Akranes - 01.03.1949, Blaðsíða 8

Elliheimilið „Höfn“ á Seyðisfirði.
muni. Flest árin mun félagið hafa orðið
að bera nokkurn halla af rekstri heimilis-
ins Enda hefur félagið veitt fátækum vist-
mönnum nokkra ívilnun á vistgjaldinu.
Auk fastra vistmanna, hafa allmargir að-
komandi sjiiklingar notið þarna aðhlynn-
ingar um stundarsakir, meðan þeir hafa
verið undir læknishendi, eða að bíða eftir
sjúkrahúsvist. Einnig hefur það stundum
tekið ferðamenn til gistingar, þegar illt
hefur verið um gistihúsrúm. Alls hafa
350 næturgestir verið á heimilinu.
Elliheimilið á Seyðisfirði tók til starfa
12. janúar 1929. Var kvenfélaginu „Kvik“
stofnandi þess og hefur rekið það síðan.
Fasteignamat hússins er 1947 krónur
00. Það tók í fyrstu 12—15 vist-
menn. í hyrjun voru þar 2 karlar og 2
konur, en 1947 voru þar 2 karlar og 6
konur. Frá byrjun hafa verið þar 70
vistmenn. Daggjöld vistmanna voru i
byrjun 7.3 kr. á mánuði. en eru nú 405
kr. fyrir karla, og 375 kr. fyrir konur.
Efeimilið liefur frá upphafi notið nokkurs
styrks úr rikissjóði, og tvívegis borizt gjöf
úr Líknarsjóði Islands.
Af því sem hér er sagt um elliheimilið
á Seyðisfirði, má sjá að kvenfélagið þar
hefur hrint málinu í framkvæmd og allan
tímann borið hitann og þungann af rekstri
þess. Er þarna um að ræða fórnfúst starf
og merkilegt, sem er vert allrar athygli
og þakkar, um leið og það er til uppörvun-
ar öðrum og eftirbreytni.
Árið 1947, voru eftirtaldar konur í
Jtjórn kvenfélagsins „Kvik“: Guðrún
Gísladóttir form., Imma Nielsen gjaldkeri,
Margrét Friðriksdóttir, Hólmfríður Jóns-
dóttir og Anna Sigmundsdóttir.
Elliheimili Hafnarfjarðar.
Elhheimilið í Flafnarfirði tók til starfa
1. október 1935, fyrir atbeina framfærslu-
nefndar hæjarstjórnar, en bæjarsjóður
hefur rekið heimilið alla tið, í húsakynn-
um Hjálpræðishersins. Fyrsta árið voru
aðeins 7 vistmenn, 1 karl og 6 konur. Nú
eru vistmenn 36, 10 karlar og 26 konur.
Vistmenn Irá byrjun hafa verið 99. Upp-
haflega var mánaðargjald vistmanna 80
kr., en var fyrir 1948 441 kr. Bæjarsjóður
greiðir það sem á vantar. IJr ríkissjóði
hefur heimilið um undanfarin ár notið
3000 kr. styrks.
Nú hefur Hafnarfjarðarbær reist stórt
elliheimili á fögrum stað i hænum. Það
er þó enn ekki fullgert og því ekki lekið
til starfa.
Elliheimilið á Akranesi.
Hér sem annars staðar varð þróunin
slík, að illa gekk að koma fyrir einstæðings
gamalmennum eða örkumla fólki. Yfirleitt
var þetta og er svo, þótt einstaka undan-
tekningar megi tilgreina. Hér sem ann-
ars staðar var því nauðsyn að hefjast handa
um slíkt heimili fyrir aldrað fólk. Hér
verður ekki (heldur síðar) rakin saga elli-
heimilisins á Akranesi, heldur aðeins stikl-
að á stóru, svipað því sem hér er gert um
aðra staði í þessu heildaryfirliti.
Elliheimilið á Akranesi var stofnsett
1938 af þáverandi hreppsnefnd Ytri-
Akraneshrepps, og falin forsjá og fram-
kvæmd þáv. framfærslunefnd, en hana
skipuðu eftirtaldir menn: Sigurður Símon-
arson, Þorgeir Jósefsson og Sigurdór Sig-
urðsson. Misjafna trú hafði gamla fólkið
á þessu uppátæki i fyrstu, en það lagaðist
fljótt, og fýsir nú fleira fólk að komast
þangað en þar er enn hægt að veita skjóh
Húsið var upphaflega byggt af Ingimar
Magnússyni smið, og er steinsteypt. —
Hreppurinn keypti það af Ólafi smið Pét-
urssyni fyrir 17 þúsund krónur. En síð-
an hefur verið við það aukið og því ýmis-
legt verið gert til góða. Fyrsta árið voru
þar 6 konur og 3 karlar, en 1947 varu
þar 13 vistmenn og voru daggjöld það ár
kr. 15:85. Til 1947 hafa dvalið þar 20
vistmenn. Um nokkur undanfarin ár hefur
heimilið notið 3000 kr. árlegs styrks frá
rikissjóði. Fasteignamat hússins er krónur
16.800, en auk upphaflegs kaupverðs hef-
ur bæjarsjóður varið til umbóta á því yfir
60 þús. kr.
