Organistablaðið - 01.09.1984, Blaðsíða 10

prófessor Weyse varö ekki kosiö, til þess aö ganga frá lögunum, enda
standa margar af raddsetningum hans óhaggaðar í þeim sálmalögum, sem
á annað borð hafa haldist viö í íslenzkum kirkjusöng. Hinsvegar veröur Pétri
Guðjohnsen ekki láð þaö, þótt hann notaði handritið með allri varúð og birti
síðar mörg af lögunum í öðru gerfi en því, sem þau hafa verið í handritinu
og hafnaði sumum alveg. Eg get ekki litið öðru vísi á, en að sú gagnrýni hafi
verið réttmæt og nauðsynleg. Annað mál er það, hvort ekki hefði mátt taka
upp einhver þessara sálmalaga í tveim myndum, þ.e.a.s. fummyndinni og
þeirri sem lögin höfðu fengið á sig hér á landi. En slíkt gat þó aðeins komið
til mála, ef hin íslenzka breyting á fornu, útlendu lagi hafði sjálfstætt og
verulegt gildi. Að svo hafi verið í einstökum tilfellum, skal eg ekki fortaka,
en eg þykist þó mega fullyrða að þau tilfelli hafi verið mjög fá.
En hvernig sem litið er á þetta, er oss Islendingum ekki aðeins skylt að
geyma nafn Weyse í heiðri og minnast tónskáldsins góða með þakklæti fyrir
öll þau gullfögru lög frá hans eigin brjósti, sem vér höfum fengið mætur á,
heldur einnig og ekki síst fyrir það verk sem hann vann í vorar þarfir
sérstaklega — fyrir handritið að hinni fystu margrödduðu kóralbók handa
íslendingum."
Fyrir 40-50 árum hefur naumast verið hægt að gera betri grein fyrir
Weyse-handritinu en prófessor Sigfús Einarsson gerir í útvarpsfyrirlestri
sínum 1938.
Nú er handritið komið í leitirnar heilt og óskaddað og sér ekki faut á því.
Trúað gæti ég að við þá frétt hafi hýrnað yfir ýmsum sem við þessi mál fást
— kirkjutónlist og tónlistarsögu.
Ritið er, eins og Sigfús Einarsson segir „merkilegt gagn frá sögulegu
sjónarmiði1' og það er „líka merkilegt frá listrænu sjónarmiði." — Enn er eitt
sem gerir þetta rit merkilegt, en það er að það er svo fallegt að það má kallast
dýrgripur. Rithöndin er fögur og greinileg og frágangur allur svo að ekki
verður á betra kostið.
Bæði þessi handrit, Weyses og Guðjohnsens eru á stærð mótlíka og það
sem nú er kallað A4. — Handrit P.G. er í aflöngu broti — grallaraformi.
Handrit Péturser laglína, bassi og tölusettir hljómar—Generalbassi, (eitt
lag er með skrifaðri þriðju röddinni að auki). Yfir 8 lög er strikað með blýanti,
en 4 eru skrifuð aftur breytt og stendur „Réttara" við 2 þeirra, en við eitt
„Með öðrum hætti.“ Eitt lag sem er í dúr er endurritað í moll. Við nr. 41
stendur „Frá Kittels Choralbók N. 15” og við nr. 44 „Sjá Tucher, 375.“ Nefna
má, þó að það skipti ekki miklu máli, að neðan við sum fyrstu lögin er lagið
skrifað einraddað neðan við raddsetninguna. Og svo að aukreitis eru 8 lög
í hdr. þ.á.m. Lofið Guð eftir Pétur Guðjohnsen, og eitt forspil — „intonation'*
fyrir sálmi, ég giska á að það sé eftir P.G. Handrit Péturs er því ofurlítið
meira en afrit.
þau 5 lög í W.-handritinu sem eru ekki í P.G.-handritinu eru nr. 28. Oss
ÍO ORGANISTABLAÐIÐ