Eyjablaðið - 23.12.1947, Blaðsíða 14

EYJABLAÐIÐ
AKSEL SANDEMOSE:
Stýrimaðurhm kemur
Mi)siU3J,[ uuii») utnSjoui ju xo ■jsoiu.ipuus ).>sHV '»llu!l ussjiJ .111 punfofj
jicina rithöfunda', sem mi rita ú norsha tungu. Haitn cr ficddur i Danmörku
af dönsku foreldri ug ritaði fyrstu hœkur sínar ú dönskti. En frá jwi úrið
njyo hcfur liann ritað ú norslia lungu úg cr nú norskur rikishorgari. Margar
af sögum hans fjalla uni lif sjóinanna, cnda hcfur hamu sjiílfur vcrið sjó-
niaður mikinn hluta œvinnar og siglt 11111 öll lieimsins höf. l>að hefir lönguni
slaðið nohkur styrr um þennan hvassyrta og oþinskáa rithöfund. Vcrk liuns
einkennast af fuUkomnu hatri á allri lygi og hálfum sannleilia. Hann dregur
upp hárnákvannar og glöggar inyndir af niönnuimin eins og þeir ent, en hirðir
chkert um Iwernig þcir virðast vcra nc la'tur glepjast af jwi, Iwcrnig þeir vilja,
að þcir scu álitnir vcra. Af þcssum sökuni hefur hann cignazt marga, svarna
fcndur, cins og hver sá, scm trúlega pjónar sannleikanum, en einnig niarga
einlœga aðdáendur.
Kafli sú, scm liér birtist, er úr bóhinni „Vi pynter os med horn".
Þýð.
Við fengum nýjan stýrimaníi
um borð í Lissabon, því að liinn
hafði verið fluttur þar á sjúkra-
hús. Það var í stríðinu 1914—
1918. Það var fátt um stýrimenn,
sem kærðu sig um skiprúm á lít-
illi skonnortu. Það kom á dag-
inn, að nýi stýrimaðurinn var 72
ára gamall öldungur. Hann var
aðeins leppur. Karlinn var ein-
göngu til tralala, og hann þjáð-
ist af magasjúkdómi, sem batt
hann flestum stundum við koj-
una. Það er sjálfsagt mál, að á
svona skútu verði stýrimaðurinn
að vinna eins og aðrir. Eg sá
þennan náunga aldrei gera neitt
nema bera gömlu stígýeiin sín
upp á þilfar til að viðra þau
hvern eftirmiðdag, senx gott var
veðhr. Skipshöfiiin var þessi:
Skipstjórinn, 28 ára, stýrimaður-
inn, 72 ára, tveir hjálparsveinar,
16 og 17 ára og matsveinninn
15 ára. Það voru tveir til að
stjórrta þrenrur, eu þeir höguðu
sér eins og 'við værum þrjú
hundruð.
Við, hjálparsveinarnir tveir
rerum í land til að sækja nýja
stýrimanninn. Karlinn stóð á
bryggjunni og öskraði: „Halló
skonnort-a,“ rétt eins og hafin
væri að kalla á skútu, sem stödd
væri úti á ’iriðju Alairtshali, enda
þótt hann væri ekki lengra frá
okkur en svo, að liainr hefði auð-
veldlega getað boðið góðan dag,
án þess að vekja hvenr nrairn í
Lissáboir. Þegar við — helirxiirg-
ur skipshafnariinrar — komuxrr
að bryggjumri, yrti hanir ekki á
okkur. Þetta hlægilega, ganrla
fífl, senr varla var fært um að
gairga, þvældunrst við síðair með
í sjö nráituði og airðuin oft að
lrjálpa því á seturirar. Hamr stóð
í bátnum og riðaði á fótunum.
Hainr skipaði okkur fyrir, eiirs
og við værum sextíu galeiðu-
þrælar. Þegar við höfðum fengið
líkið uin borð, skipaði það okkur
til einhverra verka, sem því datt
í hug, eirda þótt skipstjórinn
væri búimr að mæla fýrir um,
hvað uinrið skyldi þamr dagiinr.
Síðair rambaði hairir á fuird
,sjeffairs“, senr sat í káetu simri
og veitti Iroirunr íráðarsamlegast
áheyrir.
Þegar ég liugsa til alls þessa
xrú, get ég tæplega trúað því.
Skútair var ekki stærri eir ]rað, að
það var lrægt að spýta eirda milli
á henxri. Skipstjórinn ávarpaði
okkur aldrei einu orði (nenta
þegar hamr mátti til, vegrra þess
að stýi imaðxiriirn lá í koju og
lrélt unr nragamr). Jafirvel þó
að við stæðunr við hliðina á lron-
um, beindi hann lyriiskipuirimri
til stýrimannsins, sern lét liana
ganga til Kalla, eldri hjáljrar-
sveinsins, er loks öskiaði hána til
mín.
Skijrstjórinn: Stýriinaðúr! seg-
ið Kalla að fella hyrnuna.
Stýrimaðurinn: Kalli! Segið
Aksel að fella hyrnuna.
Kalli: Aksel! Stýrimaðurimr
skijrar að fella hyrnuna.
