Morgunblaðið - 10.09.2009, Síða 14

14 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. SEPTEMBER 2009
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
STAÐREYNDIR og uppspuni voru
meðal þess sem Olli Rehn, stækk-
unarstjóri Evrópusambandsins,
gerði að umtalsefni á málfundi í Há-
skóla Íslands í gær. Sagði hann að í
umsóknarferli Íslands um aðild að
ESB þyrfti að kveða niður margar
sögusagnir með staðreyndum.
„Oft eru uppi sögusagnir um ESB,
bæði innan aðildarríkja sambands-
ins og ríkja sem sækja um aðild.
Eina leiðin til að taka lýðræðislegar
ákvarðanir er hins vegar að mínu
viti byggð á staðreyndum,“ segir
hann í samtali við Morgunblaðið.
„Þess vegna svaraði ég því til hér áð-
an að það væri klárlega flökkusaga
að það tæki Ísland 15 ár að taka upp
evruna. Ég skýrði það út að það yrði
vissulega mun styttri tími.“ Hann
ítrekar líka að það hafi jákvæð áhrif
að lýsa yfir þeirri stefnu að ætla að
taka upp evru og jákvæð áhrif evru-
aðildar komi sum hver fram löngu
áður en myntin er endanlega tekin
upp, ef viðkomandi ríki er í aðild-
arferlinu.
Sannfærður um að fundin verði
lausn á sjávarútvegsmálunum
Oft heyrast þær raddir að ekki sé
hægt að fá varanlegar undanþágur
frá stefnu ESB. Jafnvel að ef við
fengjum þær yrðu þær gerðar að
engu fyrir evrópskum dómstólum og
þar að auki værum við of smá til að
hafa áhrif á stefnu ESB. Hvort
hljóma þessi atriði meira eins og
staðreyndir eða sögusagnir í þínum
eyrum?
Rehn brosir í kampinn og vill ekki
gefa mikið upp. „Þú hefur mörg at-
riði í einni spurningu. En auðvitað er
sjávarútvegur allra mikilvægasta
málefnið fyrir Ísland og lifibrauð Ís-
lendinga. Þess vegna skil ég full-
komlega áhyggjur af málaflokkum
eins og sjávarútvegi og landbúnaði.
Hins vegar er of snemmt að gefa
upp einhverja afstöðu til þess hver
útkoman gæti orðið. Við erum enn
að greina muninn á evrópskri og ís-
lenskri fiskveiðistefnu. En ég er
þess fullviss að við getum fundið
lausn á því hvernig Ísland getur tek-
ið þátt í sjávarútvegsstefnu ESB.
Eiginlegar viðræður eru ekki
hafnar og því hafa embættismenn
ESB, eins og þú sjálfur, ekki sýnt á
spilin. Hvenær komum við á þann
tímapunkt að samningsaðilar sýni á
spilin og gefi upp hvað er í boði?
„Ef ég nota myndlíkingu þína þá
eru spil Evrópusambandsins þegar á
borðinu, fyrir allra augum. Það er að
segja regluverk Evrópusambands-
ins og meginreglur þess.
En þar til það kemur upp er það
ekki hlutverk framkvæmdastjórn-
arinnar að hafa frumkvæði að var-
anlegum undanþágum eða sér-
sniðnum lausnum. Þegar slík mál
vakna erum við samt yfirleitt viljug
til að leysa úr þeim og finna einhvers
konar aðlögun eða sérstakar lausnir.
Þá þurfa þær að vera vel rökstuddar
og þurfa að vera mjög mikilvægar
fyrir viðkomandi ríki.“
Skýrsla rannsóknarnefndar
verður mikilvægt skjal í ferlinu
Augljóslega eru mikilvægustu
spurningarnar á listanum sem þú af-
hentir íslenskum ráðamönnum, í
augum Íslendinga, sjávarútvegs-,
landbúnaðar- og peningamál. Hverj-
ar eru mikilvægustu spurningarnar í
augum Evrópusambandsins, frá
ykkar sjónarhóli?
„Ég er reyndar sammála Íslend-
ingum um þetta. Og ég hef rætt
þetta við forsætisráðherra og all-
nokkra alþingismenn, bæði úr röð-
um stjórnar og stjórnarandstöðu,“
segir Rehn. „Mín niðurstaða er sú að
mikilvægustu málin verði vissulega
sjávarútvegur og landbúnaður.
