Ingólfur - 01.12.1941, Page 1

RITSTJÓRI:
Jón Emil Guðjónsson.
ÚTGEPANDI: S. U. P.
Ritstjórn, afgr. og innh.:
Edduhúsi, Lindarg. 9 A.
Sími 2323. Pósthólf 1044.
Prentsmiðjan EDDA h.f.
S. U. P. GEFUR ÚT:
Komandi ár, ritgerðasafn
eftir Jónas Jónsson.
Dvöl, bókmenntatímarit.
Ingóll, málgagn ungra
Framsóknarmanna.
GERIZT ÁSKRIPENDUR
1. árg.
Reykjavík,
1. des. 1941
22. blað
„Islendingar viljnm
vér allir vera“
í dag eru liðin 23 ár frá því ís-
land varð fullvalda ríki. í dag
höfum vér notið þess sigurs í 23
Ar, sem nálega sjö alda þrotlaus
barátta hefir fært oss.
1. desember árið 1918 náðu
íslendingar hinu langþráða
marki: — ísland frjálst og full-
valda ríki. —
Þótt oss íslendingum sé oft
brugðið um sundurþykkju og ó-
samheldni, þá er þó ekki hægt
að segja annað en þjóðin hafi
staðið sameinuð í frelsisbarátt-
unni, þar til sigur var unninn.
Má það eflaust þakka hinum
ágætu forystumönnum, sem hún
hafði þá á að skipa.
1. desember fyrir 23 árum litu
allir íslendingar með þökk og
djúpri lotningu til baráttu þess
manns, sem ætíð, meðan honum
entist aldur til, stóð i fylkingar-
brjósti landa sinna. Barátta
vestfirzka prestssonarins var
hörð —- en hún var líka fögur.
Hún var háð með þeim vopnum,
sem líklegust eru allra vopna til
sigurs, miklu mannviti, víðtækri
og nákvæmri þekkingu, ríkri
þjóðhollustu, góðgirni og dreng-
skap. Þessari baráttu eigum við
framar öllu öðru að þakka, að
við getum nú haldið þennan dag
hátiðlegan.
Þótt ísland væri viöurkennt
frjálst og fullvalda riki árið
1918, þá var það þó enn, sem
kunnugt er, í konungssambandi
við Danmörk. Litu þó margir
vonglaðir til framtíðarinnar, þar
sem íslandi var með sambands-
lögum gefin heimild til að slíta
sambandinu að öllu leyti eftir
25 ár eða árið 1943.
En þess þurfti ekki að bíöa.
Hinn 9. april 1940 féll myrkur
styrjaldarinnar yfir sambands-
ríki vort, Danmörku, og daginn
eftir, hinn 10. apríl, tókum vér
íslendingar öll forráð íslenzkra
niála og æðstu stjórn inn í land-
ið. Þá fyrst var hinum fulla sigri
náð, og þá fyrst hafði að fullu
i’ætzt draumur Jóns Sigurðsson-
ar. Sá dagur færði pss því á
vissan hátt fylling vona vorra.
Aðeins einum mánuði síðar en
þetta gerðist, hinn 10. mai, hefö-
um vér íslendingar getað tekið
úndir með Jónasi Hallgrimssyni,
þar sem hann segir:
„Skjótt hefir guð brugðið gleði,
nú ríkir harmur i húsum
og hryggð á þjóðbrautum."
hann dag vorum vér sviptir aft-
ar hinu mánaðargamla algjöra
fullveldi. Eftir aðeins einn mán-
uð kom röðin að oss —.
Æðisgenginn ófriðurinn teygö'i
bmurlega anga sína út yfir vort
Utla land og hrifsaöi brott dýr-
ustu eignina, — eigr.ina, sem vér
vorum nær 7 aldir að vinna
fyrir.
Þessir 3 dagar ættu að vera
hverjum íslendingi minnisstæð-
ir. Vér ættum sérstaklega að
minnast þeirra í dag — á full-
veldisafmælinu. Vér berjumst
nú fyrir sjálfstæði voru og íull-
veldi eins og fyrr, Aö vísu er
baráttan háð undir öðrum
kringumstæðum og á annan hátt
en áður, en vel mættum vér
samt muna þann menningar- og
frelsisarf, sem oss er gefinn.
Nú ber oss að sýna, að vér höf-
um verðskuldað að vera sjálf-
stæð þjóð. Nú ber oss að sýna
hug og dug, réttsýni og framsýni,
fastlyndi og fastheldni. Oss ber
að sýna, að vér höfum öll skilið
að beztu menn, sem land vort
hefir alið, hafa fórnað öllu lifi
sínu, - hverri taug, hverju hand-
taki og hverjum blóðdropa fyrir
framtíðina — fyrir oss, er nú
lifum og afkomendur vora. —
Vill nokkur íslendingur fótum
troða starf þessara manna?
Vill nokkur íslendingur smána
minningu Jónasar Hallgrímsson-
ar og Fjölnismanna, stuðla að
því að vér glötum tryggasta
vopninu, tungu vorri, þjóðerni
voru?
Vill nokkur íslendingur gera
að engu æfistarf Jóns Sigurðs-
sonar með því að afsala rétti
sínum og barna sinna til hinna
ómetanlegu verðmæta, sem
skapazt í skjóli frelsisins?
