Nýtt kvennablað - 01.11.1941, Síða 12

8
NÝTT KVENNABLAÐ
Guðbjörg Jónsdóttir,
Broddanesi:
Svalviðri.
(Brot).
Eg var búinn aS vera mánuö í sveitinni, kynnast
nokkuö lifi fólksins og háttum, þekkja hestana á
Grund og kýrnar, og orðinn góöur kunningi hans
Spóa; þa'S var hundurinn á heimilinu, kátur og vin-
gjarnlegur, eins og hundarnir eru, þar sem þeir eiga
gott.
Mér virtist erfiöast aS kynnast fólkinu, nema
henni Disu litlu; hún var barn. Fullorðna fólkið
var mér ráðgáta, einkum hún Lauga gamla. Eg
vissi reyndar ekki hvort hún var gömul; háriö á
henni var snjóhvítt, en svo langt, aö hún margvafði
fléttingunum um höfuð sér. AndlitiS var hvorki
móleitt eSa hrukkótt, þa'S var fölt og raunalegt,
en ekki ófrftt. Hún var há og grannvaxin, en hún
var orSin bogin í baki og nokkuö síginaxla, liklega
af þungum byrSum, fremur en elli. Hún vann eld-
húsverkin á Grund. fig sá hana oft með stóra eldi-
viðarpoka á bakinu, og hún bar líka vatnið í bæ-
inn. Þegar fólkið var á eldhúsinu sat hún á kassa
bak við hurðina, þar sem minnst bar á henni; það
var eins og hún vildi ekki vera til. En auðséð var
þó, að lífið hafði ekki fariö framhjá henni án þess
að skilja eftir spor. Fótatök daganna eru stundum
þung. Einu sinni hittist svo á, að við Lauga vorum
tvö ein í eldhúsinu. Þá ætlaði ég að fara að tala við
hana, en í því kom húsmóðirin inn og leit svo und-
arleag á okkur, eins og við værum staðin að glæp,
og ekkert varð úr samtalinu.
Og nú var ég ferðbúinn fram að Stað með bréf,
sem ég þurfti að konia á póstinn, búinn að fá reið-
hestinn hans Helga, húsbónda míns, og var i þann
veginn að stiga á bak, þegar Guðrún, húsmóðir min
kemur út og segir í viðfeldnari róm en venjulega:
„fíg biS aS heilsa henni Margrétu á StaS, það er
kona póstafgrei8slumannsins.“ Hún sagSi mér þetta
óspurt, því ekki þekkti ég hjónin á StaS. Ég lofaði
aS skila kveðjunni, kvaddi og reiS úr hlaSi.
Hyergi er hugurinn frjálsari en í ró sveitalífsins
úti á viðavangi. Þar getur ótaminn hugur flögraS
um og spurt, þó engin fáist svör. Frá Grund og fram
að Stað er klukkutíma reið, en ég var víst lengur en
þaS; ég liafði svo margt aS hugsa. ÞaS var einkum
ein spurning, sem ég hafði svo oft velt fyrir mér,
eftir aS ég fór aS kynnast á Grund : Hvernig var
variS sambandinu milli hjófianna og Laugu gömlu?
— fig kallaði hana þessu nafni eins og hitt fólkiS,
annars hét hún Sigurlaug. — ÞaS var oft eins og
Helgi vildi hlífa henni við mestu erfiðisverkunum,
eldiviðarburSi og fleiru, og út á túniS fór hún þeg-
ar þerrir var, En þá tók Guðrún svo harkalega í
strenginn, og hélt hún væri ekki ofgóð til að vinna
fyrir sér eins og aðrir. Helgi hætti þá aS tala um
þetta og gekk þegjandi í burtu. ÁSur en nokkrum af
mínum torráðnu spurningum var svaraS, var ég
kominn heim aS túngarði á StaS. Ég spretti af hest-
inunt og skildi hann eftir viS túngarðinn, gekk svo
heim á hlaðiS. Þar var stálpaður drengur aS leika
sér að kindahornum. Ég heilsaSi honum og ætlaSi
a'S fara aS tala viS hann, en í því kemur kona út
í dyrnar, nokkuð við aldur, fríð sýnum og glaSleg.
