Morgunblaðið - 15.02.2009, Síða 24

24 Trúarleiðtogi
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. FEBRÚAR 2009
Tenzin Gyatso, hinn fjórtándi
Dalai Lama, flúði árið 1959 yfir til
Indlands og á eftir honum um
100.000 Tíbetar. Indlandsstjórn
veitti þeim hæli og á sjöunda ára-
tugnum settist Dalai Lama og
hluti hópsins að í bænum McLeod
Ganj á Norður-Indlandi.
Bærinn er hluti af Dharamsala í
fylkinu Himachal Pradesh – í
2.000 metra hæð í Himalaja-
fjallgarðinum.
Tíbetsk menning varðveitt
Í gegnum árin hef ég haft góðar
aðstæður til að fylgjast með því
hvernig Tíbetum í útlegð, undir
forustu leiðtoga síns og með að-
stoð Indlands og annarra erlendra
ríkja, hefur tekist að byggja upp
og varðveita hina fágætu menn-
ingu sína. Á sama tíma hefur
henni kerfisbundið verið útrýmt í
Tíbet.
Þekking og iðkun á tíbetskri
læknisfræði sem eingöngu var til
og stunduð í Tíbet hefur verið
varðveitt í útlegð. Í dag er ekki
eingöngu hægt að finna tíbetskar
læknastofur alls staðar þar sem
Tíbetar búa heldur einnig í Banda-
ríkjunum og Evrópu. Frábærir
listamenn hafa verið þjálfaðir,
listamenn sem skemmta fólki
sínu og ferðast um allan heim til
að kynna list og menningu lands
sín.
Listmálun eins og hún var
stunduð í Tíbet – og kallast Tanga
málun – hefur varðveist og sama
er að segja um aðrar handverks-
greinar. Rökræðulist, sem er
stunduð til að þjálfa hugann í
hraðri og skarpri hugsun, sér-
staklega með tilliti til þess að öðl-
ast dýpri skilning á búddískri
heimspeki, hefur varðveist og er
notuð í klaustrum og skólum sem
sérhæfa sig í búddískum fræðum.
Mikilvægast af öllu – og ekki
eingöngu fyrir Tíbeta heldur fyrir
okkur öll – er að þeim hefur tek-
ist að varðveita þá þekkingu og
skilning sem var til í Tíbet, bæði í
rituðu máli og í huga hinna mörgu
sem tileinkuðu líf sitt námi og
hugleiðslu. Í Tíbet fór námið með-
al annars þannig fram að nem-
endur lærðu námsefnið utan bók-
ar. Margir Tíbetanna komu með
eitt og eitt fræðirit með sér þegar
þeir flúðu Tíbet en innihaldi
margra þeirra var bjargað vegna
þess að það var til í minni munk-
anna sem náðu að flýja til Ind-
lands.
Hans Heilagleiki Dalai Lama er
oft ávarpaður sem Hans Heil-
agleiki. Sjálfur vill hann ekkert við
heilagleikann kannast en segist
hæversklega vera einfaldur
búddamunkur og gerir lítið úr því
að hann sé nokkuð sérstakur.
Í tilfelli Dalai Lama vísar Hans
Heilagleiki til innri þroska. Það er
á færi fæstra okkar að sjá og
meta dýpt innri þroska ein-
staklings á borð við Dalai Lama –
en það sem við getum séð og
metið er ómæld ósérhlífni í vinnu
fyrir aðra og næmi á þarfir þeirra.
Einnig þann ásetning hans að
vinna í þágu annarra – ekki bara á
meðan aldur og kraftar endast
heldur um ókomna framtíð.
Núverandi Dalai Lama er sagð-
ur sá fjórtándi í röðinni en end-
urholdganir þessa sama huga eru
sagðar ná mun lengra aftur.
Ég hef oft verið viðstödd þegar
Dalai Lama er spurður hvort hann
muni eftir fyrri lífum sínum. Hann
hefur svarað því þannig að þegar
hann var ungur drengur hafi hann
átt minningar frá fyrra lífi en í
dag séu þær horfnar og nú muni
hann ekkert. Fyrir honum þýðir
endurholdgun að fæðast aftur til
að ljúka verki sem áður var hafið
en er ólokið. Í þeim skilningi
finnst honum hann vera end-
urholdgaður.
Þegar hann er spurður hvort
hinn fimmtándi Dalai Lama muni
birtast svarar hann: „Titillinn
Dalai Lama verður til vegna or-
saka og aðstæðna – ef ekki verð-
ur þörf á öðrum Dalai Lama verð-
ur ekki Dalai Lama, en svo lengi
sem tíbetska þjóðin þarfnast
Dalai Lama mun verða annar Dalai
Lama.“ Hann segir jafnframt: „En
hvað mig varðar er það ásetn-
ingur minn að fæðast aftur og
aftur og hjálpa þar sem þörfin er
mest.“
Það er mikilvægt að átta sig á
að á bak við þennan ásetning er
margra lífstíða þjálfun – þjálfun
sem Dalai Lama styrkir og dýpkar
dag hvern með margra klukku-
tíma hugleiðslu.
Dalai Lama
í Laugardalshöllinni
Hinn 2. júní gefst Íslendingum
tækifæri að sjá og hitta Dalai
Lama. Hann mun halda almennan
fyrirlestur í Laugardalshöllinni um
gildismat og leiðir til lífsham-
ingju. Fyrirlesturinn verður þýddur
jafnóðum fyrir þá sem þess óska.
Allar nánari upplýsingar má
nálgast á vefsíðunni www.dalai-
lama.is þar sem miðasala á fyr-
irlesturinn fer einnig fram.
Tíbetar fengu
skjól á Indlandi





 


  


 ! 
  

