Austri - 26.05.1978, Blaðsíða 3

Egilsstöðum, 26. maí 1978.
A U S T R 1
3
Landbúnaður — viðbrögð í vanda
1.
Mikil umræða hefur orðið um á-
stand og horfur í landbúnaði — eins
og oft áður. Erfitt hefur verið að
sel.ja alla framleiðsluna á viðunandi
verði og hefur það valdið áhyggjum
að vonum. En á þessum málum eru
margar hliðar.
Samanburður á tekjum mismun-
andi starfshópa verður seint öruggur.
En samanburður milli ára sýnir
glöggt, að bændur komust næst því
að ná tekjum viðmiðunarstétta árin
1972 - 1974 eða yfir 90%. Árið 1975
náðust 89% og 1976 var hlutfallið
84% og hefir aðeins einu sinni verið
betra frá 1963. Þetta hlutfall virðist
hafa batnað s.l. ár.
2.
Margt benti til þess að lögbundnar
útflutningsbætur nægðu ekki til að
verðbæta allan útflutninginn á s.l.
ári. Olli það ugg og bændasamtökin
gripu til varúðarráðstafana, sem
sjálfsagt var. Landbúnaðarráðherra
beitti sér þá fyrir því að fullnýta rétt
landbúnaðarins til útflutningsbóta
síðustu 4 árin. Ríkisstjórnin sam-
þykkti þetta og náðust þannig 521
-m. kr. til viðbótar árskvótanum.
Hefur slíkt ekki verið gert áður.
Nægði þetta til fullra útflutnings-
bóta.
3.
Úrvinnslu framtala 1977 er ekki
lokið. Ýmsar upplýsingar liggja þó
fyrir, sem m.a. gefa bendingar um
afkomu í landbúnaði á síðasta ári.
Þjóðhagsstofnun hefur gert nokkr-
ar athuganir á tekjum stéttanna
1977. Úrtak úr skattframtölum í
Reykjavík ag Reykjanesumdæmi
bendir til að heildar- og nettótekjur
hafi hækkað um 44 - 45% á fyrra ári,
1976. Athugun á framtölum 200
bænda víðs vegar um landið, sem
höfðu landbúnað að aðalatvinnu
sýndi 60 - 65% hækkun milli ára.
„Hreinar tekjur af landbúnaði“ hækk-
aðu þó enn meira samkvæmt þessu
úrtaki eða nálega 70%.
Um þessar mundir eru að berast
fréttir af reikningum kaupfélaga hér
eystra. Virðast allar horfur á, að
bændur fái fullt grundvallarverð og
sums staðar ríflega það. Og staða á
viðskiptareikningum batnar víða
þrátt fyrir miklar framkvæmdir.
— Þetta eru góðar fréttir.
4.
Ástæðurnar fyrir því að örðugt er
að selja búvöru eru margar og sum-
ar augljósar. Græðir enginn á því að
neita staðreyndum, þegar vanda ber
að höndum. Hér skulu aðeins nefnd-
ar fjórar: Verðþensla innanlands.
Samkeppni á erlendum mörkuðum við
niðurgreiddar vörur milljónaþjóða.
Boðskapur sumra lækna um óhollustu
dilkakjöts, smjörs og nýmjólkur.
Gerbreyttar matarvenjur þjóðarinn-
ar. — Mönnum sést gjarnan yfir hið
síðast nefnda, sem er þó deginum
ljósara öllum þeim, sem eitthvað
muna til fyrri tíma. —Nýjum við-
liorfum verður að mæta með nýjum
úrræðum.
5.
Samtök bænda hafa vitanlega
fjallað um þessi og þessu lík vanda-
mál nú og áður, og þá að sjálfsögðu
jöfnum höndum um skammtíma-
lausnir á bráðum vanda og úrræði til
frambúðar.
