Morgunblaðið - 07.02.2009, Page 18

18 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. FEBRÚAR 2009
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
ÞAÐ var glatt á hjalla á Skólastíg 7
á Akureyri í gær þegar blaðamaður
kom í heimsókn, en loft þó lævi
blandið. Þetta var síðasti starfsdag-
urinn á dagdeild geðdeildar Sjúkra-
hússins á Akureyri (FSA) á þessum
stað; henni hefur verið lokað í núver-
andi mynd en sameinast göngudeild
stofnunarinnar frá og með komandi
hausti á nýjum stað.
Tíu manns hafi notið leiðbeiningar
starfsfólksins á Skólastíg síðustu
fjóra mánuði en hópurinn var út-
skrifaður í gær. Í tilefni dagsins var
boðið upp á dýrindis lambakjöt í há-
deginu og tertu með kaffinu á eftir.
Allir mettir og glaðir en sorgbitnir
engu að síður.
Deildinni er lokað í sparnaðar-
skyni. Ákvörðunin hefur verið harð-
lega gagnrýnd og fólkið sem útskrif-
ast nú af Skólastígnum tekur undir
þá gagnrýni.
„Á göngudeildinni er miklu meira
um lyfjagjöf en hér er fólki kennt að
takast á við sín vandamál,“ segir
maður sem notað hefur geðlyf í
mörg ár en segist að mestu hættur
því eftir dagdeildarmeðferðina. Not-
ar enn svefnlyf en batinn eftir fjóra
mánuði á dagdeildinni sé ótrúlegur.
Annar segir lækninn sinn á
göngudeildinni frábæran og hann
vilji ekki fyrir nokkra muni gagn-
rýna starfsemina þar, en ólíku sé
saman að jafna og læknarnir hafi
einfaldlega ekki þann tíma sem þeir
vilji fyrir hvern sjúkling. „Þar kom
maður í 20 mínútna viðtal einu sinni í
mánuði og var sendur heim með lyf í
nesti. Það var veruleiki sem ég hélt
ég þyrfti að búa við alla tíð. Að koma
hingað gaf mér alveg nýja von.“
Á dagdeildinni er umhverfið allt
annað, segir sami maður. Bæði sé
gott að koma í „venjulegt hús úti í
bæ“ í stað þess að fara inn á sjúkra-
stofnun og svo sé starfið hér allt
annars eðlis. „Þetta er eins og að
koma bæði í skóla og vinnu – hér er
mikil fræðsla og góður félagsskapur,
auk þess sem maður er umvafinn
hlýju og nýtur mikillar umhyggju.“
Hver og einn hefur skuldbundið
sig til að mæta alla virka daga í fjóra
mánuði á dagdeildina. Það er eins og
vinna eða skóli; mæti einhver ekki
þarf hann að láta vita.
Fólkinu finnst einmitt gott að hafa
svona fastan punkt í tilverunni; oft
er erfitt fyrir þann sem þjáist af
þunglyndi, depurð eða félagsfælni að
koma sér af stað.
Á Skólastígnum hefur verið skipu-
lögð dagskrá frá morgni og fram á
miðjan dag; fræðsla og verkefni af
ýmsu tagi auk þess sem boðið hefur
verið upp á einkaviðtöl.
Einn maðurinn á Skólastígnum
sagðist hafa minnkað lyfjaskammt-
inn um helming síðan hann kom
þangað og með sama áframhaldi sæi
hann fram á að hætta alveg á lyfjum.
„Síðast þegar ég leysti út lyfin mín
borgaði ég 500 krónur fyrir mán-
aðarskammtinn, en þau kostuðu á
milli 20 og 30 þúsund. Það er því
enginn smásparnaður fyrir sam-
félagið ef hægt verður að draga úr
lyfjakostnaði.“
Hann segist vel skilja að spara
þurfi í þjóðfélaginu „en að skera
svona deild alveg niður finnst mér
ótrúlegt. Mér finnst það stórt skref
til fortíðar að ýta þessu til hliðar.“
Rétt er að ítreka að dagdeildin
verður sameinuð göngudeild geð-
deildar FSA í haust og starfsemin
hefst þá á ný annars staðar. Ekki er
þó ljóst nákvæmlega með hvaða
hætti hún verður.
Fólkið sem átti að koma í Skóla-
stíginn nú í febrúar verður í umsjá
lækna sinna á göngudeildinni fram
að því, en fólkið sem útskrifaðist í
gær segir það ekki sambærilegt.
„Mér finnst skelfilegt að vita af fólki
úti í samfélaginu sem fær ekki sömu
tækifæri og við. Það er skerðing á
mannréttindum miðað við mína
reynslu. Það er varla hægt að lýsa
því með orðum hvað mér finnst þetta
sorglegt,“ sagði ein konan.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Síðasti dagurinn Sitjandi, frá vinstri: Borghildur Dóra Hauksdóttir, Haraldur Hjartarson og Elva Ragnarsdóttir.
