Morgunblaðið - 31.03.2011, Blaðsíða 30

Jóhannesarpassía Johanns
Sebastians Bachs verður flutt á
tvennum tónleikum í Hallgríms-
kirkju, á morgun, föstudaginn 1.
apríl, klukkan 20 og á laugardag
klukkan 17. Hún verður einnig
flutt í menningarhúsinu Hofi á
Akureyri, á sunnudaginn, og
hefjast tónleikarnir þar klukkan
17. Flytjendur á tónleikunum
eru Mótettukór Hallgrímskirkju,
Alþjóðlega barokksveitin í Den
Haag og einsöngvararnir Þóra
Einarsdóttir sópran, Ágúst
Ólafsson bassi, Andri Björn Ró-
bertsson bassi, Sigríður Ósk
Kristjánsdóttir og Benedikt
Kristjánsson tenór. Stjórnandi
er Hörður Áskelsson.
Jóhannesarpassían
hefur oft verið sögð
eitt af meginverkum
tónlistarsögunnar
en hún var fyrst
flutt í Leipzig árið
1724.
JÓHANNESARPASSÍAN Á
ÞRENNUM TÓNLEIKUM
30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. MARS 2011
Ástarbréf sem
breska skáldið
John Keats
(1795-1821) sendi
var selt á upp-
boði í London í
vikunni fyrir
96.000 pund,
rúmlega sautján
milljónir króna.
Keats, sem er
talinn eitt helsta skáld rómantíkur í
Bretlandi, skrifaði bréfið til Fanny
Brawne árið 1820, árið áður en
hann lést 25 ára gamall úr berklum.
Brawne var nágranni Keats í Lund-
únum en þau náðu aldrei saman
sökum veikinda skáldsins.
Í bréfinu kallar Keats sig „fátæk-
an fanga“ sem nái ekki að „syngja í
búrinu“ og harmar að geta ekki
kysst stúlkuna sem hann elskar.
Bréf Brawne til Keats voru grafin
með honum eftir að hann lést í
Róm, en bréfið sem var selt á upp-
boðinu var hið síðasta sem enn var í
eingaeigu af 30 bréfum hans til
stúlkunnar.
Verðmætt
ástarbréf
Johns Keats
John Keats
Kaupendur frá
Asíu voru
áberandi á
uppboði Chris-
tie’s á postu-
línsgripum í
New York í
vikunni, sam-
kvæmt The
Art Newspa-
per. Sjö af
verðmætustu
gripunum
voru seldir söfnurum í Kína. Alls
seldust postulínsgripir fyrir 23
milljónir dala á uppboðinu, 2,6
milljarða króna.
Gripirnir komu allir úr safni
Gordon-hjónanna sem hófu að
safna á áttunda áratugnum.
Dýrasta verkið var glerjaður vasi
frá lokum 18. aldar en hann var
sleginn kaupanda á átta milljónir
dala, 912 milljónir króna. Það er
metverð á uppboði fyrir einlitt
postulín frá Qing-keisaratímanum.
„Verkin voru dýr en gæðin ein-
stök,“ er haft eftir kaupanda.
Kínverjar
kaupa postu-
línsverk
Sleginn fyrir 8
milljónir dala.
Sýning Sólveigar Eggerts-
dóttur myndlistarkonu í List-
húsi Ófeigs hefur verið fram-
langd til miðvikudagsins sjötta
apríl.
Á sýningunni eru ýmis verk
sem Sólveig hefur unnið með
blandaðri tækni; verk á pappír
og unnin með ýmsum miðlum.
Sólveig lauk námi við mynd-
höggvaradeild Myndlista- og
handíðaskóla Íslands árið 1990.
Hún hefur haldið nokkrar einkasýningar og tekið
þátt í samsýningum.
Listhús Ófeigs er á Skólavörðustíg fimm. Opið
er á almennum verslunartíma og eru allir vel-
komnir á sýninguna.
Myndlist
Sýning Sólveigar
framlengd
Sólveig
Eggertsdóttir
Á morgun, föstudag, eru síð-
ustu forvöð að senda inn mynd-
ir af bókaskápum í verkefnið
„Komdu með til Frankfurt“.
Sögueyjan Ísland, sem ann-
ast þátttöku Íslands í bóka-
kaupstefnunni í Frankfurt í
haust, ætlar að bjóða gestum á
íslensk bókaheimili – og bjóða
sem flestum Íslendingum að
taka þátt í Bókasýningunni
með því að sýna bókaskápinn
sinn þar. Hægt er að senda Sögueyjunni mynd af
bókaskápnum sínum og þannig vera með. Mynd-
irnar á að senda inn á info@sagenhaftes-island.is
eða hlaða þeim beint inn á Facebook-síðu verkefn-
isins.