Ég: Fella hyrnuna, já! Allt í
lagi.
Guð varðveiti mig, ef ég hefði
farið og fellt hyrnuna, þegar ég
heyrði skijrstjórann skijra svo fyr-
ir.
Ég og kokkurimr lráðunr sífellt
stríð um það, hvor okkar stæði
lrærra í virðingarstigairum. Þeg-
ar ég skijraði honum fyrir verk-
tmr, sagði liairn nrér samstundis
að lralda kjafti, og ef hainr skijr-
aði mér að gera eitthvað, sagði
ég honunr að fara til airdskotans.
Það hlýtur að vera erfitt fyrir
uirgair stýrimairn að lenda í
svoira félagsskap, ef hairn er ekki
búiirn að fá heilabúið tæmt áð-
ur. Stýrinraðuriirn á skútunni,
senr ég var á íræst þar á uirdan,
var aðéiirs 24 ára.. Það lór illa
fyrár Ironunr. Hann kom einn
daginn í lreimsókir til okkar í
hásetaklefainr ti.l að rabba við
okkur. Við urðunr þess brátt vai-
ir, að skijrstjórimr lrafði konri/t
á snoðir um þetta og tekið hamr
til bæira. Ujrjr Irá því var stýri-
maðuriirir sá djöfujlegasti liarð-
stjóri, sem hugsazt gat.
Á aðfairgadagskvöld jóla feirg.11
V.offíserarnir" kalkún að borða.
Hairn lxafði verið aliinr í búri
ujrjri á dekki og átt illa ævi.
Skijrstjórimr steikli liainr sjálfur
og sveittist í eldhúsiiru allair dag-
imi. Það var rétt með íraunxind-
um, að kokkurinn fékk að kom-
MANSONGSBROT
GAMALLAR RÍMU ...
Vcgu lauga lctt ég spranga að leita fanga.
Blccrinn angan bcr i fang mér bjartra vangu.
%
Skœrra hvárnta. hvikuui bjarma’ cg hjartad' varma,
svtcfi harm vtÖ hcilan barm og hvita arma.
Fr.óun eina’ cg fœ i lcyni, cn fátt cg greini.
Einskis rneinar mœrin hreina nuctum sveini.
Hvarmalind ci lcynir yndi Ijiífra synda,
%
cr scelar girndir sálnalinda saman binda.
Brynjar
ast að undir kvöidið til að steikja
llesk. Mjér fiinrst, að þeir liefðu
getað látið þess getið, að við ætt-
um ekki að iá að bragða á kal-
kúninunr. Flesk er rauirar ágæt-
ur nratur, eir við átum það nreð
hálfgerðri ólund eftir að hiirar
glæstu vonir, sem við lröfðum
gert okkur um kvöldnxáltíðina,
voru að engu orðirar. En hiirunr
lxáu herrunr til Iofs skal þess get-
ið að þeir óskuðu okkur ekki
gleðilegra jóla og hliðruðu sér
hjá að láta okkur sj:í Iramaii í
sig. E. B. S. Þýddi.
SAMTAL. . . .
Framhald af i;j. síðu.
hvað það var, sem maðurinn
meinti nreð orðinu auðvald.
EAÐIIUNN (iirópur):
Sagði ég þér ekki að þetta væri
laird frelsisiirs, þetta er ekkert
auðvaldslaird.
SONURINN:
Samt hefur ]xxi ekki fcirgið
vinnu. Er rinnan ekki frjáis?
FAÐIRINN:
Geturðu ekki skilið að þctta
er laxrd frelsisiirs — hér er allt
frjálst.
SONURINN:
Því er maturiirir ekki frjáls, og
bíóiir og skautai?
FAÐIRINN:
Þú ert of ungur til að skilja
þetta. Svona farðu nú og leiktu
þér í góða veðriiru.
SONURINN:
En jrabbi, hveisvegna \arst ]xú
látimr vimra í atvinnubótavinn-
uinri í staðiirir fyrir að vera á
skrifstofu?
FAÐIRINN:
Það er krejxjxan. Það er Hoow-
er. Þetta er lrjálst land. Svoira
farðu 11 ú.
SONt 'RINN:
Eg er veikur af að lxorða alltaf
baunir.
FAtílRlNN:
Þú mátt þakka fyrir að liafa
þær í svanginn. Þúsundir barira
nnindu þakka lyrir að lá svo góð
an mat.
SONl 'RINN (liugsandi):
Ég skil ekki að það er krejxjxa
og að allter að lagast, en þú hef-
ir ekki sagt mér hvað orðið auð-
vald þýðir.
FAÐIRINN (rýkuv a ftc'tur):
Gerða, taktu strákimr burtu.
Hann fer í taugarnar á ínér með
öllum þessunr sjxuriringtmr.
Hamr er oiðinn ujxjxfullur af
allskonar sauihugnryndum frá
krökkununr hér í kring. Það væri
óskandi að maður þyrfti ekki að
lila Iengi í slíku nágrenni.
(Tjaldið, eir ekki eirdir-
inn, gerum okkur í
hugarluird að við bíð-
um næsta þáttar liiirs
amcríska lrarmleiks).