Framsóknarblaðið - 20.01.1950, Page 6

FRAMSÓKNARBLAÐIÐ
í minningu látínna víkinga
Það mcelti min móðir,
at mér skyldi kaupa
fley og fagrar árar
fara brott með víkingum.
Standa uþþi i stafni,
stýra dýrum knerri,
halda svá til hafnar,
höggva mann ok annan.
Fornsögurnar íslenzku
geyma frásagnir um víking-
ana gömlu. Það voru hraust-
ir menn og djarfir, sjálfstæð-
ir í orðum og athöfnum. Sag-
an geymir sagnir um útþrá
þeirra og hetjulund. Fleyt-
urnar, sem fluttu þá um út-
höfin voru smáar, öryggið lít-
ið, ef þeir hrepptu stórviðri
á höfum úti. Allt að einu
seiddi hafið. Víkingar létu
ekki hætturnar aftra sér.
Handan við hafið voru lönd
auðug af ýmsu, er fékkst ekki
heima fyrir. Þeir lögðu á haf-
ið, leituðu sér frægðar og
frama erlendis og öfluðu
þeirra gæða, er önnur lönd
gátu veitt. Vér finnum enn í
dag til útþráar Egils Skalla-
grímssonar, er ómar úr ljóð-
línunum, er hér voru greind-
ar. Draumur hans sem barns
var að eignast „fiey ok fagi'ar
árar“ og „stýra dýrum
knerri“. Þessi bernskudraum-
ur víkingsins hefur enduróm-
að í hugum niðjanna fram til
vorra daga. Víkingslundin og
útþráin hefur þannig verið
íslendingum runnin í merg
og bein frá upphafi. Útþrá-
in hefur verið bæði í senn
gæfa íslands og fjörgjafi um
aldirnar.
—o—
Margan duglegan sjómann
hefur Island alið. Um aldirn-
ar sóttu þeir sjóinn, drógu
björg í bú. Þegar erlenda
drottnunin náði hámarki og
harðast kreppti að íslenzku
þjóðinni örbirgð og fátækt,
var sjórinn sá gnægtabrunn-
ur er helzt varð af ausið. Þá
voru það þessir arftakar vík-
inganna, sem lögðu drýgst til
að afla örbjarga þjóðinni
brýnustu lífsþurfta. Og víst er
það svo þann dag í dag.
Þjóðin er nú að vísu auð-
ug miðað við neyð fyrri ára.
En enn er það íslenzk sjó-
mannastétt, sem aflar dýrustu
verðmætanna, gjaldeyrisins.
Ef þessi stétt legði árar í bát,
væru senn á þrotum sjóðir og
neyð fyrir hvers manns dyr-
um.
En íslenzkir sjómenn hafa
jafnan búið við erfiði og
hættur. Hafið, sem umlykur
landið, er að vísu gjöfult, en
það er jafnan lævi blandið.
Oft hefur íslenzk móðir orð-
ið að sjá á bak knáum syni
og eiginkona grátið dugmik-
inn bónda, sem sneru ekki
aftur. Hafið hefur krafizt
gjalds fyrir gjafmildi sína.
Þannig er enn. Tækni nútím-
ans hefur að vísu valdið
straumhvörfum í þessu efni.
Skip eru nú traustari, slysa-
varnir meiri. En tæknin nær
stundum of skammt. Ægir
konungur setur sín eigin lög.
Hann tekur enn fórnir sín-
ar að geðþótta, virðir að vett-
ugi vanmáttka tækni nútím-
ans.
Gleggst og nærtækast dæmi
þessa er sá hörmulegi atburð-
ur, er vélskipið Helgi fórst
hér við bæjardyrnar, ef svo
mætti að orði komast. Ægir
var harðúðgur í það sinn. Og
dýran farm tók hann í faðm
sinn með traustu skipi, þar
sem mannslífin voru. Þetta
skip og þessi skipshöfn hafði
ekki sízt fært íslenzku þjóð-
inni björg í bú. Skipstjórinn
hafði oft stýrt úfinn sjó sigri
hrósandi, er hann leitaði
bjargar erlendis á styrjaldar-
árunum. Víkingslundin forna
var aðalsmark þessa frækna
skipstjóra. Og svo haga atvik-
in því á þann veg, að annar
landskunnur skipstjóri hlýt-
ur einnig vota gröf í þetta
sinn. Sá hafði ekki heldur
fært íslenzku þjóðarbúi skarð
an hlut. Ótalin eru verðmæt-
in, sem þeir horfnu sjómenn,
er létu líf sitt við Faxasker,
hafa aflað — þó eru þeir í
brautu kallaðir á bezta aldri.
Eg átti því láni að fagna, eftir
stutta dvöl í Eyjum, að kynn-
ast stýrimanninum, Gísla Jón
assyni. Það duldist engum,
að þar sem hann var, fór
hinn vaskasti maður og glæsi-
menni, en auk þess var hann
ljúfmenni og greindur vel,
starfssamur og skyldurækinn.
Og áþekkt honum, mun hver
og einn af skipshöfninni hafa
skipað sitt rúm. Það er ekki
nema eðlilegt, að mönnum
fyndist hönd grípa um hjart-
að, er kvisaðist, að skipið
væri horfið í öldurnar.
