Austurland - 24.08.2000, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 24 . AGUST 2000
Austurland
Ritstjórn, afgrciðsla og auglýsingar:
Hafnarbraut 4 - Pósthólf 75 - 740 Neskaupstaður
S 477 1750 - Fax: 477 1756
Netfang: austurland@eldhorn.is
Ritstjóri: Elma Guðmundsdóttir (ábm.) ® 477 1092 og 861 4767
Auglýsingastjóri: Erla Traustadóttir S 477 1571
Útgefandi: Austurland
Ritnefnd: Einar Már Sigurðarson, Elma Guðmundsdóttir,
Guðmundur Bjamason, Smári Geirsson og Steinunn L. Aðalsteinsdóttir
Umbrot: Austurland - Prentun: Nesprent hf.
Austurland er í Samtökum
bœjar- og héraðsfréttablaða
Einfalt og óbreytt
Pólitísk umræða á Islandi er oft á tíðum nokkuð sérstök og á
stundum mótsagnakennd. Sjálfstæðisflokkurinn sem á
hátíðarstundum boðar frelsi og samkeppni verður með hverjum
deginum sem líður líkari alræðisflokki sem hamlar frelsi sem
mest hann má og ver fákeppni í stað samkeppni þegar í hlul
eiga þeir sem með flokknum standa. Þá hefur flokkur
græningja sem í riti og ræðum í útifundarstíl ákallar sérstaka
róttækni komið hvað eftir annað fram sem helsti íhaldsflokkur
landsins og virðist meginhlutverk flokksins vera að berjast
gegn öllum breytingum á samfélaginu. Umræðan um
Landsínrann hf. hefur um margt verið upplýsandi um þessa
„systurflokka*4. Sjálfstæðisflokkurinn hefur tekið afstöðu til
mála tengdum Landssímanum útfrá pólitískum hagsmunum
flokksins annarsvegar og yfirburða markaðsstöðu fyrirtækisins
hinsvegar. Þess vegna vill Sjálfstæðisflokkurinn aðeins breyta
þar sem saman fara flokkshagsmunir og þröngir sérhagsmunir
fyrirtækisins. Hinn græni flokkur vill hinsvegar engu breyta
frekar en fyrri daginn.
Þar sem Sjálfstæðisflokkurinn er í minnihluta í Reykjavík
telur llokkurinn eðlilegt að bjóða út þá þjónustu sem
Landssíminn situr ekki að í borginni og er ekkert tækifæri látið
ónotað til að beita fyrirtækinu í pólitískum tilgangi. Hinsvegar
þegar kemur að fjarskiptaþjónustu hjá ríkinu, þar sem
Landssíminn m.a. vegna yfirburðastöðu sinnar á markaðnum
situr einn að þjónustunni, telur ráðherra Sjálfstæðisflokksins
enga þörf á að ná hagkvæmari rekstri fyrir ríkissjóð með
útboði. Allt er þetta hluti af undirbúningi þess að flokkurinn
afhendi vildarvinum fyrirtækið fyrir sem minnst en með sem
mestum möguleikum til fákeppni. Flokkur sem þannig hefur
komið sér fyrir í kerfinu hefur unnið fyrir löngu fríi frá
landsstjórninni. Foringi græningjanna kemur síðan eins og
þruma úr heiðskíru lofti og vill vera með í umræðunni um
Landssímann en varast að sjálfsögðu að segja nokkuð nýtt. Ber
sér á brjóst eins og venjulega og telur sig hinn eina sanna
róttækling. En hvert er þá innleggið? Jú, auk þess venjufega að
reyna að snúa út úr stefnu þeirra sem tryggja vilja ákveðnar
breytingar til framfara um leið og jafnræðis sé gætt - kemur
snilldin eina og sanna sem enginn gat séð nema foringinn
græni; Já breytum engu, það er svo einfalt - fullkominn
íhaldsmaður hefði verið fullsæmdur að niðurstöðunni; Látum
Þórarin V. leika sér örlítið lengur með fyrirtækið það er svo
róttækt. íslensk stjómmál þurfa endurhæfingar við og fækka
þarf leiksýningum á þeim vettvangi. Stjórnmálaumræðan
verður að fjalla um meginmál þjóðfélagsins og spyrja þarf
lykilspurninga t.d. hvaða leiðir við viljum fara til að tryggja
velferðarsamfélag til framtíðar á grunni jafnaðarstefnunnar.
Slíkum spurningum verður ekki svarað með því að segja að
engu megi breyta og heldur ekki með því að tryggja
Sjálfstæðisflokknum áframhaldandi völd í landsstjórninni. Því
er brýnt að minnka völd Sjálfstæðisflokksins í samfélaginu og
afhjúpa þá flokka sem aðstoða þann flokk ýmist með því að
sitja með honum í ríkisstjórn eins og Framsóknarflokkurinn
eða leika hlutverk „óskaandstæðingsins“ eins og
græningjaflokkurinn. Þetta verk er ekki einfalt og kallar á
breytingar þess vegna m.a. varð Samfylkingin til - hún hefur
verk að vinna.
