Eining - 01.02.1949, Page 4

4
E I N I N G
lendinga. og bíða sjálfsagt margir hvers
bindis með óþreyju. Út eru komin IV.,
V. og VI. bindi. VII. bindi er væntan-
legt á næsta ári. Dr. Þorkell Jóhannes-
son prófessor er höfundur þess.
Saga íslendinga verður mikilvægur
liður í bókmenntum þjóðarinnar og er
vonandi að þeirri útgáfu miði drjúgum
áfram.
Sögur frá Noregi, fyrsta bókin í
flokknum „Úrvalssögur Menningai--
sjóðs“, verður sjálfsagt mörgum, sem
innlífaðir eru slíkum bókmenntum, góð-
ur fengur, en satt er alltaf bezt að
segja, og flestar sögubækur eru ekki
eftirlætisbækur mínar. Ég las fimm eða
sex af þessum litlu og vel sögðu sögum,
sem sumar eru eftir fræga höfunda,
ekki ómerkari en t. d. Björnsterne
Björnsson, en ég gafst upp á þeim og
gat ekki auðgast neitt á lestri þeirra,
ekki neitt að ráði. Ef til vill þarf að
grafa svo djúpt, að til þurfi meiri and-
ans þrekmenni en mig, þá sækja slíkir
gullið þangað. Það er ekki á mínu færi,
eða að minnsta kosti eiri ég ekki þeirri
vinnu.
Bók þessi er mjög snotur og allur
frágangur góður. Yfirleitt má segja,
að Bókaútgáfa Menningarsjóð og Þjóð-
vinafélagsins hafi þegar afkastað miklu
og góðu verki á undanförnum árum,
lengi má auðvitað deila um bókaval, og
er vonandi, að útgáfunni takist sem bezt
framvegis að færa þjóðinni sönn verð-
mæti með útgáfustarfsemi sinni.
Pétur Sigurðsson.
Skógræktin
Einingu hefur borizt Ársrit Skóg-
ræktarfélags íslands 19U8.
Rit þetta flytur gleðitíðindi og góð-
an fróðleik. Komandi kynslóðir á ís-
landi munu blessa þær hendur, sem eru
að verki við skógrækt landsins, og slíkt
verk ber öllum landsmönnum að styðja
með ýmsum hætti, eftir því, sem ástæð-
ur leyfa.
Forustugrein ritsins er frásögn Há-
kons Bjarnasonar skógj-æktai-stjóra, um
ferðalag hans í Noregi. Þar er þess
getið, meðal annars, að „um 50000 hekt-
arar lands hafi verið ræktaðir sem
skóglendi á vegum skógræktarfélagsins
frá því, er það hóf göngu sína“, og var
land þetta áður „einskis nýtt. eða lítil-
fjörlegt beitiland“.
I greininni segir ennfremur:
„Noregur er skógauðugt land. Á
hvern íbúa landsins koma rösklega 2,5
hektarar skógar. . . Árlegur vöxtur
skóganna er um 10 milljónir tenings-
metrar barrviðar og tvæi' milljónir ten-
ingsmetrar laufviðar .. . Fyrir styrjöld-
ina seldu Norðmenn árlega við úr landi
fyrir um 200 milljónir króna, en það
var um fjórðungur af öllu útflutnings-
verðmæti þjóðarinnar . . . Gert er ráð
fyrir að útflutningurinn geti orðið yfir
Æskulýðsþáttur
500 milljónir króna, og nemur hann þá
meira, en tekjur þeirra af siglingum
eða fiskveiðum hvort um sig.
Með enn betri notkun skóganna og
ræktun þeii’ra, búast Norðmenn við að
þeir muni geta aukið vöxtinn og, áður
en langt líður, flutt út um II milljónir
teningsmeti-a viðar árlega. Verður skóg-
arhögg þá langstærsti liðurinn í þjóð-
arbúskap þeirra“.
í Noregi eru nú 500 lærðir skógrækt-
armenn, en þyrftu að vera, telja Norð-
menn sjálfir, um 1600.
Ritstjóri Einingar minnist þess, að
þegar hann var ungur maðiu' og dvaldi
um árabil í Noregi, sat hann oft með
bók sína í fjallshlíðinni hjá Álasundi,
en öll hlíðin var þá vaxin ungskógi,
sem skólabörn í Álasundi höfðu ræktað.
Nú er runnin á fslandi skógræktar-
öld. Nýtt framtak til eflingar skógrækt-
inni var eins konar morgungjöf lýð-
veldisstofnunarinnar. Árið 1947 veitti
ríkið kr. 584,000,00 alls til skógræktar-
innar. „Sala trjáplantna nam kr. 267,
130,40, en útgjöld gróðrarstöðva og
kaup á plöntum nam kr. 264,452,19.
