Morgunblaðið - 07.02.2009, Side 19

Fréttir 19ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. FEBRÚAR 2009
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
STJÓRNVÖLD í Kirgisistan
segjast hafa ákveðið að loka
bandarískri herstöð í landinu
og tilkynnt að sú ákvörðun sé
„endanleg“. Bandaríkjamenn
segja hins vegar að viðræðum
um framtíð herstöðvarinnar sé
ekki lokið.
Manas-herflugvöllurinn, ná-
lægt kirgisku höfuðborginni
Bishkek, er eina bandaríska
herstöðin í Mið-Asíu og hefur
verið mikilvægur viðkomustaður flugvéla sem
flytja birgðir og hermenn Atlantshafsbandalags-
ins og Bandaríkjanna til Afganistans. Ákvörðun
Kirgisa kemur sér mjög illa fyrir stjórn Baracks
Obama Bandaríkjaforseta sem hyggst fjölga mjög
bandarísku hermönnunum í Afganistan.
Tengt aðstoð Rússa?
Lokun herstöðvarinnar er á hinn bóginn álitin
mikill sigur fyrir rússnesk stjórnvöld sem hafa
leitast við að auka áhrif sín í fyrrverandi lýðveld-
um Sovétríkjanna.
Stjórn Kurmanbeks Bakijevs, forseta Kirgisist-
ans, tilkynnti ákvörðun sína skömmu eftir að rúss-
nesk stjórnvöld lofuðu landinu aðstoð, að andvirði
tveggja milljarða dollara, sem nemur tæpum 230
milljörðum króna. Stjórn Bakijevs neitar því að
ákvörðunin um herstöðina tengist aðstoð Rússa.
Margir töldu að Kirgisar hefðu aðeins í hyggju
að knýja Bandaríkjastjórn til að greiða hærri leigu
fyrir herstöðina, en stjórn Bakijevs sagði í gær að
ákvörðunin væri endanleg. Hermt er að Bandarík-
in hafi dælt 150 milljónum dollara á ári í hagkerfi
Kirgisistans, þar af 63 milljónum í leigu fyrir her-
flugvöllinn.
Fengu hjálp og lokuðu herstöð
Kurmanbek
Bakijev
Í HNOTSKURN
» Lífskjörin í Kirgisistan hafa versnaðmjög vegna rafmagnsskorts, hækkandi
matvælaverðs og mikils atvinnuleysis.
» Stjórnarandstaðan hefur sótt í sig veðr-ið og hótað að efna til götumótmæla út
um allt land gegn Bakijev forseta.
SKIP hvalfriðunarsamtakanna Sea Shepherd, Steve
Irwin (nær), og japanska hvalveiðiskipið Yushin Maru 2
lentu í árekstri í grennd við Suðurskautslandið í gær er
verið var að flytja dauðan hval í verksmiðjuskip. Enginn
slasaðist en einhverjar skemmdir urðu á japanska skip-
inu. Japanar segja friðunarsinna standa fyrir „ófyrirgef-
anlegu ofbeldi“ en talsmenn Sea Shepherd segja
árekstra óhjákvæmilega í baráttunni gegn veiðunum.
Reuters
Árekstur á hvalamiðum
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
KÍNVERJAR kljást enn við afleið-
ingar jarðskjálftanna miklu í Sichu-
an-héraði í fyrra en um 80.000
manns létu lífið eða er enn saknað
eftir hamfarirnar. Æ fleiri vís-
indamenn í Kína og Bandaríkjunum
hallast að því að það sem hleypt hafi
hræringunum af stað hafi verið
þrýstingur vegna Zipingpu-
uppistöðulónsins sem gert var fyrir
fjórum árum rétt við sprungu í jarð-
lögum á svæðinu, að sögn The Int-
ernational Herald Tribune.
Um 320 milljónir tonna af vatni
eru í lóninu sem er um 1,5 km frá
umræddri sprungu. Leonardo See-
ber, vísindamaður við Columbia-
háskóla, komst í desember að þeirri
niðurstöðu að þrýstingur frá vatninu
hefði verið gikkurinn sem leysti und-
irliggjandi spennu úr læðingi. Nýjar
niðurstöður kínverskra vísinda-
manna benda til þess að lónið hafi
valdið umtalsverðum breytingum í
jarðskorpunni fyrir hamfarirnar.
Pólitískt sprengiefni
Menn treysta sér þó ekki til að
fullyrða að um orsakatengsl sé að
ræða. Segja vísindamenn að jafnvel
þótt lónið hafi virkað eins og gikkur
hafi það einvörðungu flýtt fyrir
skjálftum sem einhvern tíma hefðu
hvort sem er orðið.
Hart hefur verið deilt á stjórnvöld
í Kína á undanförnum mánuðum
vegna ýmissa vandamála. Nefna má
að foreldrar barna sem dóu í jarð-
skjálftunum hafa reynt að höfða mál
gegn embættismönnum vegna þess
að ljóst er að skólahús voru sums
staðar svo illa byggð að þau hrundu
þótt önnur mannvirki stæðust átök-
in. Er spillingu kennt um, verktakar
hafi komist upp með að byggja
ótraust hús.