Elliheimilið hefur verið ákaflega lieppið
með forstöðukonur og starfsfólk. Fyrsta
ráðskona þess var Guðbjörg Vilhjálmsd.
frá Þinghól. Næst henni — og lengst af -—
var Ólöf Magnúsdótlir, en núverandi 1 áðs-
kona er Sigríður Árnadóttir. Þarna Jiefur
og lengi verið við starf önnur ágajtiskona,
Þorbjörg Jónsdóttir, sem er þar enn.
EHiheimilið í Skjaldarvík.
Hinn 3. mai 1888 fæddist sveinbarn á
Neðri-Vindheinunn á Þelamörk í Eyjafirði.
Foreldrar hans voru þau Jón Jóhannesson,
hóndi þar, og Sólrún Oddsdóttir Benedikts-
sonar í Flögunesi í Hörgárdal. Drengurinn
var vatni ausinn og gefið nafnið Stefán.
Árið 1905—8 lærði þessi sveinn klæð-
skeraiðn á Akureyri, og hefur stundað
iðnina síðan. Um mörg undanfarin ár,
liefur hann þó samhliða rekið allstórl bú
á eignarjörð sinni Skjaldarvík í Eyjafí>'ði.
Elliheimilið i Skjaldarvik.
Maður þessi hlýtur að vera um margt
óvenjulegur. Hann kvað vera jafnlyndur
maður og mjög reglusamur, traustur,
trygglyndur og óvenjulega hjálpsamur.
Hann kvað vera einn af þeim fáu mönn-
mn, sem segja má um með sanni, að ekki
megi vamm sitt vita.
Mið hliðsjón af því, sem nú var sagt um
Stefán í fáum línum, liggur það ljósara
en ella fyiir mönnum, hvers vegna hann
hefur að eigin frumkvæði og af eigin
rammleik reist fyrirmyndar elliheimili í
Skjaldarvík við Eyjafjörð. Hann hefur
lagt í það alla sina fjármuni, samanspar-
aða á tugum ára. Hann hefur að auki
lagt fram meira eða minna af starfsorku
sinni síðan hann hóf byggingu og rekst-
ur heimilisins. Þetta gera ekki nema hug-
sjónamenn, gæðamenn, sem öllu vilja
fórna fyrir háleitar hugsjónir, þar sem
öll sjálfselska hefur horfið i skuggann
fyrir nauðsyn og þörfum meðbræðranna.
Stefán Jónsson hefur með sinu einstaka
afreki sel/.t á bekk með máttarstólpum
mannúðar- og menningar með vorri sam-
tíð í landi voru. Hann hefur þar gefið
fordæmi, sem lengi mun í minnum haft
og lengi verða vitnað til sem afreks á sviði
mannúðár- og menningarmála.
Elliheimilið í Skjaldarvik er reist af
þessum merkismanni Stefáni Jónssyni
klæðskei'ameistara á Akureyri á árunum
1942—’43 og tók til starfa 22. júlí 1943,
og var hátíðlega vígt 31. okt. það sama ár.
Stefán telur sjálfur, að hann hafi notið
ýmislegs stuðnings góðra manna við stofn-
un heimilisins. Hann hefur frá byrjun
starfrækt það á eigin ábyrgð. Það byrjaði
með aðeins 9 vistmenn, 5 konur og 4
karla, en 1947 voru þar 35 vistmenn, 21
kona og 14 karlar. Til þess tíma hafa 77
vistmenn verið á heimilinu. Daggjöld
vistmanna voru frá byrjun til miðs árs
1940 10 krónur, en lítið eitt meira fyrir þá,
sem mikið þurfti að hafa fyrir. 1947 voru
daggjöld 12 kr. fyrir venjulega vistmenn,
en nokkuð hærri fyrir rúmliggjandi.
Til ársins 1947 hafði heimilið fengið
10 þúsund kr. styrk frá Akureyrarbæ, og
2000 kr. frá ríkissjóði 1943, en síðan
3000 kr. á ári. Auk þessa hafði heimilinu
borizt til febrúarloka 1947 37,200 kr. í
gjöfum og áheitum.
32
AKRANES