Einherji - 01.11.1994, Blaðsíða 3

NÓVEMBER 1994
EINHERJI
3
Einar Svansson
framkvæmdastjóri FISK
í viðtali við Einherja
Tætum og tryllum, hljóm-
aöi í eyrum okkar þegar viö
keyröum út Sæmundarhlíðina
og stööugt færöumst viö nær
og nær stemningunni sem ríkti
á Sauðárkrók síðasta föstudag
októbermánaöar. KS var troö-
full af fólki og alls staöar var
eitthvað um aö vera, tískusýn-
ing í vefnaðarvörudeildinni,
Sigga Beinteins var í snytri-
vörudeildinni aö sína sig og sjá
aöra því nú er hún No Name
stúlkanáíslandi. Bylgjan haföi
komiö sér fyrir í kaffikróknum
og sendi út beint frá hinum
ýmsum stööum.
Viö höföum mælt okkur mót
viö Einar Svansson fram-
kvæmdarstjóra FISK á Sauö-
árkrók, en dagurinn haföi ver-
iö nokkuð erfiður fýrir hann
eins og aöra aöalmenn bæjar-
ins, Stöö 2 og Bylgjan haföi
fengiö Einar í viötöl og beinar
útsendingar og þaö tekur á
taugar flestra.
Heimilislegt viðmót heils-
aöi okkur þegar viö komum
inn á heimili Einars og Sigríö-
ar á Ártúni 3, þar sem þau búa
ásamt tveimur bömum sínum.
„Upphaflega var þetta hl uta-
félag,“ segir Einar „vom þaö
Kaupfélagiö og Sauðárkróks-
bær sem mynduöu þaö og vom
menn þá hræddir um aö þetta
myndi farailla. Þeirhöfðuekki
trú á sj ávarútvegi í þá daga. En
uppúr 1960 slitnaði uppúr því
samstarfi og átti Kaupfélagið
rúm 99% í FiskiÖj unni. KS var
síöan einn af stofnendum Út-
gerðarfélags Skagfiröinga sem
stofnaö var 1968 ásamt hinum
frystihúsunum sem voru Hraö-
frystihúsið aö Hofsósi og
Skjöldur. Stóö þetta samstarf
til 1988. Var þetta samstarf til
fyrirmyndar á landsvísu, því
það þekktist ekki þá aö vera
meö slíkt samstarf, en þaö
þýddi aö menn vom meö nýrra
hráefni og betri vöm þar sem
því var skipt á milli húsann til
vinnslu. En niöurstaðan var
slit á Útgerðarfélagi Skagfirð-
inga, Skjöldur tók togarann
Drangey en Fiskiðjan, Kaup-
félagiö, Hofsósingar og
Sauöárkróksbær stofnuðu þá
SkagfirÖing sem er okkar út-
geröarfélag í dag.“
„Áriö 1989 var má segja
kaflaskiptaár,“ segir Einar „þá
voru Skagirðingur og Fiskiöj-
an rekin undir sömu stjórn-
inni, ég var ráöinn fram-
kvæmdarstjóri Skagfiröings og
nýtekinn við sem framkvæmd-
arstjóri Fiskiðjunnar. Ingimar
fjármálastjóri og ég emm þeir
einu sem emm í vinnu beggja
fyrirtækjanna, allir aðrir em
hjá ööru hvom fyrirtækinu.“
„Þetta er dálítiö stórbrotin
saga,“ heldur Einar áfram.
„Reksturinn gekk ekki hjá
Skildi, og það endaði með að
þeir seldu meirihluta sinn til
Sigluíjarðar, og við keyptum
síöan þann hlut til baka í fyrra
haust og sameinuöum síöan
um síðustu áramót, Skjöld og
Skagfiröing. Þá em allir tog-
arar komnir í eitt púkk sem
áöur var búiö aö splitta í sund-
ur, alls fjórir ísfisktogarar og
allir reknir af Skagfiröingi.“
„Var ekki nýr togari aö
koma til ykkar núna í haust?“
„Jú, dótturfyrirtæki Skag-
firðings sem heitir Djúphaf,
keypti frystitogara frá Hafnar-
firöi, Sjóla núna í október og er
væntanlegur hingaö bráðlega.
Hann fer á úthafskarfaveiðar.
Auk hans eigum við Skagfirð-
ing, Drangey, Skaptaog Hegra-
nesiö.“
„Sýnist þér að fyrirtækið
muni verða rekið svona í fram-
tíðinni, meö þessu fýrirkomu-
lagi?“
„Já, síöan emm viö líka
stærsti hluthafinn í Hraðfyrsti-
húsi Grundarfjaröareigum
34%, sem viö keyptum í árs-
byrjun í fyrra. Þaö er fyrirtæki
sem á tólf togara og stórt hraö-
ffystihús. Sú samvinna hefur
veriö aö aukast. Viö lögðum
niöur fiskimjölsverksmiöjuna
okkar hérna og höfum keyrt
beinunum á Grundarfjörö og
fáum þorskhausa á móti sem
em hertir hérna og það skaffar
vinnu.“
„Er mikil vinna viö herö-
ingu þorskhausa og gengur vel
aö selja þá afurö?“
„Já, viö emm stærsti r á land-
inu í aö heröa hausana úti og
allt er nýtt bæði héðan og frá
Grundarfirði. Þaö vom fluttir
út hausar fyrir um 50 milljónir
Einar Svansson, framkvæmdastjóri
á síöusta ári svo það sér hver
maður aö verðmætin liggja
víða.“
„Hver kaupir?“
„Nígería aöallega, þetta er
njög góöur maturþar talið vera,
hefur mikið prótein sem skort-
ur er á þar. Þetta er þeirra
haröfiskur.
