Morgunblaðið - 10.09.2009, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. SEPTEMBER 2009
09.09.09 Jenni Hokkanen brosti sínu blíðasta er hann Lasse Kurki brá upp myndavél að lokinni hjónavígslu þeirra í Árbæjarsafnskirkju í gær. Ekki lá verr á prestinum, honum Þóri Haukssyni.
Árni Sæberg
Á LAUGARDAGINN kemur
heldur Borgarahreyfingin sinn fyrsta
landsfund og ræður ráðum sínum um
næstu skref í starfi ís sínu í þágu
þjóðarinnar. Hreyfingin vann eft-
irminnilegan sigur í kosningum sem
haldnar voru í kjölfar endurtekinna
þjóðfunda á Austurvelli þar sem
breiðfylking borgara þessa lands
krafðist réttlætis og raunverulegs
lýðræðis. Það var einmitt upp úr
þessum fundum sem hreyfingin var
sprottin og þangað sótti hún hug-
myndir sínar og kröfur.
Í aðdgraganda kosninganna er
Borgarahreyfingin þess vegna kynnt
sem breiðfylking fólks sem á fátt ann-
að sameiginlegt en að vera virkir
borgarar í lýðræðissamfélagi. Fólks
með fjölbreyttan bakgrunn og ólíkar
lífsskoðanir. Stjórnmálaafl sem sinn-
ir hagsmunavörslu fyrir einn hóp –
þjóðina – og hefur eina meginreglu að
leiðarljósi; að færa völdin frá flokks-
ræði til lýðræðis.
Frá flokksræði til lýðræðis
Það er ástæða til að rifja þessi orð
upp hér og halda þeim til haga á kom-
andi landsfundi. Þau eru í okkar
huga, sem höfum tekist á hendur þá
ábyrgð að vera fulltrúar Borg-
arahreyfingarinnar á Alþingi Íslend-
inga, sá kjarni sem starf okkar á að
snúast um. Í þeim felast sannindi sem
ekki mega undir nokkrum kring-
umstæðum gleymast.
Það hefur sýnt sig í öllum sam-
félögum á öllum tímum að það vald
sem skapast í krafti miðstýringar og
regluverks verður á skömmum tíma
uppteknara af viðhaldi sjálfs sín en
þeim jarðvegi sem það er upphaflega
sprottið úr.
Þess sjást víða merki í fréttaflutn-
ingi og á spjallrásum vefjarins hversu
undurfljótt hugmyndin um miðstýrt
flokksapparat sem hafa þarf vit fyrir
fólki lætur á sér kræla. Þannig hefur
tiltölulega fámennur hópur gert til-
kall til eignarhalds á hreyfingunni í
kjölfar kosningasigursins og sumir
einstaklingar meira að segja tekið að
líta á sig sem fulltrúa heillar þjóðar
og þá líklegast vegna góðrar mæt-
ingar sinnar á félagsfundi.
Það er í sjálfu sér ekkert óeðlilegt
að einhverjir missi þannig sjónar á
upphaflegu erindi lýðræðishreyf-
ingar eins og þessarar því flokks-
ræðið með eignarrétti fárra útvalinna
er nokkurn veginn eina fyrirmyndin
að stjórnmálaafli sem við höfum í
þessu landi og rætur þess liggja
dýpra en nokkurn grunar. En það er
líka hálfkaldhæðnislegt að þurfa
ítrekað að svara kröfum um meint
vald sjálfskipaðra flokkseigenda yfir
þingmönnum hreyfingarinnar, í ljósi
þess að slíkur hráskinnsleikur er ein-
mitt dæmigerð birtring þess múl-
bundna veruleika stjórnsýslu og mið-
stýringar sem Borgarahreyfingunni
var frá upphafi ætlað að vinda ofan
af.
Dýrmæt reynsla
Það er heilmikið til í því sem haldið
hefur verið fram að ekki hafi nægi-
lega vel verið hugað að skipulagi
starfsins og áframhaldandi þróun
mála eftir kosningar. Að menn hafi
ekki verið viðbúnir því að ná raun-
verulegum árangri, hvað þá að koma
fjórum mönnum á þing. Til þess var
tíminn einfaldlega of knappur,
reynsluleysi okkar allra of mikið.
Engu að síður er fátt sem bendir til
þess að ekki hafi verið unnið vel úr
góðum árangri – hvernig fyrirfram
ákveðin áætlun eða ákvarðanir um
vinnulag hefðu gert störf okkar auð-
veldari eða markvissari. Til þess hafa
aðstæður einfaldlega verið of ófyr-
irsjáanlegar og í raun súrrealískar.
Hér leynist líklega ein mikilvæg-
asta mótsögn veruleikans og sú sem
erfiðast getur verið að sætta sig við,
nefnilega sú, að veruleikinn er, líkt og
maðurinn sjálfur, ólíkindatól og
skreppur alltaf úr höndum skipulags-
ins – og miðstýringarinnar þá minnst
varir.