Bækur
Síðustu forvöð að
senda inn myndir
Bókaskápur Thors
Vilhjálmssonar.
Íslenski dansflokkurinn verð-
ur með fjölskyldusýningu í
Menningarhúsinu Hofi á laug-
ardag, 2. apríl, klukkan 14.
Jafnframt mun dansflokkur-
inn bjóða upp á frítt dans-
námskeið fyrir ungt fólk á
Akureyri og í nágrenni á
morgun, föstudag, en þá er
nemendum í 8. til 10. bekk
boðið að kynnast nútímadansi.
Á sýningunni á laugardag
verða tvö ólík verk sem höfða til breiðs áhorf-
endahóps. Fyrra verkið, Großstadtsafari, er eftir
Jo Strömgren. Það er öflugt dansverk sem gerir
kröfur. Hitt verkið er Endastöð eftir Alexander
Ekman, en það er fyndið og rómantískt.
Dans
Sýning og
námskeið ÍD í Hofi
Úr Großstadtsafari
dansflokksins
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Jóhannesarpassían er eitt af helstu
stórverkum tónlistarsögunnar – eitt
af þessum klassísku verkum sem eru
ný í hvert skipti sem þau eru flutt,“
segir Hörður Áskelsson. Hann
stjórnar flutningi verksins á þrenn-
um tónleikum um helgina, í Hall-
grímskirkju á föstudag og laug-
ardag, og í menningarhúsinu Hofi á
Akureyri á sunnudag.
Flytjendur á tónleikunum eru
Mótettukór Hallgrímskirkju, Al-
þjóðlega barokksveitin í Den Haag
og einsöngvarar.
Jóhannesarpassían eftir Johann
Sebastian Bach var frumflutt í Leip-
zig í Saxlandi, þar sem Bach starfaði
sem tónlistarstjóri, á föstudaginn
langa árið 1724. Verkið er byggt á
frásögn Jóhannesarguðspjalls af síð-
ustu stundunum í lífi Krists, píslum
hans og krossfestingu. Sögusvið at-
burðanna þykir málað á áhrifamik-
inn hátt í mögnuðu tónmáli og gegn-
ir kórinn lykilhlutverki í dramatískri
framvindu frásagnarinnar. Í verkinu
eru margir glæsilegustu kórakaflar
tónlistarsögunnar en einnig fagrar
aríur og fínlegar sálmaútsetningar.
Barokkhljómurinn virkar vel
Þetta er í þriðja skipti sem Hörð-
ur stýrir flutningi passíunnar en í yf-
irliti í efnisskrá tónleikanna kemur
fram að þetta verður í sextánda
skipti sem verkið er flutt hér á landi.
Jóhannesarpassían var fyrst flutt
hér á landi af Kór Tónlistarfélagsins
og Hljómsveit Reykjavíkur í Frí-
kirkjunni árið 1943, undir stjórn Vic-
tors Urbancic.
„Það var ótrúlega merkilegur við-
burður í tónlistarsögu Íslands en
sungið var á íslensku,“ segir Hörður.
„Urbancic setti vers úr Pass-
íusálmum Hallgríms Péturssonar
undir sálmalögin. Hann vildi meina
að þá væru textar verksins orðnir
samboðnir sálmalögum Bachs.“
Hörður segir að sérstaða flutn-
ings Jóhannesarpassíunnar nú sé að
verkið sé flutt með barokkhljóm-
sveit og upprunalegum hljóðfærum.
Hann segir samstarfið við Al-
þjóðlegu barokksveitina í Dan Haag
hafa verið framúrskarandi á liðnum
árum, en hún hefur oft komið hingað
til lands og tekið þátt í flutningi
verka með kórum Hallgrímskirkju.
„Samstarfið við barokksveitina
hefur borið marga góða ávexti. Þetta
er í sjöunda skipti sem hópurinn
kemur til Íslands að leika með okk-
ur. Það urðu miklir fagnaðarfundir,
eins og ættarmót, þegar þau komu
til landsins í gær.“
Hörður segir barokkhljóminn
virka afar vel í verki Bachs.
„Þegar maður er einu sinni kom-
inn á bragðið þá finnst manni þetta
„réttur“ hljómur,“ segir hann.