Fyrir aftan stendur Kristján Jósteinsson, forstöðumaður deildarinnar, en við næsta borð situr einn starfsmanna.
Frábært Einar Ingi Einarsson og Lára Þórðardóttir lofuðu starfsemina í há-
stert og finnst slæmt að aðrir skuli ekki komast að í þeirra stað strax.
Gleði og sorg á Skólastígnum
Skiptir miklu máli
að vera „í venju-
legu húsi úti í bæ“
„AFTURKALLI sjávarútvegs-
ráðherra áður útgefin leyfi til
hrefnuveiða er alveg ljóst að við
munum skoða réttarstöðu okkar
og vafalítið fara dómstólaleiðina,“
segir Gunnar Bergmann Jónsson,
framkvæmdastjóri Hrefnuveiði-
manna ehf. Spurður hvort hrefnu-
veiðimenn gætu sætt sig við ein-
hvers konar málamiðlun af hálfu
ráðherra sem t.d. fæli í sér reglu-
gerð til styttri tíma segir Gunnar,
að ógerningur sé að svara því fyr-
irfram. Málið verði einfaldlega
metið þegar það liggi fyrir.
Bendir hann á að sjávarútvegs-
ráðuneytið hafi allt frá árinu
1986, þegar hvalveiðum var tíma-
bundið hætt, viðurkennt og við-
haldið atvinnurétti hrefnuveiði-
manna. Að sögn Gunnars fengu
hrefnuveiðimenn árið 2006 Sigurð
Líndal til að vinna fyrir sig grein-
argerð um atvinnurétt hrefnu-
veiðimanna.
Fundar sennilegast með
ráðherra í næstu viku
Líkt og fram kom á miklum
hitafundi um hvalveiðar á Akra-
nesi sl. fimmtudagskvöld ætlar
Steingrímur J. Sigfússon sjávar-
útvegsráðherra að hlusta á öll
sjónarmið áður en hann tekur
ákvörðun sína í málinu. Gunnar
segist eiga von á því að funda
með sjávarútvegsráðherra strax í
næstu viku og fara þar yfir málið
í heild sinni. Þar muni hann m.a.
fara yfir það með ráðherra hvaða
sölusamningar séu þegar í hendi,
en ráðgert er að mikill meirihluti
fyrirhugaðs hrefnuafla verði seld-
ur til Japans. silja@mbl.is
Útilokar ekki málaferli
verði veiðileyfi afturkallað
Í HNOTSKURN
»Undir lok síðasta mánaðarsagði Rannveig Grétars-
dóttir, formaður Hvalaskoð-
unarsamtaka Íslands, að sam-
tökin myndu skoða möguleika
á að kæra ákvörðun fyrrver-
andi sjávarútvegsráðherra og
fá hana ógilta.
Réttindum veiðimanna verði haldið við
GERT er ráð fyrir að 6-7 milljónir
króna sparist í rekstri geðdeildar
Sjúkrahússins á Akureyri (FSA) á
þessu ári og 17-18 milljónir á því
næsta, í kjölfar þess að dagdeild
geðdeildar er lögð niður í núver-
andi mynd. „Lækkun á rekstr-
arkostnaði geðdeildar er fyrst og
fremst fólgin í fækkun stöðugilda
og samnýtingu starfsmanna,“ segir
í yfirlýsingu frá því í gær, frá fram-
kvæmdastjórn FSA og stjórnendum
í lækningum og hjúkrun á geðdeild
sjúkrahússins. „Þeim sjúklingum
sem fengið höfðu vilyrði um vist á
dagdeildinni í febrúar 2009 var
beint aftur til tilvísandi lækna, sem
ber að veita þeim úrlausn á vanda
þeirra í bið eftir meðferðarúrræði á
nýrri deild,“ segir þar jafnframt.
Starfsemi nýrrar dag- og göngu-
deildar geðdeildar hefst í húsnæði
Sels 1. október nk. Yfirlæknir deild-
arinnar verður Árni Jóhannesson,
yfirlæknir núverandi göngudeildar
geðdeildar FSA.
6-7 milljónir
króna sparast
á þessu ári
VÍSINDAMENN
hjá Íslenskri
erfðagreiningu
(deCODE Gene-
tics) tilkynntu í
gær að þeir hefðu
uppgötvað tvo
breytileika í
erfðamengi
mannsins, sem
ríflega fimmfalda
líkurnar á því að fólk fái skjaldkirt-
ilskrabbamein. Þessir breytileikar
fundust, samkvæmt því sem segir í
fréttatilkynningu frá Íslenskri
erfðagreiningu, með greiningu á
genamengjum meira en 40.000
manns á Íslandi, í Bandaríkjunum og
á Spáni. Um það bil fjögur prósent
fólks af evrópskum uppruna eru
með báða þessa breytileika, sem set-
ur þann hóp í 5,7 sinnum meiri
hættu á því að fá skjaldkirt-
ilskrabbamein heldur en aðra. Þeir
eru sagðir stuðla að 57% allra tilfella
af þessum sjúkdómi.