Vill nokkur stinga ríting í þau
móðurbrjóst, er hann hefir
sogið?
Vill nokkur íslendingur gerast
liðhlaupi í frelsisvörn móður
vorrar allra — ættiaröarinnar?
Vonandi er enginn með slikar
hugsanir. En þó hafa ýmsir at-
burðir síðustu tíma gefið oss til-
efni til aö efast.
íslendingar hafa ekki ennþá
fórnað lífi sínu fyrir ættjöi’ðina
á hinum blóði drifnu vígvöllum.
Því hefir verið haldið fram,
aö slikar blóðfórnir styrki þjóð-
rækni og ættjarðarást, og það
getur rétt verið. En hins megum
vór minnast, að ef við getum nú
sýnt eins mikla þjóðrækni, sam-
heldni, fórnfýsi og festu eins og
í frelsisbaráttu vorri fyrir 1918,
þá eru líkur til, að vér þurfum
ekki að örvænta um framtíð
vora eða barna vorra.
í dag og framvegis ættum vér
að hafa rík í huga orð Fjölnis-
manna. Þau lýsa vel hugsun
þeirri og stefnu, sem varð og
mun verða sigursælust um ó-
komin ár, en þau eru þessi:
„íslendingar viljum vér allir
vera, þá viljum vér og að allir
íslenzkir menn séu íslendingar."
Jóhs. E.
IþróttamAl
„Stærsta atríðið er
ad vera reglumaður"
»Að óhlýðnast kennara sínum
er að svíkja sjálfan sig«
Viðtal við Jónas
Jónas Halldórsson
Vafalaust er Jónas Hall-
dórsson sundkappi sá ís-
lenzkur íþróttamaður, sem
vakið. hefir mesta ánægju
hjá þeim, sem unna mann-
dómi og líkamsrækt. Á rúm-
um 10 árum hefir hann sett
52 met í skriðsundi á öllum
skráðum vegalengdum frá
50—1500 m., og á baksundi
frá 50—400 m., og er þó að-
eins 27 ára að aldri.
Jónas er ekki gefin fyrir það,
að mikið sé skrafað um liann
sjálfan eða afrek hans. En hver
sem kemur heim til hans, getur
ekki komizt hjá að veita athygli
fagurri lágmynd, sem er gjöl' frá
Sundíélaginu Ægi til íþrótta-
mannsins á 25 ára afmæll hans,
en þá setti liann 50. met sitt.
Auk þelrrar lágmyndar liafa
Jónasl hlotnazt tveir mjög fagrir
bikarar og í öðrum þeirra er
saman safnað á annað hundrað
heiðursmerkjum, sem liann lief-
ir hlotíð fyrir sigra sína í ýmsum
kappsundum. Á rneðal þesara
heiðursmerkja er Álafossmerkið
og gullmedalia frá f. S. í. fyrir
aö setja yfir 10 met l sundi á
sama árinu.
Tíöindamaður blaðsins liitti
Jónas að máli fyrir skömmu
síðan og átti þá viðtal við hann
um sundíþróttina og iþróttaferil
hans sjálfs.
— Fyrsta kappsundlð?
— Ég byrjaði að keppa í sundi
árið 1929. Síðan hefi ég tekið
þátt í kappsundum alveg óslitið
fram á þennan dag.
— Hvaða sundkennari hefir
aðallega kennt þér og veitt þér
dórsson sundkennara
aðstoð við hina stöðugu þjálfun?
— Jón Pálsson hefir eingöngu
kennt mér frá þvi að ég byrjaði
og til þessa dags. Og honum á
ég fyrst og fremst að þakka, að
ég byrjaði nokkurn tíma á að
æfa sund og ennfremur þann
árangur, sem ég hefi náð í í-
þróttinni.
— Batnaði ekki öll aðstaða
þín hvað snertir æfingar og
þjálfun, eftir að Sundhöllin tók
til starfa?
— Að sumu leyti. Aðallega
hafði hún þýðingu fyrir kapp-
sundin og útbreiðslu sundsins
meðal almennings. Enda varð
árangurinn stórum betri á sund-
mótunum eftir að lögleg keppni
gat farið fram í heitu vatni. En
hvað æfingar mínar snerti, ei
viðhorfið annað. Eftir að ég fór
aö vinna að staðaldri við Sund-
höllina, um 8 tíma á dag, og
hafði aðallega það starf á hendi
að bjarga þeim, sem hættu sér
of langt og ætluðu að drukkna,
varð mér líkt innan brjósts og
matgerðarmanni, sem er allan
daginn yfir rjúkandi pottunum.
Hvað góðan mat sem hann býr
til, getur hann tæplega fengið
af sér að éta hann sjálfur, eftir
að hafa unriíð við að búa hann
til. Líkt var mér fariö. Eftir að
vera búinn að vera 8 tíma 1 hlta-
svækju og hávaða og horfa á
hundruð manna synda án þess
að mega skipta sér aí hvernig
þeir syntu, varð ég þelrri stundu
l'egnastur, jiegar ég slapp út úr
liitanum og hávaðanum.
- Hvað telur þú, að sé undir-
stöðuatriði þess, að verða góður
sundmaður?
í þeim efnum gegnir sama
(Framh. á 2. síöu)
Jónas Hulldórsson kemur upp úr laug
inni frá því aó setja 50. metió.