Í því ljósi má segja að það hafi ekki
verið svo galið að vita ekki upp á hár
hvernig bregðast skyldi við kosn-
ingasigri, en bregðast þess í stað við
þeim veruleika á eigin forsendum
þegar þar að kæmi. Og það er einmitt
það sem við höfum verið að gera frá
fyrsta degi. Það má kalla það spuna
eða flæði, það má líka orða það svo að
við höfum lagt meiri áherslu á að
vanda okkur á hverju og einu augna-
bliki en að vinna eftir fyrirfram
njörvaðri áætlun. Fyrir vikið höfum
við gert alls kyns mistök, yfirsést ým-
islegt og ofgert öðru. En þannig höf-
um við líka lært að nýta enn betur
þau tækifæri sem gefist hafa til að
vega og meta, endurskoða og tengja,
með betri árangri en nokkur flokks-
lína eða niðurnjörvuð hugmynda-
fræði leyfir. Þar er mikilvægasta lexí-
an fólgin í því gjöfula samstarfi sem
við höfum átt við fjöldann allan af
fólki, jafnt kjósendur okkar sem aðra,
sem verið hafa í sambandi við okkur á
þeim fjölbreytta vettvangi sem í boði
er í samtímanum; hvort sem er með
samtölum á neti og í síma, á fundum
eða á förnum vegi. Við höfum lagt
mikla áherslu á að auðvelt sé að nálg-
ast okkur, að við séum ekki atvinnu-
pólitíkusar í þeirri einangrandi merk-
ingu sem í því hefur falist, að við
neitum að fylgja flokkslínum en
hlustum eftir öllu sem rétt er og
gagnlegt og göngumst við því sem
aðrir gera betur en við og látum ekki
fyrirfram merkt hólf móta hegðun
okkar né afstöðu.
Þannig sjáum við hlut Borg-
arahreyfingarinnar verða mestan;
sem vettvang opinnar hugmynda-
fræði og vakandi, heiðarlegrar end-
urskoðunar. Sem barnsins sem er
alltaf tilbúið að spyrja þess sem venj-
an er að þegja um, en jafnframt sem
manneskjunnar sem tekur út þroska
sinn í samspili ólíkra viðhorfa og
reynslu og býr yfir æðruleysi þess
sem ekkert hefur að fela.
Við erum þess fullviss, að fenginni
dýrmætri reynslu, að þinginu væri
betur farið og þar með þjóðinni allri,
ef hver og einn þingmaður ynni sann-
anlega samkvæmt eigin sannfæringu
og tæki ákvarðanir út frá eigin
innsæi, byggðu á opnum huga og ein-
lægum áhuga á framgangi þess sem
sannara og betra reynist. Þannig
gæti enginn dulist á bak við flokks-
múra þegar hentaði né þurft að
beygja sig undir svokallaðan flokks-
aga þegar flokknum hentaði.
Við höfum vissulega orðið að læra
hratt á nýjum vinnustað og ekki átt
annars úrkosti en starfa samkvæmt
þeim venjum sem þar eru í hávegum
hafðar. Þegar við bætist að þingheimi
hefur verið haldið í gíslingu tveggja
umræðuefna frá fyrsta degi, er óhætt
að halda því fram að svigrúm nýs
stjórnmálaafls til athafna og áhrifa
hafi reynst æði takmarkað. Engu að
síður höfum við orðið vitni að breyt-
ingum í starfsháttum, viðmóti og
hlutverkaskipan innan hins háa Al-
þingis sem gefa til kynna að tilvist
lýðræðishreyfingar eins og þeirrar
sem við erum fulltrúar fyrir hafi mun
meiri áhrif en nokkur hefði þorað að
vona. Kannski vegna þess að eðli
málsins samkvæmt er Borg-
arahreyfingin ótamið afl sem ætlar
sér ekki að læra leikreglurnar allt of
vel. Óbundinn fulltrúi mennskunnar
sem nýtur þess að geta fylgt eigin
sannfæringu eins og hún birtist í
hjarta hvers manns. Nokkuð sem
„flokksmönnum“ innan hreyfing-
arinnar hefur reynst erfitt að sætta
sig við. Eða eins og einn félagi okkar
hefur bent á: „Við ætluðum okkur að
skapa meðal annars vettvang í sam-
félaginu fyrir persónukjör, en á
sama tíma virðast samt margir ekki
aðhyllast það að þingmenn séu per-
sónur.“ Að þessu sögðu blasir við: –
að Borgarahreyfingunni er ætlað
mun stærra og mikilvægara hlut-
verk en svo að hún megi verða
flokksræði og forsjárhyggju fárra
manna að bráð. – Að næsta skref
felst í að tryggja enn frekar virkni
hreyfingarinnar með jafnræði í
skipulagi hennar og uppbyggingu. –
Að sem opinn og lýðræðislegur vett-
vangur hefur Borgarahreyfingin alla
burði til að vera sú brú milli þjóðar
og þings sem stefnt var að frá upp-
hafi.
Áfram veginn
Á landsfundi Borgarahreyfing-
arinnar á laugardaginn verða lagðar
fyrir samþykktir um hreyfinguna
sem fela í sér skref í átt til enn frek-
ari árangurs á þeim vettvangi sem
við störfum á og opna m.a. grasrót-
arhreyfingum og einstaklingum
raunhæfa leið til áhrifa innan stjórn-
kerfisins. Við teljum þjóðina þurfa á
slíku tækifæri að halda nú meira en
nokkru sinni fyrr og hvetjum því alla
sem láta sig málin varða til að kynna
sér samþykktirnar á heimasíðu
hreyfingarinnar www.xo.is og leggja
sitt af mörkum á komandi lands-
fundi.
Með kæri þökk fyrir gott samstarf
hingað til.
Eftir Birgittu Jónsdóttur,
Margréti Tryggvadóttur
og Þór Saari
»… hefur Borg-
arahreyfingin alla
burði til að vera sú brú
milli þjóðar og þings
sem stefnt var að frá
upphafi.
Birgitta Jónsdóttir
Höfundar eru þingmenn
Borgarahreyfingarinnar,
Brú milli þjóðar og þings
Margrét Tryggvadóttir Þór Saari