Morgunblaðið - 07.12.2009, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 7. DESEMBER 2009
Slökkvilið
Höfuðborgarsvæðisins
Kerti úr sama pakka
geta brunnið
mismunandi hratt
og á ólíkan hátt.
Munið að
slökkva á
kertunum
Einn fagran vordag var til-komumikill gestur sesturupp í klettana þar semlandareign föður míns
mætti úthafinu. Þetta var var topp-
skarfur, stór og virðulegur bar hann
sig sem höfðingja sæmdi. Skipti sér
ekki af fiðurfénu í nágrenni sínu, svo
sem, skeglu, fíl, lunda, álku og
teistu, því síður drengstaulanum
sem gerði sér tíðförult niður á
klettabrúnina, í svo sem fimm metra
fjarlægð gegnt syllunni hans. Því er
þetta rifjað upp að skarfar eru mjög
fátíðir í mikilli nánd, þess algengari
á skerjum og flögum í hæfilegri fjar-
lægð, ósjaldan að kokgleypa smá-
fiska og má oft ekki á milli sjá hvor
hefur betur.
Nú er náttúruunnandinn Páll
Steingrímsson kvikmyndagerðar-
maður, ásamt Friðþjófi Helgasyni
tökumanni og fleiri góðum sam-
starfsmönnum, búinn að skrásetja
nánast alla heimsbyggðina hvað
snertir þessa tignarlegu tegund og
gefa okkur tækifæri á að skoða í
nærmynd. Þvílík himnasending,
ekki aðeins fyrir þá sem kunna þeg-
ar á honum einhver skil, heldur engu
síður alla hina, sem fá fróðlega, fal-
lega og skemmtilega sýn á íslenskar
og erlendar tegundir pólanna á milli.
Skarfar – einstök aðlögun, hefst á
helstu aðsetursstöðum hans við Ís-
land, sem er Breiðafjörðurinn og
Vesturlandið. Líkt og hjá mann-
skepnunni eru hvergi til sparaðir
kraftarnir við að draga að sér bygg-
ingarefni í heimilið svo það verði
sem traustast, uns laupurinn er
tilbúinn úr hvers kyns mori, sjávar-
gróðri og síðan bólstraður að innan
með mjúkri og hlýrri, heimatilbúinni
dúnsæng.
Við kynnumst mismunandi lifn-
aðarháttum þeirra tveggja skarfa-
tegunda sem búa við landið, topp-
skarfs og dílaskarfs, síðan er haldið í
heimsreisu og við kynnt fyrir ætt-
ingjum hans í öðrum álfum. Í Alaska
og Síberíu; haldið til þeirrar dulúð-
ugu eyju Eldlandsins, umvafðri æv-
intýraljóma fjölda sagna sæfarenda
sem áttu oft í langvarandi erfið-
leikum með að komast fyrir þennan
syðsta odda Ameríku á tímum segl-
skipanna. Skarfurinn hafði ekki
þungar áhyggjur af því. Litið við á
Galapagos-eyjum, þar sem æti er
svo mikið og gott að þarlendi skarf-
urinn er búinn að týna niður flug-
getunni. Í Perú er Gúanóskarfurinn
frægi sem er svo arðsamur að áburð-
arfyrirtækin halda gestum í fjar-
lægð á kurteislegan hátt, með skot-
vopnum.
Áfram er haldið og kíkt á skarfa-
fjölskyldur í Ástralíu, á Nýja-
Sjálandi, jafnvel hátt til fjalla í Asíu
og í óshólmum Kína er hann nýttur
til veiða, fiskiskarfurinn festur með
streng við eiganda sinn sem hristir
síðan upp úr honum veiðina er fugl-
inn kemur úr kafi.
Suðurskautslandið gleymist ekki
á hnattferðinni, þar býr ein merkis-
tegund sem má ekki verða útundan.
Fyrr á árinu sáum við fróðlega
mynd eftir Pál um ferðalagið þangað
niður eftir.
Þeir félagar hafa náð mörgum,
óborganlegum tökum af hinum ólík-
ustu skarfategundum í fjarlægustu
heimshornum. Afraksturinn er bæði
stórfróðlegur og ánægjulegur; tök-
urnar allt frá því að vera fræðandi
og heillandi sýnir í sælustundir sem
hversdagsbaráttu skarfsins við að
sjá fyrir sér og sínum, til heillandi
sólsetursljóða. Það hafa verið gerðar
magnaðar heimildarmyndir á Ís-
landi í hartnær öld og hafa þær oftar
en ekki verið það besta sem frá okk-
ur hefur komið á kvikmyndasviðinu
og nú virðist umheimurinn vera að
uppgötva þessar perlur. Þar hefur
Páll lagt til drjúgan skerf og á
örugglega eftir að halda áfram að
gleðja náttúruunnendur um langa
framtíð.
saebjorn@heimsnet.is
Morgunblaðið/Ómar
Skarfar „Þeir félagar hafa náð mörgum, óborganlegum tökum af hinum
ólíkustu skarfategundum í fjarlægustu heimshornum,“ segir m.a í dómnum
um mynd Páls.
Háskólabíó
Skarfar – Einstök aðlögun
bbbbn
Íslensk heimildarmynd.
Leikstjórn og handrit: Páll Stein-
grímsson. Kvikmyndataka: Páll Stein-
grímsson og Friðþjófur Helgason. Tón-
list: Þórður Högnason ofl. Þulur: Páll
Magnússon. Kvikmyndagerðin Kvik. 52
mín. Ísland 2009.
SÆBJÖRN
VALDIMARSSON
KVIKMYNDIR
Á skarfaslóðum
HUGLEIKUR Dagsson sat og áritaði viðhafnarútgáfu
á „Okkur“ bókunum í verslun Eymundsson í Austur-
stræti á laugardaginn.
Hugleikur hefur sent frá sér fimm bækur í séríu
kenndri við „Okkur“ og nú er komin út viðhafn-
arútgáfa sem geymir 1001 mynd úr „Okkur“ serí-
unni.
Viðhafnarútgáfan er prentuð í 1001 eintaki, tölu-
sett og árituð af höfundinum. Með henni fylgir einnig
stórt plakat sem er ígildi kápu bókarinnar en hana
prýða 1001 „Okkur“ menn öðrum megin en hinum
megin er mynd af hinum dulúðuga Friðrik Sólnes
rafvirkja sem ritað hefur formála allra „Okkur“ bók-
anna. Friðrik ritar ennfremur aðfararorð þessarar
ofurbókar (sem er álíka þykk og Biblían) en eftirmála
ritar Goddur, prófessor við Listaháskóla Íslands.
Morgunblaðið/Ómar
Með staflann Hugleikur áritar bók sína í Eymundsson með plakatið sem fylgir bókinni sem skjól.
Hugleikur áritaði 1001 eintak