Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.05.1944, Blaðsíða 15

1—
TlMARIT V.F.I. 1944
11
varpið, þann bakrennslishita, er hún teldi hæfileg-
an fyrir þann dag, en hver húseigandi gæti svo bætt
við eða dregið frá sina föstu leiðréttingu, er næini
e. t. v. nokkrum gráðum, og stillt bakrennslishitann
eí'tir því. Með þvi fyrirkoinulagi, sem nú tiðkast lief-
ir það engan sparnað í för með sér að loka fyrir ehi-
staka ofna, þar eð vatnið streymir þá aðeins þeim
mun örar gegnum þá ofna, sem opnir standa.
Hitakostnaðarskipting.
Með þvi að nota einfalda uppgufunarmæla á alla
ofna, eins og t. d. Calorius mælana, sem eru mjög
útbreiddir i Danmörku, og sem góð reynsla hefir
fengizt af hér á landi — má með þessu fyrirkomulagi
gera hverjum einslökum hitaveitunotanda og jafn-
vel leigjanda einstakra lierbergja fært að njóta til
fulls þess sparnaðar, sem þeir óska að framkvæma.
Reynsla sú, sem eg hefi fengið af slíkum mæla-
kerfum hér á landi, bendir til þess, að menn fari
mjög misjafnlega með hitann, þannig að hitanotkun
er jafnvel helmingi meiri í einni ibúð, heldur en
annari, þótt báðar séu nákvæmlega eins, aðeins vegna
óhóflegrar eyðslu annarar fjölskyldunnar.
Þar sem segja má, að liófsemi i hitanotkun sé
mjög æskileg, bæði út frá fjárhagslegu og jafnvel
ekki síður heilsufræðilegu sjónarmiði, þá virðist
full ástæða til þess að vinda bráðan bug að þvi að
lcoma innanhússkerfunum í það horf, að fólk taki
upp eðlilega hófsemi í notkun Iiitans, en því er varla
— samkvæmt reynslunni liægl að búasl við, fyrr en
fólk nýtur sjálft að fullu þess sparnaðar, er það
framkvæmir.
Geislaofnar o. fl.
Að endingu skal á það bent, að nauðsynlegt væri
að rannsaka það gaumgæfilega, hvaða ofnstærðir
henta bezt fyrir nýbyggingar, sem býggðar eru með
hitaveitupphitun fyrir augum. Sjálfsagt virðist að
nota mun stærri ofna heldur en mátulegir eru fyrir
miðstöðvarkyndingu, þar eð mestur sá hiti, sem ekki
nýtist í ofninum er tapað verðmæti, þegar um hita-
veitu er að ræða, en þetta tapaða verðmæti verður
þeim mun minna sem hitaflötur ofnsins er stærri.
Með því að nota geislahita, og hyggja pípuslöng-
nr inn í lofl eða veggi, eins og þelckist sums staðar
erlendis, væri unnt að nota mjög lágan meðalhita,
og nýta vel tiltölulega kalt vatn, en engu slcal um
það spáð, hvort slik kerfi eiga hér framtíð fyrir
böndum, því að margt keniur þar lil greina, er skipt-
ir máli, svo sem stofnkostnaður, ending o. fl.
Þvottur mataríláta.
I sambandi við uppþvolt mataríláta með Iiita-
veituvatni, slcal þess sérstaklega getið, að það er
mjög æskilegt, að uppþvottavatnið sé ekki kaldara
en 60 gráður, þvi að sé það kaldara, leysir það ekki
upp filu, og verður uppþvotturinn því stórum erfið-
ari.
Þótt ekki væri nema af þessari ástæðu, er það mjög
óhentugt að nota bakrennslisvatn til uppþvotta,
nema það sé endurhitað, eins og verður í kerfi því,
er áður var lýst.
Að endurhita vatnið með rafmagni, eins og einu
sinni mun hafa staðið til, tel eg óráð.
Loks má nefna, að hitaveitan skapar sérstök skil-
yrði fyrir notkun tiltölulega einfaldra uppþvotta-
véla. Eru slíkar vélar nú i smíðum i Vélsmiðjunni
Jötni h.f., og hefi eg sótl um einkaleyfi á þeim
hér á landi, í Rretlandi og Bandaríkjunum.
Hér á landi mun ekkert einkaleyfi hafa verið veitl
innlendum uinsækjendum árum saman, og er ástand-
ið í einkaleyfismálum vorum alveg óviðunandi, ef
telja á að uppgötvanir og einkaleyfi eigi að vera
þegnum og þjóðfélagi einhvers virði. Hér er þó ekki
tækifæri til að ræða þetta mál.
Of snemmt er að spá um það, hvernig uppþvotta-
vélar þessar muni reynast, en ef að líkum lætur, þá
munu þær verða til aukinna þæginda á mörgum
lieimilum. Vélar þessar nota 10—15 vatnslítra á
minútu og þvo upp 4—(i manna horðbúnað á 5 min-
útuni eða jafnvel skemmri tíma.
Hitaveituvatnið má loks nota lil fiskþvotta,
fiskþurrkunar og heyþurrkunar og ýmissa ann-
ara hluta. Sér í lagi má minnast á notkun heita valns-
ins til baða.
Útibaðstaðir.
Þar sem heita vatnið er létlara en kalt vatn og alveg
sérstaklega léttara en kaldur sjór, þá er á mjög ein-
faldan liátt hægt að koma upp heitum útibaðstað á
þann hátt að veita heita vatninu út i sjóinn, en liefta
útbreiðslu þess með fljótandi olíuborinni striga-
girðingu, er næði 1—2 metra niður í sjóinn. Yrði
heita vatnið að leita undir þessa girðingu, til að
sleppa burtu. Girðingunni væri lagt við stjóra, og
liana mætti fljótlega taka upp, ef óveður færi i
hönd.
Girðingin stæði aðeins mjög lítið upp úr sjónum
og yrði því ekki til neinna lýta. í ströndina mætti
bera hví/an sand og ganga frá lienni á þokkalegan
bátl. Með jiessu móti ætti að vera hægt að koma
upp útihaðstað hér við Reykjavík, sem gæti orðið
til héilsubóta og ánægju fyrir vel flesta bæjarbúa.
Að sjálfsögðu yrði að koma fyrir hreinlegum bað-
skýlum og lielzt veitingaskála við þessa baðströnd.
Á hugmynd þessa liefi eg áður minnzt i einu dag-
blaðanna, en engar uppástungur liafa komið um,
livaða staður væri hcppilegur fyrir slíkan útibað-
stað.
I ii eru þó ýmsir staðir, sem komið gætu til mála,
svo sfin (. d. Nputhólsvíkin eða syðri hluti Tjarnar-