Freyr - 01.05.1905, Blaðsíða 1

Milliþinganefndin í búnaðarmálinu.
II. Frumvarp til laga um vátrygging
sveitabœja.
Af öllum frumvörpunum tólf er þetta
■stærst og kennir þar jafnframt mestrar ný-
lundu. Ef meiri hluti allra hreppsbúa sam-
jþykkir á lögmætum sveitarfundi að stofna
brunabótasjóð fyrir hreppinn, eru búendur
hreppsins skyldir að tryggja í honum öll ibúð-
arhús og áfóst geymsluhús, ef þau eru til
ábúðarnota. Heimilt er og að vátryggja i sjóðn-
um peningshús, hiöðnr og önnur hús til ábúð-
arnota. Sá sem sýnir sveitarstjórn árlega,
skilríki fyrir þvi að hann hafi vátrygt hús sín
i öðrum brunabótasjóði, er undan þeginn skyldu-
úbyrgð í brunabótasjóði hreppsins, svo eru og
undanskildar allar hiiseignir eða húsaþyrping-
ur, sem virtar eru meira en 6000 kr., enda
er brunabótasjóði ekki skylt að takast á hend-
ur stærri ábyrgð á einu húsi eða húsaþyrpingu
■en nemur 4000 kr. Einn þriðjung húsanna
má hvergi vátryggja og hvilir því brunahætt-
an að þeim hluta á eiganda; hiua -/.s hluta
brunaskaðans borgar brunabótasjóður.
Sveitarstjórnin stjórnar sjóðnum og ábyrg-
ist sveitarsjóður brunabætur gegn endurgreiðslu
úr brunasjóði. Iðgjöld, sem ætlast er til að
■verði frá 1,60 til 4,20 af hverju þúsundi eftir
bruuahættu að dæma, skal ábúandi greiða. Þó
endurgreiði landsdrottinn leiguliða iðgjald fyr-
ir regluleg jarðarhús.
Þegar 10 hreppar á landinu hafa sam-
þykt að stofna þannig lagaða brunabótasjóði
og tilkynt það stjórnarráðinu, skal stofnaður
sameiginlegur brunabótasjóður fyrir sveita-
bæi og skal endurtryggja í honum að einurn
þriðjungi virðingarverðs öll þau hús, sem vá-
trygð eru í brunabótasjóðum hreppanna.
Endurtryggingarsjóðurinn fær helming allra
fastra iðgjalda frá váhyggendum og borgar
brunabætur til jafns við brunasjóði hreppanna
(þriðjung brunaskaðans). Eyrstu 10 árin skal
•endurtryggingarsjóðnum lagður úr landssjóði
jafnmikill styrkur og öll iðgjöld þau nema, er
hann fær frá hreppunum og skal honum auk
þess, efþörf gjörist, veitt vaxtalaust landssjóðs-
lán, sem ekki má þó fara fram úr 10,000 kr.
án þess að iagt sé aukagjald á brunabótasjóði
hreppanna, til lúkningar á 10 árum þeirri upp-
hæð, sem lánið fer fram úr 10 þús. krónum.
Æilast er til að stjórnarráðið setji nákvæm-
ar reglur um hvað eina, er að þessu máli lýtur.
Þetta er aðeins aðalinnihald frumvarpsins,
sem er í 27 greinum. Eylgja því alllangar og
itarlegar athugasemdir og uppkast til reglu-
gjörðar, og er rétt að bændur kynni sér það alt
vel. Teljum vér sjálfsagt að frumvarp þetta verði
að lögum á næsta þingi, enda er það að efni
til mjög þarft og að voru áliti vel samið.
Þar sem svo er ætlast til, að þetta verði
aðeins heimildarlög, er engiu kvöð eða skylda
lögð á neinn mann. Þeir ráða því sjálfir hvort
þeir segja sig undir lögin eða ekki. En mik-
ils þykir oss um það vert, að sem flestir
hreppar verði til þess, því að þau miða að
því að tryggja bústofn bóndans, en landbún-
aðurinn má ekki við því, sízt frekar en aðrar
atvinnugreinir, að fé því sem varið er til hans
sé stofnað á tvær hættur. Erumvarp þetta
gjörir sitt, ásamt ýmsu öðru, setn bólað hefir
á á síðari árum, til þess að tryggja iandbúnaðinn,
enda er þess full þörf, ef hann á að geta stað-
ist í samkeppninni við aðrar atvinnugreinir.
Þegar húið er að búa svo um hnútana, að pen-
ingar þeir sem lagðir eru í landbúnaðinn séu
yfirleitt eins vel trygðir og það ié, sem varið
er í aðrar atvinnugreinir, þarf ekki að óttast,
að þeim fjölgi ekki, sem vilja gjöra eigur sín-
ar arðberandi á þann hátt.
Nefrtdin ætlast til, að þeimsem hafa á hendi
stjórn og umsjón sjóðanna sé ekki greidd nein
þóknun fyrir starfa sinn og er það auðvitað
til þess að draga sem mest úr útgjöldum vá-
tryggenda. En ekki fáurn vér séð að sann-
gjarnt sé að demba svo mikilli fyrirhöfn og