Akranes - 01.03.1949, Blaðsíða 11

Vel sagðar ævisögur er áreiðanlega eft-
irsótt lestrarefni hjá bókhneigðum íslen.i
ingum. Þær geta verið mannbætandi vegra
hstasmekks og göfgandi áhrifa, og vegna
sögu og mannfræði, liinar gagnlegnstu
heimildir. Það hefur ósjaldan verið sótt
í þessa brunna, þegar þjóðarsagan heiur
verið skráð. 1 slíkri ævisagnaritun er það
því næsta mikilvert, að rétt sé far'ð og
ráðvandlega með efnið, sem um er fjall-
nð. Sumir höfundar skrá allt eftir minni
einu saman, að löngum tíma liðnuni.
Fáir halda dagbækur eða hafa svo mikift
við að þeir endurskoði minnið með þ\ i að
rannsaka heimildir. Um það efni er þó
orðið hægara en áður var, þar sem jafn-
aðarlegast er hægt að bera saman við
prentaðar eða ritaðar heimildir, sem víða
er að fá, sérstaklega þó i Reykjavík.
Eins og áður er sagt geta þessar ævi-
sögur eða endurminningar verið hinar
rnikilsverðustu á marga lund. Það má því
ekki kasta til þessa höndum, heldur treysta
það sem minnið ekki nemur örugglega,
svo að í flestum tilfellum sé sem fullkomn-
ast heimildarrit. Ef menn eru ekki öruggir
um minnið, má ekki segja afdráttarlaust
frá.
Hér verður nú vikið nokkuð að endur-
ruinningum tveggja merkra manna sem
vel muna fábreytnina i öllum efnum, en
ýmist verið áhorfendur eða þátttakendur
í hinum stórfelldu framkvæmdum og
framförum síðustu áratuga.
VIÐ FJÖRÐ OG VlK.
Þetta er nafnið á æviminningum Knud
Zimesen, fyrrv. borgarstjóra í Reykjavík.
Minningar þessar hefur hann lesið fyrir
Lúðvík Kristjánsson, ritstjóra, sem fært
hefur þær í letur.
Knud Zimsen hyrjar að segja frá ætt
sinni og uppvexti, frá skólagöngu sinni ut-
an lands og innan. Frá leit sinni að lífs-
hamingju, og ýmsu því, sem borið hefur
við á langri ævi í margvislegum verka-
hring.
Frásögnin öll er létt og látlaus, og er
yfir henni geðþekkur blær. Það er auð-
heyrt, að á bak við stendur hófsamur,
sanngjarn og góður drengur, sem ekki vill
vísvitandi halla réttu máli. Hann gengur
alveg eða aðallega fram hjá því, sem
ertir og áreitir, en ræðir fremur um það,
sem lyftir og laðar til sameiningar, til
gagns og gleði i einni eða annarri mynd.
Hann málar ekki mótgerðir með sterkum
litum, heldur geymir og glímir við þær
sjálfur.
Efni í bókinni er raðað niður í kafla, og
er það mikill kostur. Þetta er stór bók,
290 bls. og er fyrra bindi af tveim, sem
þetta er ætlað að verða. Bókin er prentuð
í Víkingsprenti og sæmilega útgefin af
Helgafelli, sem er útgefandi.
UMBÆKUR
»—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦—♦
Ekki hefi ég leitað eftir villum í bók-
inni en á bls. 101 er getið um Einar prest
Olgeirsson á Borg. Á að vera Einar Frid-
geirsson.
Ef síðara bindið verður ekki lakara en
hið fyrra, er mikill fengur að þessum
minningum. Því fremur sem þetta verð-
ur góð og gagnleg heimild að sögu Réykja-
víkur á síðari árum, þar sem þarna talar
maður, sem sjálfur hefur átt mikinn þált
í framförum bæjarins og fyrirtækjum hans
um áratugi. Því þegar Zimsen hefur þar
starf sitt, er bærinn jafnvel þægindalaus-
ari en nokkurt sjóþorp er nú á íslandi.
ENDURMINNINGAR GUNNARS
KONSULS ólafssonar.
Hér er um að ræða stóra bók, yfir 300
blaðsíður. Hér er sagt frá mörgu vel og
skilmerkilega og af fullkominni hrein-
skilni. Er oft auðheyrt, að hér fer maður
traustur og sjálfum sér samkvæmur. Mað-
ur, sem segir hlutina og nefnir réttum
nöfnum og umbúðalaust, og hefur þó
sennilega oft gert það ákveðnar en gert er
í þessar bók, þó sumum þyki nóg um.
