Morgunblaðið - 16.02.2011, Blaðsíða 19

UMRÆÐAN 19
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. FEBRÚAR 2011
Greiðsluuppgjör á opinberum gjöldum einstaklinga og lögaðila sem eru og hafa verið í
atvinnurekstri
Alþingi samþykkti þann 18. desember 2010 lög sem breyta skilyrðum þess að einstaklingar og lög-
aðilar geti sótt um greiðsluuppgjör á opinberum gjöldum samkvæmt lögum nr. 24/2010. Sjá VI. kafla
laga nr. 165/2010.
Skilyrðum laganna hefur verið breytt á þann veg að nú geta lögaðilar og einstaklingar sem eru eða
hafa verið í atvinnurekstri sótt um greiðsluuppgjör á virðisaukaskatti, staðgreiðslu tryggingagjalds,
staðgreiðslu opinberra gjalda og þing- og sveitarsjóðsgjöldum sem gjaldféllu fyrir 1. janúar 2010.
Athygli skal vakin á því að umsækjandi greiðsluuppgjörs skal vera í skilum með skatta og gjöld sem
falla ekki undir greiðsluuppgjör.
Í greiðsluuppgjöri felst að gjaldandi fær frest til greiðslu þeirra gjalda sem undir greiðsluuppgjörið
falla til 1. júlí 2011. Gjöldin bera ekki dráttarvexti á freststímabilinu 1. janúar 2010 til 30. júní 2011.
Að uppfylltum skilyrðum, sem fram koma í lögunum, getur gjaldandi skuldbreytt vanskilum gjalda sem
undir greiðsluuppgjörið falla þann 1. júlí 2011, með því að gefa út skuldabréf til greiðslu vanskilanna.
Skuldabréfið er til 5 ára með mánaðarlegum afborgunum og verðtryggt miðað við vísitölu neysluverðs
en án vaxta. Fyrsta afborgun af skuldabréfinu er 1. júlí 2012.
Á vef Tollstjóra eru ítarlegar upplýsingar um reglur og skilyrði greiðsluuppgjörs ásamt umsóknareyðublaði.
http://www.tollur.is/greidsluuppgjor
GREIÐSLUUPPGJÖR OPINBERRA GJALDA
TOLLSTJÓRI, Tryggvagötu 19, 101 Reykjavík, sími: 560 0300, fax: 551 6620, vefur: www.tollur.is
Niðurfelling á tekjuskatti lögaðila samkvæmt lögum um greiðsluuppgjör á opinberum
gjöldum nr. 24/2010.
Alþingi samþykkti þann 18. desember 2010 lög sem heimila Tollstjóra að fella niður hluta tekjuskatts
lögaðila að ákveðnum skilyrðum uppfylltum.
Tollstjóra er heimilt að fallast á beiðni um niðurfellingu tekjuskatts að hluta, enda telji Tollstjóri hags-
munum ríkissjóðs betur borgið með slíkri niðurfellingu. Athygli skal vakin á því að umsækjandi niður-
fellingar skal vera í skilum með skatta og gjöld sem falla ekki undir greiðsluuppgjör. Fallist Tollstjóri á
niðurfellingu hluta tekjuskatts munu eftirstöðvar hans ásamt öðrum skattskuldum sem falla undir
greiðsluuppgjör samkvæmt lögum 24/2010 verða settar á skuldabréf. Skuldabréfið er til 5 ára með
mánaðarlegum afborgunum og verðtryggt miðað við vísitölu neysluverðs en án vaxta. Fyrsta afborgun
af skuldabréfinu er 1. júlí 2012.
Á vef Tollstjóra eru ítarlegar upplýsingar um niðurfellingu tekjuskatts lögaðila ásamt umsóknareyðublaði.
http://tollur.is/greidsluuppgjor/nidurfelling
NIÐURFELLING TEKJUSKATTS LÖGAÐILA
TOLLSTJÓRI, Tryggvagötu 19, 101 Reykjavík, sími: 560 0300, fax: 551 6620, vefur: www.tollur.is
Mikilvægt er áður en
lestur hefst um ein-
kenni heilkennis Sjög-
rens að taka það fram
að á Íslandi eru ýmsir
meðferðarmöguleikar
fyrir hendi. Meðferð er
einstaklingsbundin og í
flestum tilfellum er
hægt að draga úr ein-
kennunum. Á rann-
sóknarstofu í gigt-
arsjúkdómum fara fram rannsóknir
á Sjögrens sem er afar mikilsverð
vitneskja fyrir Sjögrens-sjúklinga og
gefur tilefni til bjartsýni til fram-
tíðar.
Ekki verður fjallað um meðferð-
arúrræði í þessari grein.
Undir venjulegum kring-
umstæðum er ónæmiskerfi líkamans
virkt í að verjast utanaðkomandi
áreitum eins og t.d. veirum og bakt-
eríum og gegnir því geysilega mik-
ilvægu hlutverki. Þegar um Sjögrens
er að ræða, verður truflun í starfsemi
ónæmiskerfisins. Það veldur því að
eitilfrumur, en þær eru mikilvægur
„leikstjórnandi“ í ónæmiskerfinu,
ryðjast inn í kirtla, bæði í slímhúð og
annars staðar í líkamanum og trufla
þannig starfsemi þeirra. Þessi íferð
eitilfrumna getur líka farið fram í
önnur líffæri en kirtla, t.d. lungu og
nýru. Síðan kallar íferð eitil-
frumnanna á aðra bólguvalda og
veldur enn frekari bólgum sem geta
skemmt líkamsvefinn og truflað
starfsemi líffæra.
