Eining - 01.06.1948, Blaðsíða 5

t' E I N I N G
Bindindismálavikan
Viðvíkjandi öllu því aðkasti, sem
bindindismenn í landinu hafa orðið fyr-
ir í sambandi við hið marg umrædda
ölfrumvarp, er gaman að rif ja upp vitn-
isburð liðinna ára, þá engin æsing var
á ferðinni og menn hugsuðu rólega og
rökrétt. Eining leyfir sér að endur-
prenta hér ritstjórnargrein úr Vísi, 5.
október 1939. Ritstjóri Einingar var þá
formaður þeirrar nefndar, sem sá um
bindindismálavikuna, en þá var Eining
ekki fædd.
„Líklega er óvíða unnið jafn ósleiti-
lega gegn áfengisnautn og hér á landi.
Hvað sem segja má um tómlæti íslend-
inga, verða góðtemplarar og aðrir bind-
indissinnar ekki sakaðir um áhugaleysi
og deyfð. Þeir eru vakandi í því starfi
að hvetja þjóðina til umhugsunar um
1 skaðsemi áfengisins, allt það fjárhags-
lega og siðferðilega tjón, sem hlýzt af
drykkjuskap og hvers konar óreglu, all-
an þann hamingjumissi og heilsuspilli,
sem af því leiðir. Hin síðustu misseri
hefur baráttan gegn áfenginu færst
mjög í aukana. Útbreiðslufundir eru
haldnir víða um land. Fræðslustarfsem-
in hefur aldrei meiri verið. En þrátt
fyrir allt þetta öfluga og virðingarverða
starf, fer því fjarri, að unninn sé bug-
ur á áfengisbölinu. Þess vegna er sókn-
in enn efld og mögnuð.
í kvöld hefst bindindismálavika. Góð-
templarar hafa haft forgönguna í því
máli en leitað samstarfs við mörg fjöl-
menn félög, sem eru utan við regluna.
Er ætlunin sú, að sameina sem bezt alla
krafta þjóðarinnar í baráttunni gegn
áfenginu. Auk bindindisstarfseminnar
er séð fyrir óvenju fjölbreyttum
skemmtiatriðum. Öllum er heimill ó-
keypis aðgangur að þessum samkomum,
t og þarf ekki að efa, að mikil aðsókn
verður. Athöfninni í kvöld verður út-
varpað úr Fríkirkjunni. Hefst hún með
því að biskup landsins, Sigurgeir Sig-
urðsson, flytur ávarp. Þá talar fjár-'
málaráðherrann, Jakob Möller, fræðslu-
málastjórinn, Jakob Kristinsson, og
loks Dr. Helgi Tómasson. Karlakór
Reykjavíkur syngur, en Páll Isólfsson
leikur á orgel.
Öllum má ljóst vera, að þótt alltaf
, sé þörf fyrir öfluga bindindisstarfsemi,
þá á það ekki sízt við nú. Miklir erfið-
leikatímar ganga yfir og þjóðinni er það
höfuðnauðsyn, að hver maður geri
skyldu sína. Daglega er þjóðin hvött
til þess að sýna sjálfafneitun í ýmsum
greinum. Þess vegna ætti að vera betra
tækifæri nú en oftast nær að ná eyrum
hennar um bindindisfræðsluna og vekja
1 áhuga hennar í bindindismálum. Áfeng-
inu verður ekki útrýmt fyrr en almenn-
ingsálitið tekur skarið af. Tilgangur
bindindisvikunnar er að rumska við al-
menningsálitinu rækilegar en nokkru
sinni hefur verið gert.
Það er vafalaust vel ráðið af góð-
templurum, að leita samstarfs við fé-
lög utan reglunnar. Því hvort sem menn
hafa unnið bindindisheit eða ekki, á það
að vera sameiginlegt áhugamál allra
þjóðrækinni manna, að unnið sé gegn
áfengisbölinu.
Bindindismálavikan, sem nú hefst, er
öflugasta sóknin, sem hafin hefur verið
gegn áfengisnautn hér á landi. Þeir
menn, sem hafa undirbúið þessa sókn,
eiga þakkir skilið. Ef árangurinn verð-
ur eins og til er stofnað er fullkomin
ástæða til að gleðjast. íslenzka þjóðin
þarf á öllu sínu þreki að halda. Hún
nýtur þess ekki að fullu meðan áfeng-
isnautnin heggur slíkt skarð í fylking-
ar, sem nú er.
a
Ólafur Ólafsson
Rósinkranz
fæddist 26. júní 1852 á Miðfelli í Þing-
vallasveit. Foreldrar hans voru hjónin
Ólafur Rósinkranz Guðmundsson, bóndi
á Miðfelli, og Sæunn Sigmundsdóttir.