„Ef skjaldkirtilskrabbamein upp-
götvast nógu snemma er það al-
mennt læknanlegur sjúkdómur. Leit
að hinum áhættuaukandi breyti-
leikum gæti þess vegna verið ný leið
til þess að bera kennsl á þá sem eru í
áhættuhópi, svo hægt væri að hafa
nánara eftirlit með því fólki með
áherslu á að minnka aðra áhættu-
þætti og að bregðast snemma við ef
krabbamein uppgötvaðist,“ er haft
eftir Kára Stefánssyni, forstjóra ÍE,
í tilkynningunni. onundur@mbl.is
Ný uppgötvun
hjá deCODE
Kári Stefánsson
FINNSK stjórnvöld tilkynntu í gær
að þau myndu veita Íslandi 350 millj-
óna evra gjaldeyrislán, jafnvirði 51
milljarðs króna, í tengslum við sam-
komulag Íslands og Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins.
Finnar ætla einnig að lána Lettum
sömu upphæð. Þetta var ákveðið
þegar gerðar voru tillögur um fjár-
aukalög fyrir yfirstandandi ár, að
sögn blaðsins Helsingin Sanomat.
Að sögn blaðsins er lánið hluti af
samtals 2,5 milljarða evra láni, sem
Svíþjóð, Finnland, Danmörk og Nor-
egur samþykktu að veita Íslandi og
kæmi til viðbótar láni frá Alþjóða-
gjaldeyrissjóðnum. Svíar hafa þegar
staðfest að þeir muni lána Íslandi
allt að 6,5 milljarða sænskra króna,
jafnvirði um 90 milljarða íslenskra
króna.
Norðurlöndin, Alþjóðagjaldeyr-
issjóðurinn, Evrópusambandið og
Alþjóðabankinn hafa einnig sam-
þykkt að veita Lettlandi 1,8 millj-
arða evra gjaldeyrislán vegna efna-
hagserfiðleika þar í landi.
Finnar lána
Íslendingum
NOTENDUR dagdeildar geð-
deildar FSA sendu í vikunni
nýjum heilbrigðisráðherra, Ög-
mundi Jónassyni, bréf vegna
breytinganna. Þar segir m.a. að
það sé frábært við dagdeildina
að hún er „ekki eins og sjúkra-
stofnun heldur eins og hvert
annað heimili og fjarri sjúkra-
húsinu, sem gerir það að verk-
um að við skynjum okkur ekki
sem sjúklinga heldur fólk sem
þarf að takast á við ákveðið
verkefni“.
Hópurinn segir það einlæga
ósk sína að nýr ráðherra heil-
brigðismála sé „það skyn-
samur að stoppa þennan van-
hugsaða gjörning sem lokun
deildarinnar verður. Það er al-
veg skelfileg tilhugsun að fleiri
sem eiga um sárt að binda
andlega fái ekki sömu tækifæri
og við, það er að fá úrlausn
sinna mála. Jafnframt finnst
okkur synd að kasta á glæ því
starfsfólki dagdeildar sem
flestir búa yfir gríðarlegri
þekkingu og vinna saman eins
og einn maður.“
Fólkið segist vonast til þess
að í ríkisstjórn þar sem Jó-
hanna Sigurðardóttir sé fremst
meðal jafningja verði almanna-
heill höfð að leiðarljósi og gild-
ismat fari að snúast um lifandi
fólk en ekki steinsteypu.
Bréf til Ögmundar
ÁTJÁN ára
piltur var í hér-
aðsdómi Norð-
urlands eystra
í gær dæmdur í
þriggja mánaða
skilorðsbundið
fangelsi og til
að greiða 60
þús. kr. sekt til
ríkissjóðs fyrir hús- og umferð-
arlagabrot. Fram kemur í dómn-
um að pilturinn hafi tvívegis áður
hlotið refsidóma m.a. fyrir þjófnað
og ölvunarakstur. Hann hafi játað
brot sín skilmerkilega strax við
lögreglurannsókn og virðist hafa
tekið sig á því hann hafi nýverið
hafið framhaldsskólanám að nýju.
Vegna þess og þar sem fyrri brot
ákærða voru framin áður en hann
náði 18 ára aldri fellur fullnusta
refsingar niður haldi hann skilorð í
tvö ár.
Dæmdur
fyrir húsbrot
 Meira á netinu