Morgunblaðið - 10.09.2009, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. SEPTEMBER 2009
Bjóðum upp á margar gerðir og verðflokka af vönduðum heyrnartækjum frá Oticon. Þú getur fengið
heyrnartæki sem eru nánast því ósýnileg bak við eyru eða lítil og nett heyrnartæki inn í eyra.
Pantaðu tíma hjá okkur í fría heyrnarmælingu og upplifðu hvað nýjasta heyrnartæknin getur gert
fyrir þig. Auk daglegrar þjónustu í Reykjavík þá bjóðum við einnig upp á heyrnarmælingar víðs
vegar á landsbyggðinni.
G l æ s i b æ | Á l f h e i m u m 7 4 | 1 0 4 R e y k j a v í k | w w w . h e y r n a r t a e k n i . i s
Nánari upplýsingar og tímapantanir
í síma 568 6880 eða á www.heyrnartækni.is
Heyrðu betur
með vönduðu
heyrnartæki
Birt með fyrirvara um prentvillur. Heimsferðir áskilja sér rétt til leiðréttinga á slíku.
Ath. að verð getur breyst án fyrirvara.
Prag
frá kr. 59.900
Frábær þriggja nátta helgarferð – síðustu sætin!
Nú er upplagt að skreppa til Prag og njóta haustsins í
þessari einstaklega fögru borg. Bjóðum frábær sértilboð á
völdum hótelum á ótrúlegum kjörum. Haustið í Prag er
einstakt og frábært að heimsækja borgina og njóta lífsins.
Í Prag er hagstætt verðlag og þar eru frábær tækifæri til að
gera hagstæð innkaup og njóta lífsins í mat og drykk.
Gríptu tækifærið og skelltu þér til Prag og njóttu góðs
aðbúnaðar í ferðinni. Ath. mjög takmarkaður fjöldi
herbergja í boði á þessum kjörum.
Verð kr. 59.990
Netverð á mann, m.v. gistingu í tvíbýli með
morgunverði í 3 nætur á Top Hotel ****.
Aukagjald fyrir einbýli kr. 9.000. Aukalega kr.
10.000 fyrir gistingu á Hotel Clarion Congress
centre****. Aukagjald fyrir einbýli kr. 15.000.
Aukalega kr. 10.000 fyrir gistingu á Corinthia
Towers *****. Aukagjald fyrir einbýli kr. 20.000.
Sértilboð 24. september.
24. - 27. september
Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
Ótrúleg sértilboð
Ótrúlegt
sértilboð
Í bókinni Aftur til
kreppuhagfræði, sem
kom út á íslensku fyrir
skömmu, skrifar hag-
fræðingurinn og nób-
elsverðlaunahafinn
Paul Krugmann „… að
einu hindranirnar í
vegi velmegunar á
heimsvísu séu úreltar
kennisetningar sem
hneppa mannshugann í
fjötra“. Ein slík kennisetning er að
verðtrygging lánsfjármagns sé órjúf-
anlega tengd íslensku krónunni og
verði því ekki afnumin nema með upp-
töku annars gjaldmiðils. Ég held að
hluti af vandræðum okkar við að leysa
skuldavanda heimila og fyrirtækja sé
einmitt fólginn í þessari kenningu.
Vandinn sem þarf að leysa er tví-
þættur: annars vegar er það greiðslu-
vandi vegna þess að greiðslubyrði
lána er fólki og fyrirtækjum ofviða.
Hins vegar er vandinn sá að eigna-
myndun er neikvæð og verður að öllu
óbreyttu nánast engin á næstu árum
eða áratugum. Lítil eignamyndun, svo
ekki sé talað um neikvæða, er vandi
sem er miklu alvarlegri og hefur víð-
tækari afleiðingar en mér hefur virst
koma fram í umræðunni. Geti fyrir-
tæki ekki fjárfest og vaxið vegna
skuldabyrði verður lítil sem engin
fjármunamyndun í hagkerfinu sem
mun óhjákvæmilega leiða af sér
stöðnun og versnandi lífskjör. Það má
heldur ekki gleyma því að íbúðakaup
hafa verið um fjórðungur fjárfestinga
og fjármunamyndunar í landinu og
því skiptir eignamyndun þar miklu
máli fyrir allt hagkerfið.
Stóra spurningin er því sú, hvernig
hægt sé að leysa bæði greiðsluvand-
ann og neikvæða eignamyndun án
þess að allt fari aftur á hliðina. Eina
leiðin sem mér virðist vera fær er eins
konar eignatilfærsluleið þar sem fjár-
magn er fært frá lánardrottnum til
skuldunauta án þess að til komi af-
skriftir eða niðurfelling skulda. Ég
held að þarna komi verðtryggingin
okkur til hjálpar, svo einkennilega
sem það kann að hljóma. Skoðum það
nánar.
