Einherji - 26.05.1970, Blaðsíða 3

Þriðjuda-gur 26. maí 1970.
EINHERJI
3
Byggjum upp blómlegt
atvinnulíf á grundvelli
einkaframtaks og
félagshyggju
Skúli Jónasson
Það er engum vafa undir-
orpið, að brýnasta naðsynja-
mál hvers byggðarlags er
Iraust og blómlegt atvinnu-
líf. Um það verður ekki
deilt, og um (það eru allir
sammála. Öllum mun það
ljúft að leggja lóð á þá vog-
arskál, sem til heilla má
horfa bæ og byggð. Hitt er
svo annað mál, að sjónarmið
manna fara ekki saman um
það, hvernig bezt skuli að
málunum staðið, og í hvaða
röð málum skal í höfn kom-
ið. Þar koma fram ýmis
sjónarmið, persónuleg og
pólitísk. Stór orð og bægsla-
gangur eru óæskileg og leiða
sjaldan til farsælla málaloka.
Leitin að úrlausnum hinna
ýmsu umbótamála leiðir
jafnan fyrr eða síðar til já-
kvæðrar niðurstöðu, það
sanna margar þær framfar-
ir, sem orðið hafa í okkar
þjóðlífi á undanfömum ára-
tugum, en ekki er sama
hvemig að er staðið eða á
haldið. Uppbygging þjóðfé-
lagsins á grundvelli einka-
framtaks og félagsframtaks,
hefur reynzt þjóðinni happa-
drýgst á liðnum öldum, og
svo er enn, og það á einnig
við um hvert eitt sveitarfé-
lag. Samtakamáttur einstakl-
inganna, sem vilja koma
málum sínum fram, getur
lyft grettistökum. En verum
þess minnug að setja ekki
fótinn fyrir þá, sem hug-
sjónir eiga, og sem vilja
framkvæma þær. Um slík
atferli höfum við sorglega
mörg dæmi.
Á okkar litla, siglfirzka
heimili þarf að ríkja eining,
en ekki sundmng. Það mun
verða okkur til farsældar.
Eyðum ekki kröftum okkar
gegn hverjum öðrum, held-
ur stillum þá saman til sam-
eiginlegra átaka til hagsbóta
öllum, sem byggja þennan
bæ. Það er ósk okkar allra,
hvar í flokki sem við stönd-
um, að hér í skjóh okkar
fagra fjallahrings megi
blómgast fjölþætt athafna-
líf, sem tryggt geti okkur
og niðjum okkar góð lífs-
kjör, og það er alls ekki neitt
kraftaverk.
Siglufjörður var um lang-
an aldur mikill útgerðarbær
og gegndi miklu hlutverki í
atvinnulifi þjóðarinnar. Það
er ofur einfalt að endurreisa
hans fyrri tign. Lega hans
skipar öndvegi norðlenzkra
útgerðarbæja. Örstutt á feng
sæl fiskimið, atorkusamar
hendur bíðandi eftir verk-
efnum, lífhöfn frá hendi
skaparans til skjóls skipa
fyrir veðrum og vindum.
En hvað vantar? Það
vantar aðeins óheft framtak
fólksins, sem hefja þarf öfl-
uga sókn gegn því ástandi,
sem þróazt ihefur undanfar-
in ár. Vilji til framtaks er
fyrir hendi, ef því aðeins er
rétt örfandi hjálparhönd.
Nokkrir duglegir menn
hafa á s. 1. ári keypt hingað
í bæinn nokkra báta og er
það gleðilegur vottur um
aukna atvinnuuppbyggingu.
Smábátaútvegurinn hefur
mikla þýðingu, og hefur
skaffað ótrúiega mikið hrá-
efni til vinnslu í landi. Hon-
um þarf meiri gaum að gefa
og að honum búa, sem hann
verðskuldar. Meiri átök þarf
að gera í útgerðarmálum,
hingað þurfa að koma þrjú
til fjögur togskip í viðbót
við það, sem fyrir er, þá
fyrst er tryggt hráefni til
vinnslustöðva sem fyrir eru.
Ég samgleðst forsvarsmönn-
um Togskips h. f., ef þeim
tekst innan tíðar að koma
heilu í höfn því skipi, sem
þeir eru að kaupa í Þýzka-
landi og ég veit, að allir bæj-
arbúar fagna því, en þeim
Kefur tekizt á styttri tíma
að leysa sín vandamál held-
ur en Útgerðarfélagi Siglu-
fjarðar, sem fyrir átta ár-
um lofaði tveim skipum í
bæinn. Vonandi tekst Útgerð
arfélaginu Höfn h. f., sem
stofnað var í janúar á s. 1.
vetri, einnig að komast yfir
togskip á næstunni af hent-
ugri stærð, og sem þjóna
myndi vel norðlenzkum veiði-
aðstæðum.