Einnig hefur verið gagnrýnt að
ekki skyldi takast að hindra ólöglega
notkun varasams efnis, melamíns, í
mat og tjón sem eiturefni í leik-
föngum hafa valdið útflutningi Kín-
verja. Fjölmiðlar hafa sumir verið
óvenju opinskáir. Ljóst þykir að
vakni grunsemdir um að aðgerðir á
vegum stjórnvalda hafi átt þátt í
hamförunum í Sichuan sé um póli-
tískt sprengiefni að ræða.
Skjálfti í kjölfar lóns?
Talið að þrýstingur frá uppistöðulóni hafi ef til vill flýtt fyrir
jarðhræringunum mannskæðu í Sichuan-héraði í Kína í fyrra
CARLO Gonzalez í Ekvador varð í gær aðeins of seinn að skila inn fram-
boði til forsetaembættis hjá yfirkjörstjórn en kosið er í apríl. Hann lét það
ekki aftra sér og klifraði yfir múrinn við hús stofnunarinnar í Quito, ákaft
hvattur af stuðningsmönnum sínum. Gonzalez fékk að skrá framboð sitt.
Ég býð mig samt fram!
Reuters
STJÓRN Ítalíu samþykkti í gær
neyðartilskipun til að reyna að koma
í veg fyrir líknardauða 37 ára konu
sem hefur verið í dái í 17 ár. Forseti
landsins, Giorgio Napolitano, neitaði
að staðfesta tilskipunina og taldi
hana stangast á við stjórnarskrána.
Silvio Berlusconi forsætisráð-
herra sagði að stjórnin myndi kalla
þingið saman innan tveggja daga til
að samþykkja lög sem kæmu í veg
fyrir að læknar og fjölskylda kon-
unnar gætu hjálpað henni að deyja.
Konan, Eluana Englaro, hefur
verið í dái frá því í janúar 1992 þegar
hún lenti í bílslysi. Mál hennar hefur
vakið mikla athygli á Ítalíu og um-
ræðu um líknardauða.
Heimilaði líknardauðann
Dómstóll samþykkti beiðni föður
konunnar um að læknar mættu
hætta að gefa henni næringu í æð og
hjálpa henni þannig að deyja. Hann
fékk þó enga lækna til að framfylgja
dómsúrskurðin-
um þar til sjúkra-
hús í bænum Ud-
ine á
Norður-Ítalíu
samþykkti það.
Læknar sjúkra-
hússins sögðust
hafa byrjað í gær
að minnka nær-
ingargjöfina og
henni yrði hætt
alveg eftir þrjá daga.
Samkvæmt stjórnarskránni geta
neyðartilskipanir stjórnarinnar orð-
ið að lögum ef þingið samþykkir þær
innan tveggja mánaða. Stjórn Ber-
lusconis nýtur meirihlutastuðnings í
báðum deildum þingsins. Berlusconi
kvaðst vera ósammála forsetanum
um að tilskipunin stæðist ekki
stjórnarskrána þar sem hún kvæði á
um að stjórnin hefði „rétt til að úr-
skurða hvað teldist neyðarástand“.
bogi@mbl.is
Reynt að hindra
líknardauða á Ítalíu
Eluana Englaro er
í dauðadái.
Upphaflega höfðu menn talsverðar
áhyggjur af því að Hálslón við
Kárahnjúka myndi virka eins og
gikkur á hugsanlega jarð-
skorpuspennu, að sögn Páls Ein-
arssonar jarðeðlisfræðings. En
enn þá hafi ekki komið neitt fram
sem bendi til að lónið ýti undir
skjálftavirkni.
„Það hefur oft mælst aukin jarð-
skjálftavirkni í kjölfar þess að lón
hafa orðið til. Menn fóru því heldur
varlegar í sakirnar við Hálslón en
þeir hefðu ella gert, þetta virðist
vera dálítið háð hraðanum á fyll-
ingunni. Menn höfðu aðallega
áhyggjur af því að aukinn vatns-
þrýstingur í berginu gæti minnkað
núning á misgengisflötum og
þannig hleypt af stað skjálfta, ekki
beinlínis valdið honum en hleypt
honum af.
En það hefur nánast engin aukn-
ing mælst á skjálftavirkni undir
Hálslóni. Um tíma var það spurn-
ing hvort aukin virkni sem hefur
mælst við Upptyppinga tengdist
þessu eitthvað en mælingar sem
síðan hafa verið gerðar renna ekki
stoðum undir það.“
Hálslón hefur ekki valdið aukinni virkni
AUÐKÝFINGURINN Bill Gates
hefur beitt sér mjög í baráttunni
gegn malaríu á síðustu árum. Hann
kom þó mörgum á óvart er hann
flutti erindi á ráðstefnu í Kali-
forníu.
„Það ættu ekki bara að vera fá-
tækir sem verða fyrir þessu. Hvern-
ig stöðvar maður lífshættulegan
sjúkdóm sem mýflugur breiða út?“
spurði Gates og sleppti síðan all-
mörgum mýflugum lausum, við-
stöddum til skelfingar, að sögn
BBC. Ekki er vitað hvort nokkur
var stunginn en tekið var fram síð-
ar að ekki hefði verið um mal-
aríuflugur að ræða.
kjon@mbl.is
Hrist upp í
áheyrendum