Freyr - 01.11.1906, Blaðsíða 2

126
FREYR
að þorga verkafólkinu eins kátt kaup og veita
því eins gott viðurværi og alment gjörist, og
þó selja afurðirnar með svipuðu verði og hægt
er að fá þær fyrir annarstaðar frá, er hann
dauðadæmdur: jarðirnar leggjast í eyði en
fólkið fiytur í önnur héruð, að öðrum at-
vinnnvegum eða til annara landa.
En er nú nokkur hætta á ferðum í þessu
efni? Já! hættan er yfirvofandi að því, er eg
fæ bezt séð. Kaupgjaldið og kröfurnar til
lifsins hafa stígið mjög seinustu áratugina, og
stíga með svo stórum skrefum, að óhjákvæmi-
legt virðist, að ýmsar jarðir hér og þar á
landinu og jafnvel heil bygðarlög fari í eyði,
nema að verulegar umbætur séu- gjörðar á bú-
skaparlaginu og það bráðlega. Þýfð, ógras-
gefin tún, snöggar ógreiðfærar útengjar og erfið-
ar fjalllendisslægjur borgar sig ekki að slá
senn hvað líður. Allar þær jarðir, sem þann-
ig eru útbúnar, hljóta að fara i eyði, nema
undinn sé bráður bugur að því að slétta, stækka
og girða túnin, og koma þeim í góða rækt,
En til þess að það sé hægt, verður meða] ann-
ars að hirða áburðinn vel, og drýgja eftir föng-
um, og nota verzluuaráburð til hjálpar, því öll
ræktuu án áburðar er árangurslaus- A meðan
að helmingur af öllum áburði fer til spillis, eins
og nú er almeut, getur eigi verið um meina
stórfelda ræktuu að ræða. — Hestana verður
að nota mikið almennara en gjört er, bæði við
ræktunina og alla heimilisvinnu, þar sem hægt
er að koma þeim við. Með því má spara mjög
hið dýra fólkshald. - (xarðyrkjuna verður að
stunda almennara og í stærri stýl en nú er
gjört, og bæði til manneldis og skepnufóðurs,
í þeim bygðarlögum þar sem hún er arðvæn-
leg, og mjög áríðandi er, að notuð séu á hverj-
um stað rétt afbrigði: þau árvissustu og fram-
leiðnustu. — Búpeningsræktina verður að bæta
og breyta stórkostlega. Búskapurinn þolir ekki
lengur að fjöldi af kúm sé haldinn ár frá ári
aðallega til að breyta heyjuuum í áburð, og
þetta er því óafsakaulegra, þar sem mikið er til
af góðum kúm hér og þar um alt land, sem
auðvelt er með skynsamlegum kynbótum að
gjöra almennar. Sauðfjárræktin þarf eigi síð-
ur umbóta við. Aðaláherzluna ber að leggja
á að framleiða harðgjör, hraust og bráðþroska
kyn, og alt virðist mæla með þvi að holdaféð
eigi framtíðina fyrir sér. Hrossin þurfa um
fram alt að fækka, þvi „mange Heste og mange
Hunde gör en Herremand tit Bondeul) eins og
gamall og góður danskur málsháttur segir. Jafn-
framt þarf að fara betur með þau, einkanlega í
uppvextinum, nota aðeins góða gripi til undan-
eldis, og leggja stund á að framleiða einhæf
kyn — reiðhestakyn og áburðar og vagnhesta
kyn.
Oflugasta meðalið til þess að koma í fram-
kvæmd þeim umbótum á búskap vorum, er
drepið hefir verið á hér að framan og öðrum
breytingum, sem nauðsynlegar eru eða kunna
að verða, er samvinna og félagsskapuv. — Eé-
lagsskapur sá, er hér er um að ræða, hefir tvær
hliðar: að útvega bændum aðstoð og leiðbein-
ingar sérfróðra manna, og að þroska pá sjálfa,
gjöra þá færari um að hagnýta sér leiðbeining-
ar annarra, fá þá tfi að hugsa varidlega um bú-
skapinn í heild sinni og hverja einstaka grein
hans, og gjörast forgöngumenn nytsamra bún-
aðarbóta, er reynsla þeirra hefir sýnt, að öðr-
um megi að gagni verða.
II. Hvað á félagið að starfa.
Tilgangur f'élagsins á að vera, að bæta á
allan hátt lífskjör bænda og annara á félags-
svæðinu, er landbúnað stunda, gjöra yðju þeirra
sem arðsamasta fyrir nútíð og framtíð, og lifs-
starf þeirra sem þægilegast og skemtilegast.
Eélagið á að ná til allra greina landbún-
aðarins, vera frömuður þeirra umbóta og breyt-
inga á búnaðinum, sem á hverjum tima eru
nauðsynlegar eða gagnlegar.
Tilgangi sínum á félagið að ná með því:
1. að gangast fyrir fyrirlestrum og fundar-
höldurn um búnaðarmál á fólagssvæðinu
og útbreiða ritgjörðir urn búmál meðal fé-
(lagsmanna.
2. að gangast fyrir og styðja hverskonar
félagsskap á félagssvæðinu, er miðar til
eflingar landbúnaðarius.
3. að koma á fót gróðrartilraunum víðsvegar
á télagssvæðinu, þar sem gjörðar eru til-
1) Margir hestar og hundar gjöra stórbóndann
a8 fátækling.