Á vegum ríkisstjórnar og landbún-
aðarráðuneytisins sérstaklega starfa
nú þrír vinnuhópar að markaðs- og
skipulagsmálum. Markaðsnefnd fjall-
ar um markaðsleit erlendis og annað
varðandi útflutning búvara. Önnur
nefnd fjallar um skipulag framleiðsl-
unnar, sveiflur í sölu og fleira og er
ætlað að skila tillögum svo fljótt sem
unnt er. Landbúnaðaráætlunarnefnd
vinnur að bættu fyrirkomulagi í á-
ætlanagerð til lengri tíma. — Þá er
starfandi stjórnskipuð nefnd við
endurskoðun laga um framleiðsluráð
og afurðasölu. Hún hefur fyrirmæli
um að leggja áherslu á nokkur
meginatriði, m.a. tekjusamanburð við
aðrar stéttir, verðjöfnun milli bú-
greina og misjafna stöðu byggðar-
laga. Einnig skal nefndin íhuga leið-
ir til að hafa áhrif á framleiðslu-
magn einstakra greina, gera tillögur
um, hvort semja skuli framvegis við
neytendur eða ríkisstjórn um verð-
lagið. —-Vænta verður nokkurs á-
rangurs af þessu mikla starfi.
6.
í vandasamri stöðu ríður á miklu
að ræða ítarlega um málin og af ró-
semi. Lúðvík Jósepsson og sálufélag-
ar hans hafa lagt sig í framkróka
að þyrla upp sem mestu moldviðri
um málefni landbúnaðarins nú um
sinn. Síðdegisblöðin í Reykjavík
taka þessu fagnandi eins og að líkum
lætur. Hefur Dagblaðið spáð því að
Lúðvík verði næsti lanrbúnaðarráð-
herra. Og Vísir nefnir hann „mann
moldarinnar".
Hér um slóðir kannast menn við
fyrirbærið frá fyrri kosningavorum.
En það er með landbúnaðaráhuga
Lúðviks líkt og annan góugróður,
hann fölnar jafn snögglega og hann
lífgaðist þegar búið er að telja upp
úr kössunum. Og vert er að hafa í
huga, að í verðbólgunefnd í vetur
lagði þessi formaður Alþýðubanda-
lagsins til, að lækka útflutningsbætur
á landbúnaðarvörum um milljcurð.
Einnig að í vinstri stjórninni stóð
Lúðvík að því með Birni Jónssyni að
stöðva framgang nýrra framleiðslu-
ráiðslaga. — Gott er að hafa tungur
tvær!
7.
Málefni landbúnaðar hafa um víða
veröld fléttast inn í hagkerfi þjóða
með nýjum hætti á síðari áratugum.
Þau hafa orðið flóknari við þetta og
eftirleikurinn auðveldari fyrir póli-
tíska loddara, sem leitast við að fiska
í gruggugu vatni. Það er því nauð-
synlegra en oftast áður að leggja
sig fram um að meta heildarstöðuna
um leið og raktir eru einstakir þætt
ir. Verður nánar að þessu vikið í
Austra síðar. En niðurstaðan af því,
sern hér er vikið að, er í sem allra
fæstum orðum þessi:
Hraða þarf eins og kostur er bygg-
ingarframkvæmdum við Valaskjálf.
Vélaverkstæði Gunnars og Kjartans
hefur undanfarin ár unnið að ný-
smíði, viðgerðum og verið verktaki
8.
Meginorsakir þess hve erfitt
er að afsetja búvörur eru ná-
lega óviðráðanlegar bændum
og samtökum þeirra nema með
nýj um úrræðum.
Stjórnvöld og bændasamtök
in vinna skipulega að lausn
vandans.
Árið 1977 voru greiddar
fullar útflutningsbætur, en til
þess þurfti sérstakar aðgerðir
stjórnvalda.
Athuganir Þjóðhagsstofnun-
ar benda til þess að afkoma í
landbúnaði hafi verið liagstæð
1977 og hlutfallið milli tekna
bænda og annarra stétta hafi
breyst verulega þeim í hag.
V. H.
Sú aðstaða, sem þar skapast styrkir
mjög rekstrarlega stöðu hússins.
að ýmsum framkvæmdum m.a. jarð-
gangagerð í Oddsskarði.
Hér er unnið að viðbyggingu við
verkstæði fyrirtækisins hér á Egils-
stöðum.