     
   
" #  
$   % 

    
sér eins og Búdda, enda spurning
hvernig þeir eiga að hegða sér í
mannslíkama öðruvísi en að vera
manneskjulegasta manneskja sem
maður getur átt von á að hitta.
Persóna sem hefur hæfileika til að
vera með sérhverri manneskju,
hversu stutt eða lengi sem það
varir, á þann hátt að hann er full-
komlega „með“ henni – ekki bara í
tíma og rúmi heldur einnig þar
sem hún er stödd hverju sinni.
Dalai Lama er með sterka út-
geislun sem dregur fólk að honum
– en ég er ekki í minnsta vafa um
að hann sjálfur dregst einnig að
fólki. Hann notar hvert tækifæri
sem gefst til að staldra aðeins við
og spjalla og heilsa mönnum – og
lætur áhyggjufulla öryggisverði
ekki stoppa sig.
Þegar hann gefur sig að fólki
eru viðbrögð þess oftast þannig að
bros breiðist út um allt andlit,
stundum er grátið en langoftast
eru viðbrögðin sterk og viðmæl-
andinn geymir upplifunina lengi
með sér.
Umhyggja hans fyrir öldruðum
er einnig mjög hjartnæm, margir
þeirra sem eru við dauðans dyr
bíða með að deyja þar til þeir hafa
hitt Dalai Lama í hinsta sinn. Þeir
fara svo friðsællega þegar þessi
síðasta ósk hefur verið uppfyllt.
Leiðin að hamingjunni
Þegar Dalai Lama er spurður
hvernig hann fari að því að draga
fólk svona að sér segir hann að
hann upplifi hverja manneskju sem
hann hitti sem vin og finni fyrir
nánd með henni. Hann telur að
þetta stafi af því að hann horfi allt-
af á hvað hann eigi sameiginlegt
með þeim sem hann er með, ekki
það sem aðskilji þá.
„Sérhver manneskja sem ég hitti
er nákvæmlega eins og ég: Að leit-
ast við að vera hamingjusöm,“ seg-
ir hann.
Vegna minna eigin kynna af
Dalai Lama er það mér mikið
gleðiefni að vita til þess að ís-
lenska þjóðin fái nú að sjá og
heyra í þessum einstaka manni.
Heimsókn hans hefur lengi staðið
til.
Það er hópur áhugamanna sem
stendur á bak við komu hans –
fólk sem óskar eftir að gefa Ís-
lendingum tækifæri til að heyra og
sjá þann sem snert hefur hjörtu
milljóna manna um allan heim.
Heimili Þórhalla Björnsdóttir bjó í þessu litla húsi í skóginum.
BÆNAVEIFUR OG BJÖLLUHLJÓÐ
Hefðir Tíbetar í útlegð viðhalda þekkingu á handverki, t.d. silfursmíði.
Laugavegi 13, 101 Reykjavík
sími 5155800, rannis@rannis.is
www.rannis.is
Launasjóður fræðiritahöfunda auglýsir eftir umsóknum um starfslaun úr sjóðnum
sem veitt verða frá 1. júní 2009. Rétt til að sækja um laun úr sjóðnum hafa höfundar
alþýðlegra fræðirita, handbóka, orðabóka og viðamikils upplýsingaefnis á íslensku.
Meginhlutverk Launasjóðs fræðiritahöfunda er að auðvelda samningu bóka, og
verka í stafrænu formi, til eflingar íslenskri menningu. Starfslaun eru að jafnaði veitt
til hálfs árs, en heimilt er að veita þau til allt að þriggja ára Þeir sem hljóta starfslaun
úr sjóðnum skulu ekki gegna föstu starfi meðan á starfslaunatímanum stendur.
Starfslaun miðast við gildandi kjarasamning Félags háskólakennara.
Sækja þarf um rafrænt á heimasíðu Rannís, www.rannis.is fyrir kl. 16:00
mánudaginn 2. mars.
Nánari upplýsingar eru veittar í síma 515-5800 og á www.rannis.is
Launasjóður fræðiritahöfunda
Auglýsing um starfslaun
Umsóknarfrestur er til 2. mars 2009
Hlutverk Rannís er að veita faglega aðstoð og þjónustu við undirbúning og framkvæmd
vísinda- og tæknistefnu Vísinda- og tækniráðs. Rannís er miðstöð stuðningskerfis
vísinda- og tæknisamfélagsins. Í vörslu Rannís eru opinberir samkeppnissjóðir s.s.
Rannsóknasjóður og Tækniþróunarsjóður. Rannís sér um greiningu á rannsóknum og
nýsköpun á Íslandi og gerir áhrif rannsókna og nýsköpunar á þjóðarhag og hagvöxt
sýnilegan. Rannís er miðstöð upplýsinga og miðlunar alþjóðasamstarfs vísinda- og
tæknisamfélagsins.