Morgunblaðið - 21.02.2011, Qupperneq 34

34 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 21. FEBRÚAR 2011
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Möguleikhúsið hefur starfað sem at-
vinnuleikhús í rúm tuttugu ár, eða
frá árinu 1990, með megináherslu á
leiksýningar fyrir börn og unglinga.
Starfsemin er nú í uppnámi vegna
fjárskorts, en fjórða árið í röð fær
leikhúsið ekki styrk frá Leiklist-
aráði mennta- og menningar-
málaráðuneytisins. Þetta kann að
virka nokkuð kaldhæðnislegt því í
nóvember síðstliðnum, á degi ís-
lenskrar tungu, fékk Möguleikhúsið
viðurkenningu frá mennta- og
menningarmálaráðuneyti.
„Þessari viðurkenningu sem
menntamálaráðherra afhenti okkur
í nóvember fylgdi greinargerð frá
ráðgjafanefnd þar sem okkur var
hrósað fyrir að hafa haldið starfinu
áfram þrátt fyrir niðurskurð á
styrkjum,“ segir Pétur Eggerz, for-
svarsmaður Möguleikhússins. „Ég
er nú svo einfaldur að ég álít að ef
skilaboð koma frá ráðuneytinu þá
séu þau frá ráðuneytinu og lýsi
stefnu þess. En örfáum mánuðum
eftir að hafa fengið þessa viðurkenn-
ingu þá er okkur neitað um styrk
fjórða árið í röð án skýringa. Þetta
þykja mér mjög misvísandi skilaboð
frá ráðuneytinu.
Leikhúsið hefur starfað síðan
1990. Fyrstu árin fengum við enga
styrki en síðan tóku við fjórtán ár
þar sem við fengum úthlutun frá
Leiklistarráði, bæði styrki og starfs-
laun. Við úthlutun 2008 fengum við
ekki neitt og síðan hefur það verið
þannig. Við heyrum ekki frá Leik-
listarráði og fulltrúar Leiklistarráðs
hafa ekki komið til að sjá sýningar
hjá okkur eða kynnt sér starfið svo
einhverju nemi. Þau þurfa heldur
ekki að færa nein rök fyrir því af
hverju umsóknum okkar er hafnað
ár eftir ár. Þetta þykja okkur frem-
ur ófagmannleg vinnubrögð þegar
verið er að fjalla um starfsemi leik-
húss sem starfað hefur þetta lengi
og hlotið fjölda viðurkenninga. Þá
vekur ekki síður athygli að í ár virð-
ist okkur sem einungis eitt prósent
þeirrar upphæðar sem úthlutað er
renni til barna-
leikhúss. Í ná-
grannalöndum
okkar er gjarnan
miðað við að
barnaleikhús fái
um 25 prósent af
heildarupphæð-
inni. Það virðist
því skoðun Leik-
listarráðs að ís-
lensk börn þurfi síður á leiklist
halda en börn annarra þjóða.“
Hundrað sýningar á síðasta ári
Er ljóst að þið verðið að leggja
niður starfsemi?
„Miðað við óbreytta stöðu sé ég
ekki að við getum haldið uppi þeirri
starfsemi sem við höfum verið að
reka. Við sýnum að langmestu leyti í
grunnskólum og leikskólum um land
allt. Sýningartími okkar er á daginn,
á virkum dögum. Sá sýningartími
gerir okkur erfitt að reka leikhúsið í
hliðarstarfi með öðru starfi. Þess ut-
an er það mikil vinna að halda leik-
húsi eins og þessu á floti. Ég hef
tekið saman og uppreiknað sam-
kvæmt tölum frá Hagstofunni að
styrkir ríkis og borgar til okkar hafa
dregist saman um 75 prósent á ár-
unum 2003-2010. Ef svo fer sem
horfir að niðurskurðurinn verði enn
meiri í ár þá gefur augaleið að ekki
er hægt að halda áfram.“
Hvaða máli hefur leikhúsið skipt?
„Þegar við byrjuðum árið 1990
voru ekki margar ferðasýningar fyr-
ir skólabörn, aðrar en brúðusýn-
ingar, en brúðuleikhúsin hafa staðið
sig afar vel við erfiðar aðstæður. Við
í Möguleikhúsinu förum með sýn-
ingar um allt land og höfum sýnt á
öllum þéttbýlisstöðum á landinu.