„Til dæmis munar um að flutning-
urinn er hálftón lægri en með nú-
tímahljóðfærum, stilling hljóðfær-
anna er önnur, og það slakar aðeins
á þessari hörðu spennu. Þetta er
gríðarlega spennuþrungin tónlist og
átakamikil, en krafturinn er ekki
eins þaninn með gömlu barokkhljóð-
færunum, léttleikinn er meiri.
Þetta verk hefur allt til að bera
sem gott drama býður upp á. Átökin
eru áþreifanleg þegar lýðurinn öskr-
ar: Krossfestu hann! Það er yf-
irþyrmandi dramatískt. Á milli
koma síðan þessar eyjar íhugunar
og hvíldar, þar sem hugað er að því
hvað er að gerast í sögunni og hvað
lærdóm megi draga af því.“
Hörður segir að ekki séu margir í
kórnum núna sem tóku þátt í
flutningnum fyrir ellefu ár-
um en félagarnir hafi fagn-
að þegar nefnt var að
mögulega myndu þau
flytja þetta verk.
„Kórinn gengur að
þessu verkefni af gríð-
armiklum áhuga og
lífi,“ segir hann.
Auk hinna
reyndu Ágústs
Ólafssonar og
Þóru Ein-
arsdóttur, leitaði
Hörður til þriggja einsöngvara sem
eru að stíga sín fyrstu skref á þeirri
braut. Hinn 23 ára gamli tenór
Benedikt Kristjánsson tekst í fyrsta
skipti á við hið kröfuharða hlutverk
guðspjallamannsins, og þá eru þau
Andri Björn Róbertsson bassab-
aritón og Sigríður Ósk Kristjáns-
sonar nýkomin fram í sviðsljósið.
Í fyrsta skipti í Hofi
Tónleikarnir í Hofi á sunnudag
eru tileinkaðir minningu föður Harð-
ar, Áskels Jónssonar sem var áber-
andi í tónlistarlífi Akureyringa á lið-
inni öld. Á þriðjudaginn kemur er
öld liðin frá fæðingu Áskels.
„Hann var vinsæll á Akureyri og
alltaf til í að gera öllum greiða, spila
og hjálpa til, hvort sem það voru
jarðarfarir, þorrablót eða söng-
skemmtanir,“ segir Hörður. „Pabbi
var lengi organisti í Lögmannshlíð-
arsókn, sem seinna hét Glerársókn,
eða í rúm fjörutíu ár. Hann stjórnaði
Karlakór Akureyrar líka í 23 ár og
kom víða við sögu, nánast sjálf-
menntaður maðurinn.“
Hörður segir að faðir sinn hafi
sungið í kórnum í fyrsta flutningi Jó-
hannesarpassíunnar hér á landi, í
Fríkirkjunni árið 1943.
„Nú er Jóhannesarpassían flutt í
fyrsta skipti á Akureyri og þar hefur
heldur aldrei fyrr heyrst í fullskip-
aðri barokksveit með upprunalegum
hljóðfærum. Það er gaman að geta
flutt verkið í þessu nýja menningar-
húsi, Hofi,“ segir Hörður.
„Þetta er gríðarlega spennu-
þrungin tónlist og átakamikil“
Morgunblaðið/Kristinn
Guðspjallamaður Benedikt Kristjánsson syngur hlutverk guðspjallamannsins í Jóhannesarpassíunni í fyrsta skipti.
Jóhannesarpassían
flutt á þrennum tón-
leikum um helgina
Edda Arnljótsdóttir
lagði til að mynda
krók á hala sinn á barnum.
Það tókst svona og svona.
33
»
Sigurður Pálsson
leik- og ljóðskáld
ræðir um leikrit
sitt Utan gátta í
fyrirlestri í Há-
skóla Íslands í
dag. Fyrirlestur-
inn verður í stofu
105 á Háskóla-
torgi og hefst
klukkan 12.
Fyrirlestur
Sigurðar er hluti af röð sem ritlist
við íslensku- og menningardeild
hugvísindasviðs skipuleggur.
Leikritið Utan gátta sópaði að
sér verðlaunum þegar það var sýnt
og var Sigurður valinn leikskáld
ársins á uppskeruhátíð leiklistar-
fólks. Sigurður mun fjalla um sköp-
unarsögu verksins og sérstöðu þess
meðal verka sinna.
Sigurður
ræðir um
Utan gátta
Sigurður
Pálsson
Eitt helsta
kirkjutón-
verkið
Jóhann
Sebastian
Bach