I heild sinni fellur mér þessi bók vel
í geð. Hún segir vel og nákvæmlega frá
ýmsum þáttum í þjóðlífi voru, frá um
1870. Frá erfiðleikum og úrræðaleysi, frá
ferðalögum á sjó og landi, frá því byggð
var stofnsett i Vík í Mýrdal, frá póli-
tízum átökum við höfuðkappa og heljar-
menni hinna pólitízku átaka í sjálfstæðis-
baráttu vorri eftir síðustu aldamót ofl. ofl.
. Ef út á bókina ætti að setja, þykir mér
þetta helzt vera Ijóður á henni: Að höf-
undurinn segi of mikið um ýmislegt, sem
ekki hefði þurft að segja svo nákvæmlega
frá og langdregið. En segir hins vegar litið
eða ekki frá ýmsu þvi, sem gagn var og
gaman að heyra af hans munni, og hann
hlýtur að liafa góða aðstöðu til þess að
rékja, og æskilegt hefði verið að vita um
viðhorf hans til. Hann segir t. d. nákvæm-
lega frá aðdraganda og kosningu sinni til
alþingis 1908, en segir svo ekkert frá þing-
mennsku sinni eða neinu í sambandi við
hana. Þá þykir mér hann segja of lítið
frá Eyjum, um starf sitt þar og sitt hvað
um Eyjar og Eyjamenn.
Þá tel ég, að betur hefði farið að skipta
ritinu i kafla betur en það er gert. Ritið
er læsilegt og málið kjarnyrt.
Höfundurinn er háaldraður maður,
fæddur 18. fehrúar 1864. Þótt hann sé
orðinn svo gamall, og bókin nýlega rituð,
ber hún þess fá merki. Hann ritar flest
eða allt eftir minni. Er stundum auðséð,
að hann fellir niður, eða dregur úr frásögn,
þar sem hann þykist ekki örugglega muna.
Þetta er nokkur galli, — þótt líka megi
telja kost. — Hefði hann þar átt að afla
sér frekari heimilda. Einnig að segja meira
og rækilegar frá ýmsu en hann hefur
þarna gert. Þetta gæti sá trausti maður
lika enn bætt fyrir, með því að yfirfara
þessa ágætu bók og færa í letur í nýju
bindi viðauka í þá átt, sem hér hefur verið
minnst á.
Af frásögninni má sjá þess merki, að
hér er vikingur á ferð. Maður, sem fer
beina braut, hvort sem öðrum líkar betur
eða ver. Hann leggur litið upp úr embætt-
islegri smásjá fyrr og síðar, þar sem enginn
megi vera frjáls ferða sinna. Á þeim tim-
um einangrunar og allsleysis, finnst hon-
um það heimskulegar aðfarir að meina
landsmönnum að þiggja af erlendum
mönnum hlaðafla af fiski, sem þeir ann-
ars mundu henda i sjóinn aftur.
I bókinni fellst margur fróðleikur um
menn og málefni. Þar er einnig ágæt
þjóðlífslýsing frá siðari hluta aldarinnar,
sem leið og fyrri hluta þessarar.
ÞRJÁR BÆKUR FRÁ
ÍSAFOLDARPRENTSMIDJU.
Dalalíf.
Þetta er nú orðið allmikið safn, þvi að
þetta er 3. bindi þessa ritverks. Höfund-
urinn er kona, og felur sig undir jerfi-
nafninu Guðrún frá Lundi. Bók þessi hefur
fengið mjög góðar viðtökur, þó ekki hafi
henni vei'ið hælt eins mikið eins og ýmsu
öðru, sem hefur ]>urft að hjálpa til að
selja, því að hól og hóflegir ritdómar fara
nú ekki ávallt eftir gæðum verkanna. Sagt
er að von sé á einu bindi enn a. m. k.
Munu 2. fyrstu bindin vera uppseld.
fíernskan I. og II.
Hér er um að ræða vinsæla bók og höf-
und, Sigurbjörn Sveinsson kennara, sem
er brautryðjandi á þessu sviði ísl. bók-
mennta. Svo markviss og vel við hæfi
barna, að lengi mun hún standast tönn
tímans og umbreytingar.
Á Skipalóni.
Þetta er I. bindi af ritsafni Jóns Sveins
sonar „Nonna“. Allar bækur lians, sem
gefnar hafa verið út á íslenzku, eru löngu
uppseldar og ófáanlegar. Er ætlun Isa-
foldar að gera Jæssum vinsæla fræga rit-
höfundi nú full skil með nýrri útgáfu
ritverka hans. Þetta fyrsta bindi er prýtt
mörgum teikningum eftir Halldór Péturs-
son.
Allar eru þessar bækur vandaðar og
og vel út gefnar.
AKRANES
35