Því til viðbótar tel ég að skýrsla
rannsóknarnefndar Alþingis um
bankahrunið verði mikilvæg þegar
við metum getu Íslands til að fram-
fylgja evrópskum reglum.“
Aðildarríkin eru almennt nei-
kvæð gagnvart undanþágum
Hvernig skynjar þú umræðuna í
ESB-ríkjum gagnvart undanþágum
fyrir ný aðildarríki?
„Aðildarríki ESB eru almennt
ekki hrifin af því að undanþágur séu
veittar. Hins vegar er raunveruleik-
inn sá að ríki sem sækja um aðild
biðja iðulega um sérstakar lausnir
fyrir sig og við þurfum að fjalla um
þær hverja fyrir sig. Venjulega
þurfa þær að vera vel rökstuddar og
mjög mikilvægar.“
Nú er sjávarútvegsstefna ESB í
miklum breytingafasa. Getur Ísland
fengið undanþágu frá henni í þann
tíma sem það mun taka að breyta
henni? Til dæmis tíu eða tuttugu ár?
„Þetta er sannarlega mikilvægt
atriði bæði fyrir Ísland og ESB. Í
fyrsta lagi munu endurbæturnar á
fiskveiðistefnu ESB verða í áttina að
íslenska módelinu og byggjast á
reynslu Íslendinga í sjálfbærri nýt-
ingu á sjávarauðlindinni. Þess vegna
mun breyting á stefnu ESB gera það
auðveldara fyrir Ísland að aðlagast
henni,“ segir Rehn.
„Fyrst þurfum við að kynna okkur
þetta almennilega en í mínum huga
er það bara eðlilegt að þegar við
fáum á hreint í hvaða átt fisk-
veiðistefna ESB stefnir eftir breyt-
ingarnar munum við vita hvenær
heppilegur tímapunktur er fyrir inn-
göngu Íslands í hana. Og þá þurfum
við að sjá hvers konar lausn eða
mögulega sérlausn þarf til þess. Þar
að auki byggist sjávarútvegsstefna
ESB á veiðireynslu á hverjum stað.
Eðli málsins samkvæmt hafa Íslend-
ingar sterka veiðireynslu á Íslands-
miðum. Það er jákvæður punktur til
að byrja viðræðurnar á, frá sjón-
arhóli Íslendinga.“
Viljugir til að finna lausnir
Morgunblaðið/Kristinn
Olli Rehn Stækkunarstjóri Evrópusambandsins segir að spil ESB í aðildarviðræðunum liggi þegar á borðinu fyrir
allra augum. Það er að segja regluverk sambandsins. Vel sé hins vegar brugðist við beiðnum um sérlausnir.
 Mikilvægustu spurningarnar á listanum sem Olli Rehn afhenti varða sjávarútveg og landbúnað
 Eðlilegt að Ísland gangi inn í sjávarútvegsstefnu ESB þegar ljóst er hvert breytingar á henni stefna
Í HNOTSKURN
»„Leiðin inn í ESB er stuttfyrir Ísland en það þýðir
ekki að hún verði auðveld.
Hraði viðræðna veltur á get-
unni og viljanum til þess að
taka á sig þær skyldur sem
fylgja ESB-aðild,“ sagði Rehn.
»Venjulega álítum við það ávaldi þeirra stjórnvalda
sem fengu spurningalistann
hvort þau birta hann. Ég
myndi vilja hafa þetta opið og
gegnsætt. Þetta er allt til á
geisladiski og ætti því að vera
auðvelt að birta,“ sagði Rehn
um það hvort opinbera ætti
spurningalistann.
»„Norrænt fólk er raun-sætt. En hjónabandið við
ESB er ekki bara til fjár, það
er til að deila grunngildum.
Við deilum fullveldinu í skipt-
um fyrir mannréttindi, rétt-
læti og lýðræði.“
Í máli Olli Rehn í Háskóla Íslands í
gær kom fram að mögulegt væri
að ESB myndi veita Íslandi aðstoð
á afmörkuðum sviðum efnahags-
mála. Spurður hvers eðlis slík að-
stoð gæti verið sagði Rehn að hún
væri stundum veitt sem viðbót við
aðstoð Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
við lönd sem eiga í miklum erf-
iðleikum. „T.d. Serbíu, sem fengið
hefur aðstoð við að komast yfir sín
vandamál. AGS fjármagnar fyrir þá
stór lán og ofan á það veitir ESB
tengda aðstoð,“ sagði Rehn.
