction er fyrsta mynd Hart-
mans í fullri lengd, en hann á að baki nokkrar
stuttmyndir. Ein þeirra, Happy Hour, vakti tölu-
verða athygli á kvikmyndahátíðinni í Berlín árið
1993.
Hann segir að þessi fyrsta „alvöru“ mynd sín sé
afar persónuleg.
„Sagan er sambland af brotum úr mínu eigin
lífi og skálduðum atburðum. Myndin er að mestu
Maðurinn sem
gerir allt sjálfur
Þúsundþjalasmiður „Þetta lítur kannski svolítið fáránlega út,“ segir Hartman sem gerir nánast allt sjálfur í myndinn
Bandaríski leikstjórinn Jesse Hartman heimsfrum-
sýnir sína nýjustu mynd, The House Of Satisfaction,
á RIFF. Í kjölfarið heldur hann svo tónleika þar sem
hann leikur meðal annars tónlistina úr myndinni.
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. SEPTEMBER 2009
6 LesbókKVIKMYNDIR
H
inn ísraelski leikstjóri kvikmyndarinnar
Eyes Wide Open, Haim Tabakman, er 34
ára gamall. Hann nam kvikmyndagerð við
háskólann í Tel Aviv, þar sem hann býr og hlaut
hlotið mikið lof fyrir tvær stuttmyndir, Free
Loaders, sem var sýnd á kvikmyndahátíðinni í
Cannes árið 2003, og The Poet’s Home, sem var
einnig valin til sýninga í Cannes ári síðar.
Eyes Wide Open er fyrsta kvikmynd Tabak-
mans í fullri lengd en hún var eini fulltrúi ísra-
elskrar kvikmyndagerðar sem valin var til sýn-
inga á kvikmyndahátíðinni í Cannes í ár. Hún var
einnig sýnd á hátíðinni í Toronto um liðna helgi
og hefur víðast hvar fengið góða dóma. Efni
kvikmyndarinnar hefur vakið mikla athygli, for-
boðið ástarsamband tveggja karlmanna í sam-
félagi strangtrúaðra gyðinga í Ísrael. „Sagan er
sögn af vandvirkni og ríkri tilfinningu fyrir stað-
setningunni, og með afar
góðum leik,“ skrifaði Ma-
nohla Dargis, gagnrýnandi
The New York Times, og
bætti við: „Þögul andstaða
slátrarans gegn ástmanni
sínum og siðferðislögregla
samfélagsins eru mótuð á
fallegan hátt, með fáum orð-
um og sannfærandi tilfinn-
ingum.“
Gagnrýnandi Variety sagði myndina spennu-
þrungið tilfinningadrama.
Tabakman hefur einnig starfað sem kvik-
myndatökumaður og klippari, en hann klippti
meðal annars kvikmynd David Volachs, My Fat-
her, My Lord, sem vakti mikla athygli en hún ger-
ist í samfélagi strangtrúaðra gyðinga.
Slátrari og ástmaður hans
Leikstjórinn Tabakman
A
uk þess að frumsýna mynd sína hér á
landi ætlar Jesse Hartman að spila
tónlist fyrir landsmenn. Tónleikarnir
verða á Batteríinu fimmtudagskvöldið 24.
september kl. 21, en þeir eru hluti af tónlist-
arhátíðinni Réttir.
„Ég ætla að spila tónlistina úr myndinni,
þótt hún muni að vísu ekki hljóma nákvæm-
lega eins og í myndinni,“ útskýrir Hartman.
„Þannig að ég verð bara einn með kassagít-
arinn og syng. Það eru hins vegar nokkrar
hljómsveitir sem flytja tónlist í myndinni,
þótt tónlistin sé öll eftir mig. Mér finnst hins
vegar að mörgu leyti betra að flytja þau einn
með gítarinn því þá virka textarnir betur,
bæði eru þeir fyndnir og svo segja þeir
ákveðna sögu. Þannig að þetta verður svolítið
eins og uppistand,“ segir Hartman.
„Ég held að það verði mjög gaman fyrir
fólk að sjá myndina, og koma svo og heyra
lögin úr henni. Þetta verður flottur pakki.“
Eins og
uppistand
Heldur tónleika á Batteríinu
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
E
in af áhugaverðum kvikmyndum sem
sýndar eru á kvikmyndahátíðinni í
Reykjavík þessa dagana er Eyes Wide
Open eftir ungan ísraelskan leikstjóra,
Haim Tabakman. Þessi fyrsta kvikmynd
Tabakmans í fullri lengd fjallar um harla við-
kvæmt efni, efni sem er nánast tabú; samkyn-
hneigð innan samfélags strangtrúaðra gyðinga.