Ef þær vonir rætast, að
koma megi í bæinn nokkuð
auknum veiðiskipastól, verð-
ur þorri bæjarbúa öruggur
með sína afkomu, og ef svo
er framhaldið á þeirri braut,
þá koma möguleikar til að
snúa þeirri óheillaþróun við,
að sífellt hefur fækkað íbú-
um bæjarins, og þá getur
maður leyft sér að vona, að
hér geti átt sér stað eðhleg
þróun, hvað fólksfjölgun og
lífskjörum viðkemur.
Það er staðreynd, að hér
mætti nýta þann afla, sem
á land berst, mun betur en
gert hefur verið, jafna vinn-
unni meðal fólksins, og auka
til mima nýtinguna. Við
flytjum mikið af okkar hrá-
efni út og til annarra staða
hálf- eða óunnið, auk þess
er miklu magni fleygt, sem
staðreynd er að megi nýta.
Það er ofur einfalt að setja
hér upp matvælaiðju, á öðr-
um sviðum en hingað til hef-
ur verið gert hér 1 bæ. Til
þess þarf aðeins framtak og
fjármagn, sem án efa myndi
gefa ríkulegan ávöxt.
En hér dugir engin dauð
hönd. 1 skjóh stórútgerðar
og sjáfarafurðavinnslu, sem
hlýtur vegna legu bæjarins
að verða máttarstólpar og
burðarásinn í atvinnulífinu
hér, kæmi fljótt ýmiskonar
þjónustuiðnaður, sem fljótt
myndi skjóta hér rótum, og
sem hlúa þyrfti að og vemda
fyrir byrjunarerfiðleikum.
Iðnaðarmennimir myndu
ekki láta sitt eftir liggja, ef
til þeirra kasta kæmi. Þeir
bíða eftir tækifæmm og
möguleikum til að taka til
starfa af fullum krafti, en
biðin má ekki verða of löng,
því að þá getum við misst
stóran hóp vaskra drengja
til annarra staða.
Þá hefur dr-egizt sorglega
lengi að hrinda í framkvæmd
hitaveituframkvæmdum hér
í Siglufirði, að tii stórtjóns
er þegar orðið. Opinberir
framkvæmdaaðilar em alltof
seinir til athafn-a og oft vilja
mál hjá þeim lenda í háif-
gerðum hnút, svo til skaða
er. Æskilegra hefði verið, að
ekki hefði tekið nema eitt
ár að bora þær tvær eða
þrjár holur í Skútudal, í
stað heils kjörtímabils. Við
skulum gera okkur Ijóst, að
hitaveita er ekkert smámál,
fyrst og fremst er um mjög
mikla atvinnu að ræða á
meðan á uppbyggingu stend-
ur, auk mikilla kjarabóta til
handa íbúum byggðarlags-
ins, í lækkuðum hitakostn-
aði, en sú hefur raunin orð-
ið á öðrum stöðum, sem
hitaveita hefur verið byggð.
Mörg önnur atriði mætti
taka til meðferðar, sem
hljóta. að koma til úrlausnar
á næstu árum. En hér skal
staðar numið.
Skúli Jónasson
flð sjálfsögðu hlutleysi
Marteinn Friðriksson
við Guðjón
Marteinn Friðriksson
Hinn 10. febrúar 1968 er í
Norðanfara grein eftir Guð-
jón Sigurðsson, bæjarfulltrúa
á Sauðárkróki, sem ber nafn
ið „Hlutleysi — eða hvað?“
Þar reynir greinarhöfundur
að sýna fram á, að einga-
myndun hjá Sauðárkróks-
kaupstað hafi verið stórfelld
í stjórnartíð sjálfstæðis-
meirihlutans 1958 -til 1966
Guðjón tekur þó það ráð að
reikna með árunum 1957 til
1965. Þar birtir hann upp-
stillingu á þremur frádrátt-
ardæmum, sem Sigurður Ste-
fánsson, lögg. endurskoð-
andi, hefur verið fenginn til
að undirrita, svo engum
detti hlutdrægni í hug. —
Svona til kynningar er vert
að geta þess, að Sigurður
endurskoðandi hafði með
höndum endurskoðun og
reikningsgerð fyrir Fiskiver
h. f. á sínum tíma og hafa
lokareikningar fyrirtækisins
ekki verið birtir enn þann
dag í dag.
Þessi frádráttardæmi er ég
viss um að endurskoðandinn
hefur reiknað rétt, en töl-
umar, sem notaðar em í
dæmunum, eru alveg ósam-
bærilegar í upphafi og lok
þess tímabils, sem tekið er
til meðferðar.
ræðir „talnasérfræði“
Sigurðsson
Ég tek bæjarsjóð sem
dæmi: Þegar litið er á bæj-
arreikninga 1957 sést, að
talan sem byggt er á, er lið-
ur nr. 11 á skuldahlið reikn-
ingsins, þ. e. höfuðstólsupp-
hæð og stendur við hana
textinn eignir umfram skuld-
ir kr. 2.944.985,25 — næsti
liður ofan við eða nr. 10 —
kr. 668.301,67, er líka mót-
færsla eignamismunar og því
sama eðlis og höfuðstóls-
reikningurinn, og er aðallega
byggð upp af fyrningarsjóði
sjúkrahúss og stofnkostnaði
þess. Ennfremur er ekki til-
lit tekið til framlaga til
íþróttasjóðs vegna fyrsta á-
fanga sundlaugar og íþrótta-
vallar, var sú upphæð þá
orðin um ein milljón króna,
og ekki fremur en liður 10
tekið með í höfuðstólsupp-
hæð í upphafi þess tímabils,
sem Guðjón vill reikna. Hins
vegar em þessar upphæðir
komnar inn í höfuðstóls-
reikninginn í árslok 1965.
eins og bæjarreikningar það
ár bera með sér.
Til þess að sýna enn bet-
ur hve þessi samanburður
er vitlaus og villandi, skal
ég fara að eins og Guðjón
Sigurðsson og stilla upp
sama dæmi, en reikna aðeins
til ársloka 1964 og sýna svo
árið 1965 sérstaklega.
Svarið er skýrt og greinilegt
í reikningsuppgjöri bæjarins
1965. Þar er birt skrá yfir
eignabreytingar með þessari
niðurstöðu. Guðjón Eyjólfs-
son, lögg. endurskoðandi,
gekk frá þeirri reikningslok-
un eftir ábendingu minni og
í samráði við Halidór Þ.
Jónsson endurskoðanda bæj-
arreikninga, sem var fulltrúi
fráfarandi meirihluta,
Það er nú í sannleika bros-
legt, að kröfur mínar um
bætt reikningshald bæjarins
em að verða uppistaða í
sjálfhælni gamla sjálfstæðis-
meirihlutans. Guðjón drótt-
ar að mér sjálfhælni og
talnablekkingum í sömu
j grein og hann er að fást við
I þá iðju, sem ég hef rakið
hér að framan. Ég bendi
Guðjóni á að fá endurskoð-
andann sinn til að stilla upp
fyrir sig dæmi um þær upp-
hæðir á fjárhagsáætlunum
áranna 1957 til 1965, sem
áttu að ganga til eignabreyt-
inga og hækka hreina eign
bæjarins. Hvað skyldi vera
mikill mismunur á þeirri
upphæð og niðurstöðunni,
sem Guðjón sjálfur birtir
sem hreina eignamyndun yf-
ir tímabilið. Það stendur
nefnilega algjörlega óhrakið,
að eignabreytingin til höfuð-
stólsreiknings 1959 til árs-
loka 1965 varð aðeins kr.
454.415,96, þegar bakfærsl-
urnar á framlögum til
j Sjúkrahúsbyggingar og í-
! þróttamannvirkjanna, sem
; ég lét gera í reikningsupp-
! gjöri 1965, em ekki taldar
með. En sagan er ekki alveg
Höfuðstólsreikningur bæjarsjóðs 31/12. ’64 kr. 4.932.926,26
Upphafstalan sem Guðjón notar frá 1957 — 2.944.985,25
Mismunur — eignaaukning árin 1958—1964 kr. 1.087.941,01
bæði árin meðtalin. Þá sýnir
rökstuðningur Guðjóns, að
eignaaukningin á árinu 1965
hefði átt að nema kr.
3.237.989,12, en reksturs-
reikningur ársins 1965 und-
irritaður af lögg. endurskoð-
anday sýnir kr. 427.792,63
færslu til höfuðstólsreikn-
ings. í hverju liggur þá mis-
munurinn kr. 2.810.196,49?
'öll sögð með þessu. Á eigna-
skrá bæjarins vom stórar
og margan upphæðir, sem
j allir kunnugir vissu að vom
I óraunvemlegar og engin eign
jí. Það hefur Hka komið í
ljós við innheimtutilraunir
þetta kjörtímabil. T. d. var
l einn eignaliðurinn óinnheimt
meðlög nokkur ár kr. 460
Framhald á 5. síðu