Samningaviðræður um þetta
stæðu enn yfir en hann gæti ekki
lýst því í smáatriðum, heldur
heyrði það undir Joaquín Almunía,
yfirmann efnahags- og peninga-
mála hjá Framkvæmdastjórninni.
Efnahagsaðstoð frá ESB
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is
„VIÐ leitum að sérfræðingum á Íslandi sem
eru reiðubúnir að vinna og búa í Noregi,“ segir
Jan Fredrik Hvam sem var staddur hér á landi
í vikunni á vegum atvinnumiðlunarinnar Job-
crossing. Fyrirtækið auglýsti í atvinnublaði
Morgunblaðsins sl. sunnudag eftir m.a. tölv-
unarfræðingum, verkfræðingum, tæknifræð-
ingum og sérfræðingum tengdum trygginga-
eða fjármálastarfsemi. Viðbrögðin við auglýs-
ingunni voru mjög góð, yfir fimmtíu umsækj-
endur voru fljótir að svara en Jobcrossing seg-
ir næga vinnu að hafa í mörgum atvinnu-
greinum í Noregi.
Vantar verkfræðinga
Jan Fredrik segir efnahagsástandið í Noregi
vissulega hafa orðið fyrir áfalli vegna krepp-
unnar en atvinnuleysi hafi þó ekki náð þeim
hæðum sem spáð var og svo
virðist sem atvinnumarkaður-
inn sé þegar að rétta úr
kútnum af nokkrum krafti.
Skýringuna segir Jan Fre-
drik m.a. felast í því að hið
opinbera er mjög stór at-
vinnuveitandi í Noregi – mun
stærri en hér á landi.
Í Noregi vantar nú m.a.
verkfræðinga til starfa þar
sem ríkið leggur áherslu á uppbyggingu vega-
kerfis og annarra þátta grunnþjónustunnar.
Einnig sé næga vinnu að hafa fyrir tölv-
unarfræðinga, kerfisfræðinga og forritara.
Jan Fredrik segir flestar atvinnumiðlanir
vinna þannig að þær finni fólk með ákveðna
þekkingu fyrir fyrirtækin. Hugmyndafræði
Jobcrossing er nokkuð ólík. Jan Fredrik
ferðast nú milli Evrópulanda og finnur fólk
með sérþekkingu á sviðum sem þörf er á í
Noregi. Fyrirtæki hans hefur svo samband við
fyrirtæki í þeim geirum sem atvinnuleitandinn
hefur áhuga á. Jobcrossing kemur svo á viðtali
og mætir m.a. með umbjóðanda sínum í það og
borgar allan kostnað við utanferð vegna þess.
„Flest fyrirtæki í Noregi vilja sjálf aðstoða
starfsfólk sitt við að finna húsnæði en við get-
um einnig tekið slíkt að okkur,“ segir Jan Fre-
drik.
„Það eru nokkrar ástæður fyrir því að við
leitum til Íslands eftir fólki,“ segir hann. Fyrir
utan það að Íslendingar séu vel menntaðir sé
menning landanna tveggja lík og svo virðist
sem Íslendingar vilji frekar vinna á Norð-
urlöndunum en t.d. í Kanada. Vegna smæðar
þjóðarinnar sé einnig auðvelt að komast í sam-
band við fólk í atvinnuleit. Ekki komi að sök að
Íslendingar tala flestir Norðurlandamál.
Menntun og menning
Íslendinga heilla Norðmenn
Jan Fredrik Hvam
www.jobcrossing.is
LANDLÆKNIR hefur ákveðið að
taka upp breytt fyrirkomulag á
skoðunum í ung- og smábarnavernd.
Í stað skoðana
við 3½ og 5 ára
aldur verða þær
gerðar við 2½ og
4 ára aldur
barnsins.
Einnig verða
tekin í notkun
ný tæki til að
meta þroska
barna.
Þau eru
PEDS – Mat foreldra á þroska
barna og BRIGANCE þroska-
skimun.
Námsmatstofnun hefur unnið að
þýðingu, staðfæringu og forprófun á
tækjunum í samstarfi við Landlækn-
isembættið og Heilsugæslu höf-
uðborgarsvæðisins, að því er segir á
vef Landlæknisembættisins.
Ungbörn
verða skoð-
uð fyrr