Manntjón af völdum Ægis
hefur jafnan verið tilfinnan-
legt jafn fámennri þjóð og ís-
lendingar eru. Skörðin, sem
höggvin hafa verið í raðir ís-
lenzkrar sjómannastéttar hafa
jafnan verið vandfyllt, en þó
mun hér eitt stærsta skarðið
höggvið. En eigi tjóar að ör-
vænta. Gifta íslands er að
Framh. á 8. síðu.
Samúðarkveðjur
Framh. af 5. síðu.
wc.
Stefón Árnason, yfirlögregluþjónn, Vestmannaeyjum
Sigurjón Ingvarsson, skipstjóri, Vestmannaeyjum
Bergsteinn Jónasson, hafnarvörður, Vestmannaeyjum
Guðjón Vigfússon, hafnsögumaður, Vestmannaeyjum
Einar Sigurðsson, ritstjóri, Vestmannaeyjum
Jóhann Pólsson, skipstjóri, Vestmannaeyjum
Jósefína og Skúli Guðmundsson, alþingismaður, Hvammstanga
Ástþór Matthíasson, verksmiðjueigandi, Vestmannaeyjum
Þórður Gíslason, netjagerðarmeistari, Vestmannaeyjum
Þuriður og Magnús Magnússon, netjagerðarmeistari, Vestm.eyjum
Jón Hjaltason, fulltrúi, Vestmannaeyjum
Póll Þorbjörnsson, skipstjóri, Vestmannaeyjum
Áxel Ólafsson, fulltrúi, Vestmannaeyjum
Freymóður Þorsteinsson, fulltrúi, Vestmannaeyjum
Sigurður Bogason, fulltrúi, Vestmannaeyjum
Ágúst Bjarnason, skrifstofustjóri, Vestmannaeyjum
Jóhannes Álbertsson, lögregluþjónn, Vestmannaeyjum
Pétur Guðbjartsson, mólari, Vestmannaeyjum
Elías Kristjónsson, bifreiðarstjóri, Vestmannaeyjum
Einar Lórusson, mólarameistari, Vestmannaeyjum
Jóhannes Brynjólfsson, verzlunarstjóri, Vestmannaeyjum
Eiríkur Jónsson, skýlisvörður, Vestmannaeyjum
Olafur Olafsson, hafnsögubótsskipstjóri, Vestmannaeyjum
Friðþjófur Johnsen, héraðsdómsiögmaður, Vesfmannaeyjum
Friðrik Hjartar, skólastjóri, Ákranesi
Ingibjörg Tómasdóttir, kaupkona, Vestmannaeyjum
Þorvaldur Guðjónsson, skipstjóri, Vestmannaeyjum
Lilja og Magnús Jónsson, vélstjóri, Vestmannaeyjum
Póla og Ingólfur Matthíasson, véístjóri, Vestmannaeyjum
Jóhanna og Baldur Oíafsson, bankaritari, Vestmannaeyjum
Olafur Sigurðsson, skipstjóri, Vestmannaeyjum
Björn Kristjónsson, vélstjóri, Vestmannaeyjum
Guðrún Ágústsdóttir, skipstjórafrú, Vestmannaeyjum
Sigurbjörg Benediktsdóttir, frú, Vestmannaeyjum
Þorsteinn Gísiason, skipstjóri, Vestmannaeyjum
Isleifur Magnússon, vélstjóri, Vestmannaeyjum
Viktoría og Halldór Eyjólfsson, vélstjóri, Vestmannaeyjum
Oddsteinn Friðriksson, vélstjóri, Vestmannaeyjum
Þórunn Oddsdóttir, ekkjufrú, Vestmannaeyjum
Sigríður og Halldór Halldórsson, skipstjóri, Vestmannaeyjum
Sveinn Matthíasson, matreiðslumaður, Vestmannaeyjum
Helgi Þorsfeinsson, vélstjóri, Vestmannaeyjum
Júlíus Jónsson, múrarameistari, Vestmannaeyjum
Gunnar Sigurmundsson, prentsmiðjustjóri, Vestmannaeyjum
Sigurgeir Sigurðsson, biskup, Reykjavík
Tómas M. Guðjónsson, útgerðarmaður, Vestmannaeyjum
Samúðarkveðjur bórust frú eftirtöfdum aðilum
vegna jarðarfarar og minningarguðsþjónustu um
skipverja og farþega, er drukknuðu með vélskipinu
Helga hinn 7. þ. m.
Lovísa og Lúðvík Jónsson, bakarmeistari, Selfossi
Ánna og Gisli J. Johnsen, stórkaupmaður, Reykjavík
Sigurður Benediktsson, framkvæmdastjóri, Reykjovík
Sæmundur og Kristjón Friðrikssynir, Reykjavík,
Matthildur Kjartansdóttir, Guðbrandur Magnússon, forstj. R.vik.
Verzlunarskólanemendur, útskrifaðir 1948
Torfhildur og Óskar Friðbjörnsson, lögregluþjónn, Reykjavik
Sigurður Ó. Ólafsson, Ákureyri
Póll Þorlóksson, Reykjavík
Helga og Ísleifur Högnason, framkvæmdastjóri, Reykjavík
Sveinn Pétursson, augnlæknir, Reykjavík
Lilja og Kjartan Lórusson, Reykjavík
ingibjörg Ólafsdóttir og Magnús Einarsson, Meðalholti 11, R.vík
Jósefína og Skúli Guðmundsson, alþingismaður, Reykjavík
Júlía og Halldór Árnason, bifreiðarstjóri, Selfossi
Framh. á 7. síðu.