Aímæliskveðj a til
Hallormsstaðarskóla
Miningarbrot frá jólunum 1939
Hallormsstað þekkja flestir
íslendingar. Hann er með fall-
egustu stöðum landsins. Þar er
stór og fallegur skógur og einnig
myndarleg skógrækt, sem heitir
Mörk. Lagarfljót setur mikinn
svip á héraðið.
A Hallormsstað er húsmæðra-
skóli í burstabyggðu húsi, þar
sem aðalstofan er kölluð Höll og
þar er myndarlegur arinn.
Ég var í eldri deild 1939 og fór
ekki heim urn jólin eins og flest-
ar stúlkurnar, sem áttu heima í
sveitinni eða voru boðnar á ein-
hvern bæinn. Ég átti heima í
Neskaupstað og fór í skólann til
að undirbúa mig fyrir væntanlegt
húsmóðurhlutverk. Námsmeyjar
voru 32 og kennarar fjórir, en
alls í heimili 42.
Skólastýran, Sigrún Blöndal,
gáfu- og merkiskona, stofnsetti
skólann ásamt manni sínum,
Benedikt Blöndal, en hann lést
veturinn áður, 1938.
Allt haustið höfðum við verið
önnum kafnar, því stundaskráin
var ströng. Hún hófst klukkan sjö
á morgnana, með sálmasöng og
var til klukkan tíu á kvöldin, með
matarhléum og einni klukkustund
í útivist. Það þurfti því að bæta
jólaundirbúningnum inn í stunda-
skrána.
Eftir sálmasönginn á morgnana
fóru 32 stúlkur með bursta og
fötur að hreinsa húsið frá risi og
niður úr. Eins og stormsveipur,
ekki Ajax, heldur raunverulegur
og allt var skínandi hreint. Efri
deildinni var skipt í tvennt og
kom jólaundirbúningurinn að
mestu í hlut okkar. Fimm stúlkur
voru í eldhúsinu og aðrar fimm
inni við hannyrðir. Ég var þessar
vikur í hannyrðadeildinni svo ég
lenti ekki í bakstri.
Það þurfti að baka stórar og
margar uppskriftir af smákökum
og tertum, svo þurfti einnig að
baka öll matarbrauð, mörg á
viku. Einn dag var bakað laufa-
brauð. Skólinn var eins og ríki í
ríkinu, dálítið einangraður, vegna
þess hvað samgöngur voru
erfiðar.
Nokkrum dögum fyrir jól
komu mennirnir úr Mörkinni
með stórt og fallegt jólatré og
greinar af greni og köngla til
skreytinga. Matreiðslukennarinn
hafði safnað sortulyngi og rauð-
um berjum. Við skreyttum borð-
stofuna með þessu og jólatréð
var sett inn í skólastofu.
Undirbúningurinn gekk vel undir
góðri stjóm kennara, allir unnu
vel, ráðsmaður og stúlkur í
mjólkurbúrinu vom síðust. Þegar
búið var að leggja í arininn og ná
í nóg af birkikubbum fengum við
frí. Allir klæddu sig í sparifötin
og við stúlkurnar hjálpuðum hver
annarri með hárgreiðsluna.
Þegar standklukkan í Höllinni
- sem mér fannst alltaf lífæð
hússins - sló sex, komu stúlk-
urnar niður stigann, en þar tóku á
móti okkur frú Sigrún Blöndal og
kennslukonurnar, Þórný Friðriks-
dóttir, Guðrún Jensdóttir og Mal-
ín Gunnarsdóttir, aðstoðar-
kennari.
Þær buðu öllum gleðileg jól og
frú Blöndal bauð okkur að ganga
inn í borðstofuna. Fmin hafði
kaldan mat, hangikjöt og fleira á
aðfangadag og jólagæsina á
jóladag. I eftirmat var hrísgrjóna-
frómans með saftsósu, í búð-
ingnum var mandla og fékk ég
hana og í verðlaun fulla skál af
heimagerðu konfekti. Þetta var
hátíðlegur kvöldverður og ilmur
af greni og lyngi svo og matar-
ilmur fyllti húsið og það ríkti
kyrrð og ró.
Síðan var sest fram í Höllina
og frúin las húslestur og allir
sungu sálm. Síðar um kvöldið
var gengið í kringum jólatréð og
útbýtt jólapokum með sælgæti,
það voru jólagjafirnar. Síðar las
frú Blöndal, við snarkandi arin-
eld, smásögu eftir Bjömstjerne
Björnson og drukkið var kaffi og
borðaðar kökur.
A jóladag var áætluð veisla og
væntanlegir gestir voru skóg-
arvörðurinn Guttormur Pálsson
og kona hans Guðrún og allt
þeirra heimilisfólk, samtals tólf
manns.
Um miðnætti stóð frúin upp og
bauð góða nótt. Aður en við
fórum upp á herbergin gengum
við út á tröppur og horfðum yfir
héraðið. Logn var og stjömubjart
og blikuðu ljósin á bæjunum eins
og stjömur.
Jólakvöldið var mjög
ánægjulegt, stúlkurnar glaðar og
ánægðar, engin reykti og áfengi
þurfti engin, það gat alveg eins
verið eitthvað á tunglinu.
Þessa nótt voru ljósin ekki
slökkt og fórum við f háttinn.
Framundan var frí og máttum við
því sofa frameftir.
Soffía Björgúlfsdóttir
ems