Síöan er hér saltfisksverk-
un frá 1989 í húsi sem var lítið
nýtt áöur. Þaö hefur veriö vax-
andi starfsemi og höfum við
aðallega selt til Portúgal. Þaö
er ein besta deildin hjá okkur í
dag. Fiskiðjan eru margar
deildir, og vinnslan í landi er
ein sú umfagnsmesta á land-
inu í dag, þá eru togararnir þar
fyrir utan.“
Einarsegir að Fiskiöj an hafi
velt 1200 milljónum í fyrra og
segir þaö sína sögu. Karfi er
fluttur ferskur út beint á mark-
aö, útflutningsverðmæti í
Skagafirði hefur vaxið og var
flutt út í fyrra fyrir rúma tvo
milljaröa sem er tvöföld aukn-
ing frá árinu 1987. Telur Ein-
ar aö þaö sé vegna breyttra
áherslna á togarana, þeir hafa
farið meira á karfa og eitt litl-
um kvóta. Bátarnir hafa síöan
fiskaö upp í þorskkvótann fyr-
ir frystihúsin og svo höfum viö
keypt frosið hráefni erlendis
frá t.d. Rússafisk og einnig af
fiskmörkuðum um landið. Er
allur fiskur af fiskmörkuöum
keyröur noröur og unninn þar,
t.d. keyröum við 6000 tonnum
í fyrra.
„Borgar sig aö flytja allan
þennan fisk hingað noröur?“
„Já, bara hausinn af þorsk-
i num borgar allan flutni ng þeg-
ar búiö er að herða hann og
selja og þá er hinn hlutinn
eftir, svo það gerir það.“
„Hafiö þiö haldiö út vinnu
hér allt áriö?“
„Viö höfum veriö meö til-
raunir með vaktavinnu, þaö
hefur veriö unnið meira og
minnaá vöktum alvegfrá 1992.
Var þá byijað til reynslu í tvo
mánuöi þá tvær vaktir á dag,
en nú í september geröum viö
samning um tvær vaktir á dag
6 og 8 tíma og í viðbót kvöld-
vakt 4 tíma ef þarf með viku
fyrirvara.“
Einar hefur skólafólk úr
Fjölbrautarskólanum í vinnu
ef mikill afli berst á land, þar
er vant fiskvinnslufólk úr út-
geröarbæjum víöa um land. í
dag eru um 200 manns í vinnu
hjá Fiskiðjunni frá Króknum
og Hofeósi. Á togurunum eru
um 70 manns í áhöfnum. Síö-
an veröa um 40 á nýja togaran-
um meö skiptiáhöfn þannig aö
verið er að tala um 110 sjó-
menn á togurunum.
„Er hreppapólitík notuö hér
eins og tíðkast víða annars staö-
ar um sjómenn, aö þeir veröi
allir aö eiga lögheimili á staön-
um?“
„Við höfum ekki sett þeim
nein skilyröi ennþá. Viö höf-
um þó mælst til þess aö menn
ættu heima a.m.k. í Skaga-
firöi. Hrepparnir eru hluthafar
í fyrirtækjunum, og þetta er
sama atvinnusvæöiö. Viö höf-
um aldrei rekiö neinn út af
lögheimili hans. Flestir hafa
flutt norður sjálfvilj ugir," seg-
ir Einar.
„Finnst þér aö Smuguveið-
in hafi gert gæfumuninn í af-
komu fyrirtækisins?“
,Já, hún hefurbjargaö miklu
því viö höfum komið heim með
2000 tonn sem er eins og allur
okkar þorskkvóti. Verömætiö
er eins og afkoma eins togara
yfir áriö. Ef viö höfðum þurft
að t.d. aðleigjaþann kvóta, þá
heföi þaðþýtt um 30 - 40 millj-
óna útgjöld, og munar nú al-
deilis um minna í fyrirtæki
sem þessu.“
„Þú sagöir í sjónvarpinu í
kvöld aö þú hefðir búist viö að
ná í 800 tonn út úr Smuguveið-
inni og af Svalbaröasvæðinu?"
„Viö settum þaö á rekstrar-
áætlun fyrir þetta ár og þótt-
umst bjartsýnir. Viö fengum
hins vegar 2000 tonn.“
“Hvað segja sjómenn með
Smuguveiðar. Eruþeir ánægö-
ir?‘
„Já, þegar vel gengur. Þeir
eru hins vegar í um mánuö
langt í burtu frá öllu og eru
einangraöir, engin fjarskipti
nema nú nýlega eru sendar
fréttir til þeirra. Þaö er líka
ömurlegtefekkertfiskast. Sjó-
mennirnir vilja vinna mikiö.“
„Nú líður að jólum. Veröa
allir torgararnir á veiðum þá?“
„Allavega þrír þeirra veröa
úti, þaö er svo mikið í húfi og
miklirpeningar. í Evrópuvant-
ar fisk strax eftir áramótin svo
verö er mjög hátt áþeim tíma.
Hér heima verður aö fá fisk
annars staðar frá til aö halda
úti vinnu í frystihúsinu.“
.Jrívaöa augum lítur þú á
framtíöina hjá fyrirtækinu?“
„Ég get ekki annað en veriö
bjartsýnn," segir Einar aö lok-
um. .Tyrirtækin Fiskiöjan og
Skagfirðingurhf. komatil með
aö skila meiri hagnaöi nú í ár
en í fyrra og kemur þar margt
til sem áöur er sagt. Já ég er
bjartsýnn."