en athugul augu mundu hafa séS, aS á bak viS
glaðværðina bjó dimm og þung alvara, sem sjakl-
an hafði fengiS leyfi til aS sýna sig, af því að lífinu
er glaðværðin nauðsynlegri. Þegar við höfðum heils-
ast, segir hún : „Þetta er þó líklega ekki stúdentinn,
sumargesturinn á Grund?“ Hún sagði þetta blátt
áfram og brosandi. Jú, ég kvaS þaS vera rétt, ,,eða
þekkiS þér fólkið mitt?" spurði ég. „Hvort ég þekki
hana móSur y'Sar; einu sinni þekkti hún okkur
Guðrúnu á Grund, og fleiri," bætti hún við í lægri
róm. „En við skulum ekki tala um það úti á hlaði,
gjöriS svo vel að ganga i bæinn; þér eruð okkur
hjartanlega velkominn.“ Ég þakkaði innlega þessar
hlýju viStökur, sem mér virtust nærri móðurlegar.. I
skyndi lagði ég þær GuSrúnu á Grund og Margréti
á metaskálarnar, en þar var enginn jöfnuður. Hún
íylgdi mér inn að stofudyrum, opnar þær og býð-
ur mér að g'anga innfyrir og taka sæti, en segir um
leið, aS nú ætli hún aS fara fram í eldhús og segja
þar fyrir, svo hún niegi vera í næSi hjá gestinum.
Stofan var laglegt hús, vel um gengiS, meS borði
stólum og legubekk. ÞaS sem verulega vakti at-
hygli mína þar inn var mynd af ungum rnanni; hann
sat við borð- og studdi hönd undir kinn. Myndin
var á veggnum yfir legubekknum, svo að ef ég
settist í bekkinn, gat ég ekki séS hana; ég tók mér
því sæti á stól viS endann á borSinu. Ég var of ungur
til að geta lesiS úr svip manns það, sem aðrir reynd-
ari og hyggnari geta séð, aS veriS hafi ráSandi afl í
lífi hans á liðnum árum. Myndin var af óvenju frið-
um manni, en þó var eins og einhver skuggi, jafn-
vel yfir frí'Sleikanum. eins og allt hefði verið mótað
af list, en ekki láni. Einstaka drætti i andlitinu virt-
ist mér ég kannast við, en hvaðan mundi ég ekki.
Ég var svo niSursokkinn i aS horfa á myndina, aS
ég tók varla eftir því, að Margrét kom inn i stofuna.
Ég spurSi þvi fljótlega og luigsunarlaust: ,,Af hverj-
um er þessi mynd ?“ Margrét svaraði ekki strax,
eins og hún þyrfti aS átta sig, og mér heyrðist hún
segja viS sjálfa sig: „Þetta mátti ég vita.“ En svo
segir hún rólega og án viSkvæmni: „MaSurinn, sem
myndin er af hét Steingrímur, hann var bróðir
Helga, sem nú er húsbóndi yðar.‘ „Og er hann ekki
lifandi ?“ spurSi ég. Mér fannst svona fallegur maS-
ur ekki mega missast, heimurinn þá verða fátæk-
ari. „Hann er löngu dáinn,“ sagSi Margrét hægt
og stillt. „Þeir hafa ekki veriS líkir, bræSurnir,“
sagSi ég. „Nei, þeir voru ekki líkir, sem betur fór;
þeir voru heldur ekki nema hálfbræður," sagSi hún.
„Mig furðar á, aS Helgi skuli ekki eiga svona mynd
af bróður sínum,“ sagði ég. „Hann á hana víst, en
hún er ekki höfS til sýnis,“ sagði Margrét og gekk
að myndinni, strauk með hendinni eftir glerinu, eins
og hún væri að þurka af henni ryk, sem þó ekkert
var, eða var hún að reyna aS afmá einhverjar ntis-