Tímarit Verkfræðingafélags Íslands


Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 29.12.1949, Blaðsíða 15

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 29.12.1949, Blaðsíða 15
TÍMARIT V.F.Í. 1949 89 skiptir af elektrónum, sem allar koma samtímis nið- ur í gegnum gufuhvolfið, og að samanlögð orka þeirra getur orðið milli 10ir’ og 10"; ev. Þetta verður varla skýrt á annan hátt, en að öll þessi orka hafi borizt inn í gufuhvolfið með einni einstakri geim- geislaögn, þó að hér sé um ótrúlega mikla orku að ræða. Samkvæmt afstæðiskenningunni ætti ögn með þessa orku að vera 10.000 sinnum þyngri en úraníum- atómið, hver svo sem ögnin annars er, og þó að úr- aniumkjarninn breyttist algjörlega í orku, þá yrði það aðeins Vioooo af þessu orkumagni. Miðað við þessa gífurlegu orku, verður orka agna þeirra, sem koma frá hinum stærstu kjarnakljúfum, alveg hverf- andi, því að hún er um 10 miljón sinnum minni. Að lokum skal hér gefin tafla yfir agnir þær, sem vart hefur orðið í geimgeislunum. H. TAFLA. Agnir geimgeislanna. ögn Rafhleðsla Massi Meðalævi Fur.din Elektróna — 1 CO 1897 Pósitróna + 1 co 1932 Prótóna + 1837 co 1919 Nevtróna 0 1839 20 mín. 1932 7r-mesóna + 280 10^8 sek. 1947 7r-mesóna 4- 280 10~"8 sek. 1947 /i-mesóna + 210 2 • 10^6 sek. 1937 /x-mesóna H- 210 2 • ÍO-6 sek. 1937 Hér eru ekki taldir atómkjarnar þyngri en pró- tónan, og heldur ekki gammakvöntu, sem ekki hafa neinn kyrrstöðu-massa. Rafhleðsla agnanna, sem taldar eru, er ein elektrónuhleðsla, pósitív eða nega- tív eftir því sem merkið segir til um. Massinn í töfl- unni er miðaður við elektrónumassann. Meðalævin er miðuð við radíóaktvía umbreytingu agnarinnar án þess að ytri áhrif verki truflandi. Síðasti dálkurinn gefur ártalið þegar ögnin var uppgötvuð. Það má allt að því fullyrða, að það eru fleiri gerð- ir agna í geimgeislunum en hér eru taldar, og er líklegt, að bráðlega verði aukið við töfluna. Einkum er líklegt, að mesónur án rafhleðslu verði fundnar í geimgeislunum, og einnig vonast menn hálft í hvoru eftir að finna þar negatívar prótónur. Pró- tónur þessar myndu haga sér gagnvart pósitívum pró- tónum á tilsvarandi hátt, eins og pósitívar elektrón- ur haga sér gagnvart þeim negatívu. Atómkjarn- ar með negatívum prótónum gætu myndað atóm með pósitívum elektrónum, en ef slík atóm kæmu í snertingu með venjulegum atómum, þá myndi mass- inn breytast algjörlega í orku, svo að þessar tvær tegundir atóma gætu ekki komið fyrir hlið við hlið. Geimgeislavísindin eiga ennþá mikið starf fyrir höndum. Atburður eins og sá, sem sýndur er á 14. mynd gefur nægilegt tilefni til mikilla bollalegginga. Fyrir áhrif geimgeislanna hefur hér atómkjarni, að líkindum silfurkjarni, sundrazt í að minnsta kosti 34 hlaðnar agnir, en ef vitað væri nákvæmlega um allt, sem hér hefur gerzt, þá væri fengið svar við mörgum af þeim spurningum, sem enn er ósvarað í sambandi við geimgeislana. Enn sem komið er má segja, að geimgeislarann- sóknirnar séu hrein vísindi, og ennþá fara þær fram fyrir opnum tjöldum. Geimgeislarnir gefa einstakt tækifæri til þess að kynnast ýmsum fyrirbrigðum, sem 14. mynd. (Leprince-Ringuet.) „Stjama", sem myndazt hefur i ljósmyndaplötu í 4400 m. hæð.

x

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Verkfræðingafélags Íslands
https://timarit.is/publication/860

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.