Það kemur iðulega fyrir að börn
sem sjá sýningar okkar séu að koma
í leikhús í fyrsta skipti og eins er
það oft sem leiksýningar Möguleik-
hússins eru þær einu sem börnin á
staðnum eiga kost á að sækja. Á síð-
asta leikári vorum við með um
hundrað sýningar þrátt fyrir nið-
urskurð. Starfsemi þessa leikhúss
snýst um það hvort við viljum að
börnin okkar fái að njóta menning-
ar. Það hefur sýnt sig í starfi okkar í
gegnum tíðina að það er þörf fyrir
leikhúsið og eftirspurn er mikil. Því
er ekki hægt að rökstyðja nið-
urskurð með því að þörf og eft-
irspurn séu ekki fyrir hendi, enda
veit ég ekki til þess að Leiklistarráð
hafi ráðfært sig við skólafólk um það
hvort rétt sé að styrkja þessa teg-
und af leikhúsi fyrir börn eða kynnt
sér hvernig leikhúsið virkar í skól-
unum.“
Íslenskur bakgrunnur
Hvernig leikrit hafið þið verið að
sýna?
„Þetta eru ferðasýningar sem
mega ekki vera
dýrar þannig að
þær byggjast upp
á einum til þrem-
ur leikurum.
Þetta eru yfirleitt
frumsamin leikrit
eða leikgerðir eft-
ir sögum. Við höf-
um haft að leiðar-
ljósi að sýna
íslensk verk og á tuttugu árum höf-
um við frumsýnt 32 ný íslensk leik-
rit. Við teljum mikilvægt að sækja í
íslenskan bakgrunn, sýna verk sem
eru sprottin upp úr íslensku um-
hverfi og að börnin upplifi þannig
ýmislegt úr íslenskri menningu og
þjóðararfi.
Sýningarnar okkar ganga yfirleitt
mjög lengi. Við vorum fyrir skömmu
að sýna síðustu sýningar á Langafa
prakkara, en sýningar á því hafa
verið hátt í þrjú hundruð. Það er
mjög algengt að sýningafjöldi fari
upp í hundrað sýningar og upp fyrir
það og að þær gangi í nokkur ár.
Einnig tökum við oft upp sýningar
sem hafa legið í dvala í nokkur ár.
Sumir kynnu að halda að af því að
við sýnum svo margar sýningar þá
ættu þær að standa undir kostnaði.
En við getum ekki selt inn á sýn-
ingar fyrir nema brot af því sem
kostar á fullorðinssýningu. Við höf-
um líka verið að selja sýningar til
skóla en það vita allir hvernig fjár-
hagur skóla er um þessar mundir,
þannig að verð á sýningum hefur
ekki fylgt verðlagsþróun. Á sama
tíma hækkar allt og bensínkostn-
aður hefur til dæmis gjörbreytt
kostnaði við að fara um landið. Það
er útilokað að standa í svona rekstri
án stuðnings.“
Nýtt leikrit um Grýlu
Þrátt fyrir mjög erfiða tíma ætlar
Möguleikhúsið að frumsýna nýtt
leikrit í apríl. Það nefnist Gýpu-
garnagaul og meðal annarra kemur
þar við sögu Gýpa, sem er sífellt
svöng og gleypir í sig allt sem á vegi
hennar verður. „Við erum búin að
vinna að þessari sýningu í langan
tíma og smíðum hana að mestu í
kringum efni úr munnlegri geymd
sem við höfum fundið hjá Árna-
stofnun og víðar og setjum saman í
leikrit,“ segir Pétur. „Við höfum
notið aðstoðar Rósu Þorsteinsdóttur
sem er þjóðfræðingur og rannsókn-
arlektor á þjóðfræðasviði á Árna-
stofnun, Bára Grímsdóttir semur
tónlist, Messíana Tómasdóttir hann-
ar búninga og Sigrún Valbergsdóttir
leikstýrir. Á sviðinu verða leikkonan
Alda Arnardóttir, söngkonan Þór-
unn Elín Pétursdóttir og kontra-
bassaleikarinn Birgir Bragason.“
Morgunblaðið/Kristinn
Pétur Eggerz „Ef svo fer sem horfir að niðurskurðurinn verði enn meiri í ár þá gefur augaleið að ekki er hægt að halda áfram,“ segir forsvarsmaður Möguleikhússins.
Möguleikhúsið á krossgötum
 Starfsemi Möguleikhússins í uppnámi vegna fjárskorts  Útilokað að standa í svona rekstri án stuðn-
ings, segir forsvarsmaður leikhússins  32 ný íslensk leikrit hafa verið frumsýnd á tuttugu árum
» Það kemur iðulega fyrir að börn sem sjá sýn-ingar okkar séu að koma í leikhús í fyrsta skipti
og eins er það oft sem leiksýningar Möguleikhúss-
ins eru þær einu sem börnin á staðnum eiga kost á
að sækja. Á síðasta leikári vorum við með um
hundrað sýningar þrátt fyrir niðurskurð.