Við höfum verið með tvo gjaldmiðla
í gangi síðastliðin 30 ár – verðtryggða
krónu og óverðtryggða. Verðtryggð
króna hefur verið notuð í lánaviðskipt-
um en sú óverðtryggða hefur verið
notuð til þess að greiða lánin. Láns-
fjármagn hefur því verið greitt til
baka að raunvirði að viðbættum vöxt-
um. Þetta fyrirkomulag í almennum
lánaviðskiptum þekkist hvergi annars
staðar í heiminum í sama mæli og hér
á Íslandi. Það segir mér að algengast
sé að miða við nafnverð lána og vaxta
en ekki raunvirði. Þá erum við komin
að kjarna málsins.
Mín tillaga er sú að breyta skuldum
heimila og fyrirtækja að hluta til í
óverðtryggð nafnvaxtalán til 20 eða 30
ára með einum gjalddaga og lágum
vöxtum. Hversu hátt hlutfall skulda
yrði breytt með þessum hætti er
matsatriði og færi væntanlega eftir
því hverjar skuldir eru umfram eignir,
væntanlegri afskriftaþörf eða 20%
viðmiðinu sem nefnt hefur verið í um-
ræðunni. Vextir yrðu greiddir á láns-
tímanum en ekkert af höfuðstóli fyrr
en að lánstíma loknum eftir 20 eða 30
ár. Með þessari einföldu skuldbreyt-
ingu myndi létta á greiðslubyrðinni,
góðar líkur væru á að lánin yrðu
greidd að fullu og því þyrfti lánveit-
andinn ekki að afskrifa krónu. Kjarn-
inn í þessari leið er að láta eitt algeng-
asta og áhrifaríkasta lögmál hagkerf-
isins – verðbólguna, leysa skuldavand-
ann. Það kann vel að vera að verð-
mæti lánsins verði ekki mikið í lok
lánstímans en það færi eftir verðbólgu
í landinu. Verðbólga gegnir mikil-
vægu hlutverki við eignatilfærslur í
fjármálaheiminum og það er ósköp
eðlilegt og er raunar meginregla í
hagkerfum alls staðar í veröldinni,
nema á Íslandi. Ef verðbólga væri
ekki til er hætt við að vextir og vaxta-
vextir yrðu að stjarnfræðilegum fjár-
hæðum og óskapnaði sem engin réði
við. Það má einnig leiða að því líkum
að nafnvaxtalán myndu
auka verulega aðhald í
ríkisfjármálum og pen-
ingastjórnun vegna þess
hversu miklir hagsmunir
væru í húfi, einkum fyrir
fjármagnseigendur, að
verðbólga héldist sem
minnst.
Lán sem eru með ein-
um gjalddaga, og stund-
um eru kölluð kúlulán,
eru miklu algengari en
margur heldur. Kúlulán
eru algeng í fyrirtækjaviðskiptum
eins og nýjasta dæmið um sölu Orku-
veitu Reykjavíkur á hlut sínum í HS
orku er dæmi um. Bretar og Hollend-
ingar hafa meira að segja boðist til að
lána okkur Íslendingum fyrir Ice-
save-skuldinni afborgunarlaust í sjö
ár og án verðtryggingar. Rík-
isstjórnir um allan heim fjármagna
sig með útgáfu kúlulána til langs tíma,
að langstærstum hluta óverðtryggt,
sem ganga svo kaupum og sölum á
markaði. Eigendur þessara íslensku
kúlulána geta einnig selt þau, leigt
eða veðsett eða gert hvað annað við
þau sem venja er að gera með verð-
bréf.
Verðtrygging lánsfjármagns virð-
ist ætla að valda okkur enn einum
skaðanum. Hún byrgir okkur sýn á
leiðir út úr skuldavandanum. Verð-
tryggingin er af sumum talin vera
hluti af íslenska hagkerfinu og jafnvel
forsenda þess að hægt sé að stýra því
og út frá þessari forsendu virðast all-
ar tillögur um lausn á skuldavand-
anum ganga. Þarna er að finna „fjötra
hugans“, eins og nóbelsverðlaunahaf-
inn Krugmann myndi líklega orða
það, sem við verðum að losna undan
til þess að komast inn á eðlilega braut
og leysa þann skuldavanda sem við
höfum hneppt okkur í.
Hvað ber að gera?
Eftir Ingólf H.
Ingólfsson
Ingólfur H. Ingólfsson
»Kjarninn í þessari
leið er að láta eitt al-
gengasta og áhrifarík-
asta lögmál hagkerfisins
– verðbólguna, leysa
skuldavandann.
Höfundur er félagsfræðingur og
eigandi spara.is
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn