Einherji - 26.05.1970, Blaðsíða 4

4
EINHERJI
Þriðjudagur 26. maí 1970.
Efla þarf atvinnulífið,
fólkid flytji ekki
svo unga
burtu
Jón Jónsson.
Rætt við JÓN JÓNSSON,
verzlunarmann á Skaga-
strönd.
Það lá þoka yfir kauptún-
inu, þegar ég kom þar rétt
fyrir kvöldmatinn. Ég ók
nokkra stund eftir götunum
og síðan niður á bryggju.
Þar voru engir á ferli og
þögn yfir öllu, nema gargið
í máfunum. Ekkert gaf til
kynna þá miklu drift, sem
átti að standa undir atvinnu
og f járhagslegri afkomu íbúa
kauptúnsins. Draumórar
stjómarflokka nýsköpunar-
áranna, er svo vom nefnd,
vom orðnir hér að martröð
atvinnuleysis í fisklitlum
flóa, þar sem gleymst hafði
að byggja upp tryggari at-
vinnugreinar, sem hverfa
mætti til, þegar sjórinn
brygðist. Góð hús höfðu
staðið hér auð og óseljanleg,
af því að skortur á atvinnu
hafði neytt fólkið í burtu
til lífvænlegri staða Þó höfðu
tveir af hinum sömu flokk-
um, er skipuðu nýsköpunar-
stjórnina sælu, farið með
ríkisstjórn undanfarin 10
ár. Ég hugsaði með mér:
Hvar em þeirra verk til
hagsbóta fyrir þennan stað.
Ekki meira um það. En
það hafði komið aska sunn-
an yfir fjöll og fallið yfir
staðinn og sett sinn auðnar-
lega blæ á jörðina. Fjáreig-
endur á staðnum höfðu fé
sitt byrgt inni af þeim sök-
um. Það var byrjað að bera.
Ég spurði til vegar heim til
Jóns Jónssonar, verzlunar-
manns, ef vera mætti, að
hann vildi svara nokkmm
spurningum til iað festa nið-
ur á blað. En hann skipar
nú fyrsta sætið á hsta Fram-
sóknarflokksins við sveitar-
stjómarkosningamar á
Skagaströnd.
Hvað viltu segja um at-
vinnu hér á staðnum?
Hún er ákaflega takmörk-
uð og varla hægt að segja^
að hún sé nokkurn tíma næg
fyrir alla íbúa kauptúnsins.
Ungt fólk sezt hér ekki að
til að mynda sín heimili og
hefur ekki gert það í nokk-
ur undanfarin ár. Það virð-
ist vera, að aðalvinnuaflið
sé eldra fólk og unglingar.
Á hverju byggist atvinna
hér?
Hún byggist fyrst og
fremst á útgerð og vinnu við
úrvinnslu aflans. Nú, auk
þess er hér lítils háttar iðn-
aður. Það starfa hér tré-
smíðaverkstæði og vélsmíða-
verkstæði.
Hefur verið aflatregða?
Það hefur verið aflatregða
og vöntun á fiskibátum.
Auðvitað bætti það mikið úr
þegar togbáturinn Arnar var
keyptur. En þau kaup tók-
ust fyrir samstillt átak íbúa
kauptúnsins. Þessi bátur
skaffaði mikla atvinnu um
tíma í fyrravor, meðan afli
var góður.
Einn bátur var gerður
héðan út til rækjuveiða í
haust og vetur og bætti það
mikið fyrir með atvinnu,
einkum kvenfólki og írngl-
ingum. En þessum aðiljum,
sem gert hafa út bátinn
Guðjón Árnason til rækju-
veiða, er ástæða til að þakka
framlag þeirra til atvinnu-
aukningar á staðnum.
Annars er það knýjandi
nauðsyn að fjölga hér tog-
bátum til að efla atvinnulíf-
ið og gera það varanlegra
og traustara. 1 því augna-
miði var safnað hlutafjár-
loforðum til þess að láta
smíðaskuttogara. Þessi hluta
fjársöfnun tókst vel, þegar
miðað er við atvinnu og efna
hag.
Á síðastliðnu ári ákvað
stjórn Skagstrendings h. f.
að leita tilboða í smíði skips-
ins og bámst nokkur tilboð.
Tilboð frá Shppstöðinni á
Akureyri virtist einna hag-
stæðast og var því tekið.
Þessi skipasmíði var auðvit-
að bundin fyrirgreiðslu og
lánum frá ríkinu og öðrum
opinberum sjóðum þar að
lútandi. Um þetta mál hef-
ur svo lítið heyrzt síðan,
hvað sem því veldur.
Eitthvað nánar um iðnað-
arf ramkvæmdir ?
Ég hef áður getið um
verkstæðin. Vélsmíðaverk-
stæðið hefur tekið að sér yf-
irbyggingu á flutningabíl-
um, auk bílaviðgerða o. fl.,
og er nú að flytja í stærra
og betra húsnæði, sem eyk-
ur mjög möguleika til auk-
inna framkvæmda. En hús-
næðisskortur veldur nokkru
um, að trésmíðaverkstæðið
hefur efcki getað tekið stærri
verkefni, þótt þau biðust.
Erað þið ekki með land-
búnað?
Landbúnaður er hér nokk-
ur og allmikil tekjudrýgindi
að honum, einkum hefur
það búsílag komið sér vel í
j atvinnuleysi. Mætti auka
hann verulega. Skilyrði em
hér góð til landbúnaðar.
Land til ræktunar stórt og
liggur ágætlega við.
Eftir síðustu hreppsnefnd-
arkosningar var samþykkt
innan hreppsnefndarinnar,
að láta fara fram athugun
á heppilegu landi fyrir garð-
rækt handa íbúum kauptúns-
ins og einnig til starfrækslu
skólagarða. En það er rnikið
atriði, að finna eitthvert
verkefni fyrir unglinga, sem
ekkert hafa við að vera,
þann hluta ársins, sem þau
em e'kki í skóla. Fram-
kvæmdir hafa enn ekki séð
dagsins ljós, svo almenningi
sé kunnugt.
Hefur ekki eitthvað verið
gert af hálfu hins opinbera
til atvinnuaukningar hér á
staðnum?
Næsta lítið, held ég. Fram
lög til hafnargerðar hafa að
mestu lagzt niður. En við
heimamenn teljum, að þessu
litla fjármagni, sem fengizt
hefur, hafi verið illa varið.
En ákvörðunarréttur um það
er í höndum arkítekta suð-
ur í Reykjavík. Nú liggur
það fyrir, að hafnarmann-
virki liggja hér undir
skemmdum, vegna skorts á
fjármagni til viðhalds.
Hér er mikill áhugi fyrir
að ljúka framkvæmdum við
svokallaðan skúffugarð, sem
átti að verða aðalathafn-
bryggjn við höfnina. Eh
hann er búinn að standa
hálfgerður í 15—20 ár.
Hvað viltu segja um út-
svars- og skattaálögur hér?
Útsvör eru mjög há, þeg-
ar miðað er við tekjur og
atvinnu. Það verður að
leggja á útsvör eftir hæsta
skala og bæta síðan 20%
(tuttug prósent) álagi ofan
á það, sem skilyrði fyrir að
framlag fáist úr Jöfnunar-
sjóði. Þetta kemur auðvitað
mjög þungt niður á þeim
stöðum, þar sem lítil at-
vinna er og rýrar tekjur.
Má því segja, að þessi á-
kvæði fyrir framlagi úr Jöfn
unarsjóði séu langt frá því
að vera réttlát, svo ekki sé
meira sagt.
Hvernig er aðstaða til fé-
lagsstarf seani ?
Við tókum nýtt félags-
heimili í notkun í vetur. Það
var vígt 30. nóvember, ef ég
man rétt.
Var það búið að vera
Iengi í smíðum?
Ég man ekki hvað mörg
ár. Eh ég vil segja alltof
lengi. Hér var mjög ófull-
komin aðstaða til allrar fé-
lagsstarfsemi. Það var því
stórum áfnga náð, þegar fé-
lagsheimihð var opnað til af-
nota fyrir íbúa kaupt-únsins.
Hefur sjónvarpið ekki lam-
andi áhrif á félagsstarfsem-
ina?
Ekki neitt verulega ,held
ég. Félagsstarfsemi hefur
aldrei verið hér mikil og
fleira en eitt komið þar til
greina. En mér finnst ekki
að sjónvarpið hafi spillt
henni,
Hvað viltu svo segja að
lokum?
Ekkert nema það, að ég
óska staðnum batnandi tíma.
Meiri atvinnu, svo unga
fólkið flytji ekki í burtu,
heldur stofni hér sín heimili,
staðnum tii uppbyggingar
og sóma.
G. H.
Komið við hjá Jóni Páissyni,
skólastjcra á Skagaströnd
Jón Pálsson.
Hvað viltu segja mér um
skóiamál í kauptúninu?
Við höfum hér rúmlega
10 ára gamlan skóla. Það
má segja, að hann hafi nægt
þörfunum á kennsluhúsnæði.
Við höfum þar fjórar venju-
legar kennslustofur og að-
stöðu fyrir handavinnu-
kennslu drengja í kjallaran-
um. Við höfum einnig ljósa-
stofu, þar sem nemendur
eiga kost á því að fá ljós-
böð. Þetta eru aðallega
yngri bömin, sem nota þetta
og stofan aðallega starfrækt
upp úr áramótum.
Hvað era margir nemend-
ur í skólanum?
Þeir voru 104 í vetur. Við
höfum svo skyldunám og
landsprófsdeild að auki.
Hvað telur þú mest að-
kallandi í skólamálum á næst
imni?
Ég gæti bezt trúað, að
það væri bætt aðstaða í
skólastofu, miðað við nú-
tímatækni og þjóðskipulag.
Það er t. d. bætt aðstaða við
notkun ýmiskonar sýningar-
véla. Það er komin kvik-
myndavél, skuggamyndavél
og núna síðast myndvarp-
inn, en þetta eru tæki sem
þurfa sýningartjald. Og
mætti þá telja eðlilegt, að
slíkt tjald væri fyrir hendi
í hverri skólastofu, þannig
að það væri hægt að draga
það niður úr ioftinu.
Nú í haust á að koma til
framkvæmda skipuleg eðhs-
fræðikennsla. Þá má gera
ráð fyrir, að þurfi sérstaka
aðstöðu í einni kennslustofu
fyrir hana.
Eitt af því, sem væri
æskilegt við hvern skóla, er
bókasafn, sem væri sérstak-
lega ætlað yngri nemendum.
Við höfum að vísu örlítinn
vísi að þessu í skólanum, en
þyrfti að sýna því meiri al-
úð.
Af stærri verkefnum mundi
maður vonast eftir íþrótta-
húsi, ef sveitarfélaginu yxi
fiskur um hrygg. Og vitan-
lega er þýðingarmikið að
skólarnir fylgist með þróun
tímans.
Þegar nemendur geta
fylgzt með góðum þáttum í
sjónvarpi, bæði í máli og
myndum, má segja, að það
kalli á aukna þjónustu frá
Fræðslumyndasafni ríkisins.
En þarna mun vera um að
ræða fjárskort, eins og víð-
ar í okkar þjóðfélagi í dag.
Enn um sinn mun samt
bókin og góður kennari
verða aðal fræðararnir.
G. H.
MODELSMÍÐI
EINBÝLISHÚS
PJÖLBÝLISHÚS
VERKSMIÐJUR
ÝMSAR BYGGINGAR
STÓRAR SEM SMÁAR
KARL JÓH. LILLIENDAHL
HÁTEIG 6, AKRANESI
Gejrmið augiýsinguna
Frá
Skagaströnd