Ólafur ólst upp í Reykjavík hjá föður-
bróður sínum, Jóni ritstjóra Guðmunds-
syni, gekk í Lærða skólann og lauk
stúdentsprófi árið 1874, en lagði ekki
stund á frekara nám. Hann var leik-
fimiskennari í Lærða skólanum
(Menntaskólanum) 1877—1919 og um-
sjónarmaður háskólans og háskólaritari
1917—1929. Auk þessa aðalstarfa
gegndi hann ýmsum öðrum störfum,
fékkst við verzlunarstörf, biskupritari
um hríð, bókhaldari við blaðið „Isafold"
í mörg ár og lengi umsjónarmaður við
prestaskólann, þangað til sá skóli var
lagður niður.
Ólafur Rósinkranz var félagslyndur
maður og vann að mörgum nytjamál-
um sína löngu ævi. Þó voru það tvenn
málefni, sem hann beitti sér fyrir lengst
og bezt: bindindisstarfsemi og íþróttir.
Ólafur mun hafa gerzt bindindismað-
ur á tóbak og áfengi um þrítugsaldur,
og var það alla ævi síðan. Þegar Góð-
templara-reglan var stofnuð, gekk hann
í þann félagsskap og starfaði þar af
miklu kappi. Varð hann brátt einn af
forustumönnum Reglunnar og gegndi
þar lengi mikilvægum trúnaðarstörfum.
Stórtemplar var hann 1891—1897.
I rúmlega fjóra áratugi kenndi Ólaf-
ur Rósinkranz leikfimi í Lærða skólan-
um. Lengi framan af mun hann hafa
verið eini fimleikakennarinn á landihér,
og áreiðanlega hefur enginn kennt fim-
leika í stórum skóla jafnlengi. Að þess-
ari kennslu gekk hann með fjöri og
ákafa. Hann var ágætur kennari, nokk-
uð kröfuharður, en ástsælli flestum
kennurum af nemendum sínum. Auk
skólaleikfiminnar beitti hann sér fyrir
ýmsum öðrum íþróttum, en líkamsí-
þróttir voru þá næsta fábreyttar og áttu
erfitt uppdi’áttar. Vann hann einkum
að viðgangi knattspyrnunnar í upphafi
þessarar aldar, og má hann teljast að-
albrautryðjandi hennar í Reykjavík, þó
Ólafur Uósinkranz.
að ekki muni hann hafa verið frum-
kvöðull hennar. Leiðbeindi hann knatt-
spyrnumönnum af mikilli óeigingirni
árum saman og var dómari á kappleikj-
um. Elztu knattspyrnufélögin í Reykja-
vík, Knattspyrnufélag Reykjavíkur og
Fram, kusu hann heiðursfélaga sinn.
Ólafur Rósinkranz var kvæntur
Hólmfríði Björnsdóttur prests í Holti
undir Eyjafjöllum Þorvaldssonar, á-
gætri konu, er var honum mjög sam-
hent um öll hans áhugamál. — Hann
andaðist 14. nóvember 1929.
Pétur Sigurðsson, háskólaritari.
Á að afnema brotin lög
Oft kemur það fyrir að landhelgislög-
in séu brotin. Fregnir um slíkt koma
stundum með stuttu millibili. Við þess-
um lagabrotum liggja geysiþung sekt-
arákvæði, en samt eru lögin þráfald-
lega brotin.
Aldrei heyrist samt, að menn telji
sjálfsagt að afnema þessi lög sökum
þess að þau eru brotin. Nei, lögin eiga
að vernda rétt landsins, lögbrjótunum
er hengt þunglega.
Áfengisbannið átti að vernda íslenzku
þjóðina fyrir hinum skæðasta skemmd-
arvargi. Ýmsir gátu grætt á því að
brjóta þau lög og þess vegna voru þau
brotin, en samt reyndust þau hin sterk-
asta vörn, sem íslenzka þjóðin enn hef-
ur reynt, gegn miklu þjóðarböli. En
sökum þess, að þau voru brotin, töldu
óvinir þeirra sjálfsagt að afnema þau,
og við slíkt áform höfðu þeir sér til
stuðnings ágirnd og nautnasýki manna.
En því að níðast á þeim lögum fremur
en öðrum þýðingarmiklum lögum, sem
brotin eru þráfaldlega?