Freyr - 01.05.1905, Blaðsíða 5

FEEYR
II.
Hvað vantar?
37
andi, og víst er um það, að mörg eru þau. En
fæst af’ þeirn er eyðisker ein.
Allur fjöldi eyjanna er einkar grasgefinu
og vel falíinn til garðræktar. Og ekki er þar
eyðilegt. A þeim ög yfir þeim er kvikt af ým-
iskonar fuglum og kringum þær er fjöldi sela
nær á öllum árstimum; alt er fult með lif og
fjör. Þar eiga þúsundir, tugir og hundruð
þúsunda af æðarfugli heimkynni sin, þar byggja
lundar holur sínar, þar fylla mávar, svartbakar
kriur og fleiri fuglar loptið með klið og
vængjaþyt.
Ekki er heldur ljótt útsýnið af Breiðafirði.
Að sunnan er Snæfellsjökull, framtyptur, hár,
hjarnglæstur, með landvættasvip og fornaldar-
sniði; Hvammsfjörður og mynni hans skilur
hann frá Klofningnum svo hlið verður í girð-
inguna. Að norðan lypta hálsarnir í Austur-
Barðastrandarsýslu gnípum sínum fram yfir fjörð-
inn, svo taka Barðastrandarfjölliu við, þá Siglu-
neshliðar og vestast Skor; til vesturs er hafið
stormþrungið, blævakið eða logngljáandi, mátt-
ugt, ríkt og dularfúlt.
Þá eru sveitirnar kringum fjörðinn ekki
heldur mjög slæmar. Plestum, sem til þekkja,
verður tíðrætt um gæði Snæfellsnessýslu, þó nú
sjái hún í ýmsu dapra daga. Breiðafjarðardal-
ir hafa jafnan verið taldir með beztu sveitum
landsins og oft skipaðir afburðamönnum, en
jafnan dugandi drengjum. Minst mun þykja
spunnið í Barðastrandarsýslu, en þó er það meira
en margur hyggur. Þar eru hinir beztu land
kostir; má það þar enn til sauns vegar færa
er Þórólfur forðum sagði um ísland, að þar
drýpur smjör af hverju strái.
En samt er fólkið í þessum héruðum víð-
ast laklega mannað og á við fremur þröngan
kost að búa.
Snæfellsnessýsla er orðin víðfræg að end-
emum, hvað landhúnaðinn snertir, Skarðströnd
er ekki hóti betri, og Barðastrandarsýslu er að
engu getið, því sá þroski og manndómur, sem
þar var sumstaðar kringum miðja síðustu öld,
er nú stórum þorrinn. Orsakir þessa eru marg-
ar; hirði jeg eigi að rekja þær, það yrði lika
raunasaga, en Jæt hér nægja að benda á eitt
af mestu meinum manna á þessu svæði og er
það samgönguleysið.
Nokkuð hefir verið gjöit á síðari árum til
að bæta samgöngurnar við Breiðafjörð. Nýir
verzlunarstaðir hafa risið upp, en það var eins-
og að setja nýja bót á gamalt fat, euda sýnist
árangurinn vera þar eftir. Hvammst'jöi ður var
mældur og siglingar tókust inn á haun. Gufu-
skip koma alloft i 8tykkishóJm og á Oiafsvíkr
nokkrum siunum á Skarðstöð og svo á Eiatey-
En víðast kemur þetta ekki nema að hálf-
um notum og sumstaðar miklu minna.
Snæfellsnessýsla mun hafa einna beztar
samgöngur við Reykjavík, en hana vantar hetri
samgöngur innan sýslu og við önnur héruð
kringum fjörðinn. Dalasýsla verður miklu ver
úti, því ferðir Skálholts og annara skipa í Búð-
ardal og á Skarðstöð eru alveg ófullnægjandi
og koma sumum hreppum að litlu haldi. En
þó kastar tólfunum þegar kemur í Barðastrandar-
sýsiu. Þar stendur svo kynlega á, að menn
hafa haft meira ógagn en gagn at’ straudt'erð-
unum, því þegar tíðar skipaferðir hófust milli
Isafjarðar og Norðurlauds, lækkuðu þær vörnr
manna, sem seldar voru og eru urn Isafjarðar-
djúp, ekki minna í verði en um fimtung og
fiskifang varð hæði miklu torfeugnara og drjúg-
um dýrara.
Þær einu samgönguhætur, sem landhrepp-
arnir í Austur-Barðastrandarsýsluhaf'a haft nokk-
urt teljandi gagn að, eru gufuhátsferðirnar um
ísafjarðardjúp og koma Skálholts á Hólmavík..
En þetta nær skamt, því það er meira en lítið
eftir fyrir allflesta, að þurfa að flytja föng sín
á hestum frá Arngerðareyri og Hólmavík, þó
þau komist þangað með skaplegum kostnaði.
Sumt af nauðsynjum sínum fá menn þar
úr Elatey og Skarðstöð; er þó að sækja 2—5
mílur á sjó og víðast drjúgan spöl á landi að
auki. Hvorttveggja þetta ferðalag verður dýr-
ara og torveldara með ári hverju. Hestahald
verður dýrara eptir því sem heyskapurinn sök-
um fólkseklu gjörist kostuaðarsamari og stund-
um rninni. Sama er að segja um sjóferðirnar,
Nú er allvíða eigi nema eiun fullorðinn karl-
maður á búi nema helzt um sláttinn. Verður
því að hafa samtök til sjóferða af ekki öllu