Freyr - 01.04.1938, Síða 12

58
F R E Y R
„Mæðiveikin“
Það vita menn, að svo má brengla og
brjála rétt mál, að úr verði málskrípi. —
Dettur mér í hug, að líkt sé farið að
því er hið svokallaða mæðiveikismál
snertir, og ber margt til þess. Hinar op-
inberu rannsóknir á veikinni hafa frá
byrjun verið reikandi. Niðurstöður rann-
sóknanna hafa hvað eftir annað stang-
azt á. Mörg sannindin hafa rannsóknirn-
ar átt að leiða í 1 jós í þann og þann svip-
inn, en jafnharðan verið hrakin við nýja
endurskoðun.
Síðasta útgáfan er sú, að hér á landi
sé um nýjan eða áður óþekktan sjúkdóm
að ræða, ,er sé hvorttveggja í senn: bráð-
smitandi og ólæknandi, og þar við situr.
Málsmeðferð öll hefir verið með hinum
einkennilegasta hætti. Afleiðingar þessa
ráðlags hafa ekki látið á sér standa, því
ógnandi hrammur eyðileggingarinnar —
niðurskurður sauðfjárins — er nú hafinn
hátt á loft.
Að öllum málavöxtum athuguðum, get
ég ekki varizt að minnast sagnanna um
Molbúana eða Bakkabræðurna og háttu
þeirra, og við lauslegan samanburð á
þeim og mönnunum, sem falin hafa verið
á hendur forráð mæðiveikismálsins,
finnst mér margt svipað.
Það verður ekki með sanngirni sagt,
að fé hafi verið sparað til rannsóknanna,
ef satt er, að um síðustu áramót hafi sú
upphæð numið um 138 þúsundum króna.
En góð ráð eru oft dýru verði keypt.
Ekki verður heldur sagt, að haldið
hafi verið í fé til ýmsra varnaðarráðstaf-
ana, sem nauðsynlegar þóttu og fyrir-
skipaðar voru, svo sem til girðinga og
vörslu, því nú mun sá tilkostnaður hlaup-
inn fram úr milljón króna, og enn á
að ráðast í nýjar girðingar, nýjar vörsl-
ur. Því verður, sem sagt, ekki um kent,
að hið opinbera hafi reynzt um of fast-
heldið á fé í tilraunum sínum að ráða bót
á þessu vandamáli landbúnaðarins. —
Mætti fremur sakast um of mikið örlæti,
einkum þegar þess er gætt, hve nauða-
lítið hefir áunnizt í því að ráða niðurlög-
um veikinnar.
Almenningi er nú að verða ljóst í hvert
óefni er stefnt, jafnvel er svo komið, að
þeir menn, sem mestu ráða í þessu máli,
standa nú ráðþrota og vita varla í hvorn
fótinn þeir eiga að stíga. Allar pestar-
nefndirnar, sem setið hafa um lengri
tíma á rökstólum á landsins kostnað,
virðast nú ætla að leggja árar í bát. Þær
reyna nú að létta á sér sökum eða að
komast undan þeirri þungu ábyrgð, sem
þær hafa á sig tekið með afskiptum sín-
um af pestarmálinu, og það á mjög
frumlegan hátt. Þeim hefir nefnilega
hugkvæmzt það snjallræði, að láta fjár-
eigendurna sjálfa skera úr því, hvað til
bragðs skuli taka. Af þessum ástæðum
eru nú fundir haldnir víðsvegar um allt
pestarsvæðið og þar eiga bændur með
atkvæðum sínum að skera úr því, hvort
fjárstofn þeirra megi lifa eða eigi að
deyja. Slík vinnubrögð þykja sóma sér
vel í lýðræðislandi. Með svofelldu móti
fá þá og þingmenn héraðanna v.issu um
vilja kjósendanna í þessu efni. En hvern-
ig sem menn velta þessu máli fyrir sér,
lenda þeir í sömu ógöngunum. Síðasta
úrræðið er niðurskurður fjárins á pestar-
svæðinu og er það örþrifaráð. Eg fyrir
mitt leyti er sannfærður um það, að slíkt
úrræði verði sízt til fagnaðar. Eða hafa
menn gert sér ljóst, hvað niðurskurður
þriðjungs alls sauðfjár landsmanna muni
kosta, beint og óbeint? Halda menn, að