Seldur var viður og viðarafurðir fyrir
kr. 40,813,95, en kostnaður við högg og
kolagerð nam kr. 37,655,07. Tekjur af
þessu námu því tæpum kr. 6000,00.
Aðrar tekjur voru varla teljandi, fáein
þúsund fyrir landleigu, vikurnám o. fl.“
Skógræktin er áreiðanlega eitt af
þeim áhugamálum þjóðarinnar, sem á
blessunaróskir og góðhug allra landsins
barna.
Framburður í útvarpi
Sagt er, að þeim henti ekki að kasta
grjóti, sem í glerhúsi býr. Ef til vill
finnst útvarpshlustendum framburður
minn og. málrómur óþægilegur, en það
eitt er víst, að mér finnst framburður
og málrómur margra, sem erindi og
ræður flyt.ja í útvarpinu mjög óþægi-
legur. Ég skrúfa oft fyrir tæki mitt af
þeim ástæðum. Sumir hafa einhvern
sérvizku tón, alls ekki ven.julegan og
þægilegan málróm, aðrir slíta sundur
setningarnar, segja aðeins tvö og þrjú
orð í senn með einkennilegum hnykkj-
um og áherzlum, og það má um marga
segja, að sitt sé að hverjum. En auð-
vitað koma svo hinir áheyrilegu stöku
sinnum.
Kvöldið 8. des. 1948 las Ari Arnalds
í útvarpið sögukafla. Framtíurður hans
var m.jög eðlilegur og þægilegur, ef til
vill með hægasta móti, en það var nota-
legt. Sögukaflinn var líka góður. Ekki
veit ég, hvaða dóm hann fær á skálda-
þingi, en það var ólíkt notalegra að
hlusta á hann en flestar þær sögur, sem
ég hef heyrt lesnar í útvarpið, en ég
sleppi þeim nú mörgum. Sögukaflinn
þótti mér fallegur og vel lesinn.
P. S.
Menntun
Menntun er ekki það, að troða sem
allra flestum staðreyndum, viðvíkjandi
setn allra flestum atriðum, inn í sem
allra flest liöfuð, á sem allra stytztum ,
tíma. Menntun er samræmisfagur vöxt-
ur mannsins alla \ega — líkamlega.
vitsmunalega og andlega.
O. Wall-ace.
Þ\ í eðli Kolheins var yfi rmennt,
hann orkaði j)\ í, sem er fáum lient,
að lepja upp mola um lífsins stig
og láta ekki haslið smækka sig.
St. G. St.
Skáldið kallar það ,,yfirmennt“, ineira ^
en venjulega menntun, að kunna að
velja og liafna, kunna að tína upp dýr-
maetu molana á lífsbrautinni, velja
beztu bókina, merkja sér þar spak-
legustu setninguna, velja réttan félags-
skap, velja hið sanna, en hafna hinn.
þótt það kunni að glóa sem guJl. Þetta
er annar þátturinn í yfirmennt manns-
ins og liinn er sá, að láta „ekki baslið
smækka sig“, láta ekkerl gera sig að
minni rnanni, hvorki umhverfi, að- \
stæður, fátækt, \elgengni, félagslíf.
vonda tíma eða spilltan aldarhátt.
„Mikilvægasta hlutverk uppeldis-
lislar er sköpun á heilbrigðum hugs-
anavenjum, gerbreyting á hugarfari
voru og hugsunarhætti. Hér er bylt-
ingarþörfin brvnust og mest. Illvilji
þarf að breytast í góðvilja, heiftúð þarf
að snúast í víðta'ka inanmið. En góð- +
vilji og mannúð verða vísindum og
hlutlægu manm iti lúta“.
Sigurfíur Gut)m undsson
( skólameistari)
„Hér og þar eru menn, sem eru fróð-
leiksnámur, gangandi fjölfræðibækur.
en er þó ekki liægt að kalla menntaða
menn í orðsins siinnustu merkingu.
Bezta einkennið á menntuðum *
manni er það, að hann liefur heilbrigt
mat á gildi hlutanna. Að eiga í sér þann
mælikvarða, sem getur greint hið
einskisverða frá kinu dýrmæta, gæti
lieitið á máli listarinnar, smekkur, á
máli siðfræði og siðgæðis. lífsregla, á
máli vitsmunanna, dómgreind. Þetta
er í raun og veru allt hið sama. Það i ♦
er mat á eðli Idutanna, mat, sem liefur
fest svo djúpar rætur í lífi mannsins,
að það er orðið lionum eðlilegt.
Menntaður maður finnur strax, livað
er vafasamt, yfirborðslegt og leiðinlegt.
þótt ekki sé færð nein rök því til