Sjúkdómar sem verða til á þennan
hátt kallast sjálfsofnæmissjúkdóm-
ar. Helstu sjálfsofnæmissjúkdóm-
arnir, auk Sjögrens, eru rauðir úlfar
(Lupus), herslimein (Scleroderma)
og iktsýki (liðagigt). Stundum koma
þessir sjúkdómar saman, t.d. Lupus
og Sjögren, og getur þá hvor sem er
verið virkari sjúkdómurinn.
Rétt er að geta þess áður en
lengra er haldið að engir tveir Sjö-
grens-sjúklingar hafa nákvæmlega
eins einkenni.
Sjögrens er fjölkerfasjúkdómur og
útskýrir það hvers vegna Sjö-
grens-sjúklingur getur verið með
einkenni frá mörgum líffærakerfum.
Ákveðin einkenni eru þó sameiginleg
og er það slímhúðarþurrkur í allri
slímhúð líkamans, þreyta, úthalds-
leysi ásamt verkjum í liðum og vöðv-
um.
Hér á eftir mun ég telja upp helstu
einkenni heilkennis Sjögrens, en þó
ekki svo tæmandi sé.
Algeng einkenni Sjögrens eru eft-
irfarandi: Slímhúðarþurrkur í aug-
um, nefi, munni og í allri slímhúð lík-
amans. Tannvandamál eru alvarleg
og talið er að um 100-150 Íslendingar
séu á hverjum tíma með alvarlegan
tannvanda af völdum Sjögrens, en
allt að 1200 einstaklingar hér á landi
eru taldir hafa heilkenni Sjögrens.
Húðin er þurr og viðkvæm, sumir
Sjögrens-sjúklingar geta ekki verið í
sól vegna hættu á útbrotum og vegna
þess að sólin getur aukið virkni sjúk-
dómsins og komið af stað kasti. Köst
eru mislöng og miserfið, en geta
staðið allt frá nokkrum dögum upp í
nokkrar vikur og er þá sjúklingurinn
oftast rúmliggjandi. Svefnvandamál
eru algeng hjá Sjögrens-sjúklingum
og oft er talað um að þeir nái ekki
djúpum svefni. Þá erum við komin að
einu erfiðasta einkenni Sjögrens,
langvarandi þrúgandi þreytu sem
ekki er hægt að hvíla sig frá. Talið er
að þreytan stafi af boðefnum bólgu-
frumnanna sem áður er getið.
Liðverkir eru algengir sem og
vöðvaverkir. Af innri líffærum ber
helst að nefna bólgur og fleira í lung-
um, nýrum, lifur, gallblöðru og bris-
kirtli ásamt ýmsum einkennum frá
maga og ristli. Bólgur í úttaugakerf-
inu eru algengar og þar með ráða
taugarnar ekki við að flytja boð frá
skynfærum til heilans. Þetta getur
haft áhrif á skynjun sársauka, hita og
kulda ásamt ofurviðkvæmni. Heila-
þoka (brainfog á ensku og hjärnd-
imma á sænsku) er ástand sem
margir Sjögrens-sjúklingar þekkja
til. Það sem gerist er að
sjúklingurinn verður
gleyminn, vinnur hæg-
ar úr áreitum úr um-
hverfinu og verður eins
og hálf-utangátta. Yf-
irleitt þýðir þetta
ástand að nú sé kominn
tími á hvíld og stundum
að kast sé í nánd.
Þunglyndi er algeng-
ur fylgifiskur langvar-
andi, ólæknandi sjúk-
dóma. Á fyrirlestri fyrir
allmörgum árum sagði góður Sjög-
rens-læknir að sjúklingarnir væru
ekki beint þunglyndir, þeir væru
daprir. Kvíði er annað einkenni sem
margir þekkja. Geðlæknir eða sál-
fræðingur er góð viðbót við Sjög-
rens-lækninn, augnlækninn, tann-
lækninn, sjúkraþjálfarann og alla
aðra sem koma að meðferð ein-
staklings með heilkenni Sjögrens.
Dagleg líðan Sjögrens-sjúklings er
eins og viðkomandi sé með inflúensu
og hitavellu. Hann er slappur,
þreyttur, illa fyrirkallaður og oft með
verki. Úthald er misjafnt eftir ein-
staklingum en er þó sjaldnast margir
klukkutímar í senn. Dagur Sjögrens-
sjúklings er því oft mun styttri en
gengur og gerist í samfélaginu og
þar með er hætta á að félagslífið rýr-
ist frá því sem áður var og sama má
segja um atvinnuþátttöku.
Eins og áður hefur verið sagt er
þessi grein langt frá því að vera
tæmandi. Hún byggist að mestu á
bæklingi Gigtarfélags Íslands um
heilkenni Sjögrens. Til að fá frekari
upplýsingar vísast í þann bækling
ásamt aragrúa upplýsinga á netinu.
Víða um heim eru starfrækt kraft-
mikil félög fólks með Sjögren og hér
á landi er starfandi hópur áhugafólks
um heilkenni Sjögrens. Hægt er að
ná sambandi við þann hóp hjá Gigt-
arfélagi Íslands.
Meira: Mbl.is/greinar
Hvað er heilkenni Sjögrens?
Eftir Guðnýju Þ.
Magnúsdóttur
» Sjögrens er
fjölkerfasjúkdómur
og útskýrir það hvers
vegna Sjögrens-sjúk-
lingur getur verið með
einkenni frá mörgum líf-
færakerfum.
Guðný Þ. Magnúsdóttir
Höfundur er sérkennari og situr
í stjórn áhugahóps um heilkenni
Sjögrens.