„Efnið er meira en tabú, samkynhneigð fyr-
irfinnst einfaldlega ekki í lífssýn strangtrúaðra,“
segir Tabakman þegar hringt er í hann til Tel Aviv
og hann spurður út í myndina. „Að þeirra dómi er
samkynhneigð bara hugmynd, skáldskapur. Það
er engin samkynhneigð innan strangtrúaða sam-
félagsins, í kreddunum …
Ef þú færð slíkar hugmyndir er sagt að illur
ávöxtur hafi mengað þig. Það er árás á kjarna þinn
sem mannveru, eitrun, ef þú segist vera samkyn-
hneigður.“ Afstaða strangtrúaðra gagnvart kynlífi
er að ekkert sé til sem heitir ánægja af slíku eða
þrá, hvað það varðar, heldur er kynlíf eingöngu
stundað til að geta börn.
Það kemur ekki á óvart að sagan í Eyes Wide
Open veki andmæli. Þetta er saga um fordæmda
ást. Myndin gerist í Jerúsalem, í samfélagi
strangtrúaðra hassídagyðinga. Aaron er vinsæll
slátrari og er hamingjusamlega giftur konu sem
nefnist Rivka, börnin eru fjögur. Hann auglýsir
eftir aðstoðarmanni og þá birtist Ezri, námsmaður
sem vantar vinnu en veit ekkert um starf slátr-
arans. Ezri er fallegur og fínlegur og slátrarinn
hrífst af honum; strangar reglur samfélagsins
hætta að halda aftur af honum þegar hann verður
ástfanginn af aðstoðarmanninum.
Tabakman ítrekar að tragedía sögunnar, sem
geti gerst hvar sem er, sé þessi staðreynd, að
margir trúaðir álíti samkynhneigð ekki bara synd,
heldur að hún fyrirfinnist hreinlega ekki.
Efniviður kvikmyndarinnar þykir því eflaust
óþægilegur víða í Ísrael þar sem eru stór samfélög
strangtrúaðra.
Hugsaði um tilfinningasambandið
„Ég reyndi meðvitað að nálgast efni myndarinnar
ekki sem eitthvað sérlega viðkvæmt eða erfitt,“
segir Tabakman. „Það kemur sumum á óvart að
það var ekki erfitt að fjármagna myndina. Erlend-
ir aðilar voru býsna áhugasamir og lögðu fram
lungann af fénu. Framleiðandinn og handritshöf-
undurinn voru búnir að vinna lengi að undirbún-
ingnum áður en ég slóst í hópinn. Myndin var í
fimm eða sex ár á teikniborðinu.
Varðandi efni myndarinnar reyndi ég fyrst að
hugsa um sambönd fólks almennt séð, út frá sam-
mannlegum þáttum, og síðan fór ég að hugsa um
ástarsambandið sem samkynhneigt – og að það
myndaðist innan lokaðs strangtrúaðs samfélags.
Ég einbeitti mér fyrst að aðalatriðum tilfinninga-
sambandsins en hellti mér að því loknu út í rann-
sókn á ytri aðstæðum mannanna, hvernig ég þyrfti
að færa söguna inn í þetta tiltekna umhverfi.“
Tabakman segist ekki vera alinn upp í strang-
trúuðu samfélagi en þekki ágætlega til innviða
þeirra þar sem hann eigi vini með þann bakgrunn.
„Hér eru margir mismunandi hópar strangtrú-
aðra, sem fara eftir mismunandi kennisetningum
þótt grunnurinn sé sá sami. Hugmyndafræðin get-
ur verið býsna ólík. En það má segja að þessi sam-
félög séu eins og menningarleg og félagsleg gettó,
þau eru á jaðri ísraelsks samfélags. En svo eru
staðir þar sem þau blandast hinu stærra sam-
félagi. Strangtrúaðir vinna víða í fyrirtækjum
Þar sem samkyn-
hneigð er ekki til
Ástfangnir slátrarar Aðstoðarmaðurinn Ezri fylgist grannt með handbragði slátrarans Aarons þar sem hann hlutar
sundur kjúklinga. Í kvikmyndinni kviknar ást milli slátraranna, í samfélagi sem viðurkennir ekki samkynhneigð.
Kvikmynd ísraelska leikstjórans Haim Tabakman,
Eyes Wide Open, fjallar um forboðið ástarsamband
karlmanna í samfélagi strangtrúaðra gyðinga.
Haim Tabakman