Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.02.1981, Blaðsíða 20

deyfa hljóð, þegar borholur eru látnar
blása beint í hljóðdeyfana. Skiljuhljóð-
deyfar deyfa hljóð frá útstreymi jarð-
sjávar úr háþrýstiskiljum. Skiljuhljóð-
deyfar við orkuver 1 eru fjórir sívaln-
ingar, einn fyrir hverja rás. Hver sívaln-
ingur er 1,7 m í þvermál og 4,5 m hár.
Þeir eru byggðir á sama hátt og bráða-
birgðablöndunarskiljan, sem áður er
getið. Holuhljóðdeyfar fyrir orkuver 1
og skilju- og holuhljóðdeyfar fyrir
orkuver 2 eru allt öðruvísi í laginu, eins
og sést á mynd 1. Auk framangreindra
hljóðdeyfa hefur verið smíðaður færan-
legur hljóðdeyfir, sem notaður er við
borholur, sem látnar eru blása, áður en
safnæð hefur verið tengd holunni.
Hljóðdeyfir þessi er sívalningur úr stáli,
sem haldið er niðri með steyptum lóð-
um.
Á Selhálsi í norðausturhlíð fjallsins
Þorbjarnar við veg til Grindavíkur hef-
ur verið byggður 700 m3 heitavatns-
geymir. Undirstöður eru steyptar eins
og fram kemur á mynd 5.
Stálgeymir er einangraður með stein-
ull og klæddur álkápu.
Úti í hrauni eru ýmis önnur mann-
virki, svo sem spennistöðvar, skýli fyrir
kaldavatnsholur, lokahús, brýr yfir
gufu- og vatnslagnir, borholukjallarar
og borplön. Þetta eru allt minni háttar
mannvirki og verður þeim ekki lýst nán-
ar.
Aðeins skal getið undirstaða og festa
undir safnæðum frá borholum að orku-
verum. Undirstöður og festur eru ýmist
stakar eða margfaldar, eftir því hvort
safnæð liggur ein sér eða tvær eða fleiri
liggja samhliða.
Sumarið 1981 hefur verið snyrt og
unnið við frágang á jarðvegsyfirborði
við orkuverin og borholurnar. Lagt
hefur verið bundið slitlag á heimreið og
bílastæði og unnið hefur verið að ýmsum
öðrum lokafrágangi.
FERSKVATNSÖFLUN
Jarðhitavökvinn (jarðsjórinn) í
Svartsengi er sjóblandaður og er hlut-
fallið u.þ.b. 2A hlutar sjór á móti '/
ferskvatns. Af þessum sökum þarf að
afla fersks vatns sem hitað er upp með
jarðsjónum. Um 91%—92% heita-
vatnsframleiðslunnar er ferskt vatn, en
8%—9% þéttist úr gufunni frá heitu
holunum.
Ferskvatnsöflun fyrir varmaorkuver
er því mikilvægur þáttur hjá Hitaveitu
Suðurnesja. Orkustofnun hefur annast
grunnvatnsrannsóknir. Meginmarkmið
rannsóknanna er að afla nægilegs fersks
vatns til framleiðslu hitaveitunnar og
kanna áhrif vatnstökunnar á vatnsbú-
skap svæðisins.
Ekki verður sagt frá þessum rann-
sóknum hér, heldur lýst nánar fram-
kvæmdum.
Helstu þættir ferskvatnskerfisins eru
vatnsból, lagnir í jörð, bæði úr plasti og
„ductilpípum”, dæluhús, spennistöðv-
ar og fjarstýribúnaður. Virkjuð vatns-
ból eru fjórar borholur og gjá í Lágum
sem nánar verður lýst hér á eftir. Há-
marksafköst vatnsbólanna eru reiknuð
420 1/s. Þar af gefur gjáin 290 l/s.
Vatnsbólin liggja norðan við orkuver,
gjáin í u.þ.b. 4,5 km fjarlægð, en bor-
holur í 2,7 til 4,5 km fjarlægð, alls fjór-
ar virkjaðar holur. Tvær elstu borholu-
dælurnar eru reknar á 400 volta spennu
frá spennistöð nr. I. Allar aðrar dælur í
þessu kerfi eru reknar á 660 volta
spennu og var hún valin þetta há, svo
komist yrði hjá því að reisa spennistöð
við hverja holu. Nú hafa verið reistar
þrjár spennistöðvar, þannig staðsettar
að þær geti þjónað tveimur eða fleiri
borholudælum hver. Þrýstihæð vatns-
ins við orkuver þarf að vera 46 m yfir
sjávarmáli og miðast val dælna við það
og mótstöðu i kerfinu. Dælur sem hing-
að til hafa verið keyptar eru með raf-
hreyflum uppi í dæluhúsi, nema tvær
eru með neðanvatnshreyflum.
Aðalstofnlögn vatnskerfis er 0 500
mm „ductilepípa” frá orkuverum og út
í gjá. Hliðarlagnir að borholum eru ým-
ist 0 280 mm eða 0 315 mm plastpíp-
ur.
Upphaflega var lögð 0 315 mm
plastpípa sem stofnæð frá orkuverum
að borholum. Þessi plastpípa var fram-
lengd að gjá, þegar hún var fyrst virkj-
uð, og eru því tvær stofnæðar fyrir
hendi. Þessar stofnæðar geta flutt u.þ.b
350 1/s.
Gjá í Lágum hefur reynst Hitaveitu
Suðurnesja afskaplega vel. Grunnvatns-
yfirborð er á 14 m dýpi neðan við jarð-
vegsyfirborð. Gjárbotn er 3—4 m undir
vatnsyfirborði. Efri gjárbarmur er
u.þ.b. 5 m hærri en sá neðri. Gjárbarm-
ar eru sprungnir og lítt á þeim byggj-
andi.
í Ijós kom að hagkvæmast var að
fylla gjána með grjóti. Komið var fyrir
fjórum 410 mm galvaniseruðum stálpíp-
um, sent ná niður í gjárbotn og upp fyr-
ir neðri gjárbarm. Neðstu 2,5 m röranna
eru raufaðir. Möl var látin ná upp fyrir
raufar og gjáin síðan fyllt með fyllingar-
efni. Ofan á fyllingu og utan um rör var
steypt dæluundirstaða. Búið er að setja
dælur í þrjú af þessum rörum. Tvær
þeirra afkasta 100 1/s við 6,5 bar
þrýsting og hin þriðja 50 1/s við 6,5 bar
þrýsting. Yfir dælubúnaðinn var byggt
veglegt dælustöðvarhús.
Til að tryggja rekstraröryggi hitaveit-
unnar stendur til að byggja 3000 m’
safngeymi fyrir ferskt vatn. Geymir
þessi verður byggður á hól í u.þ.b. 500
m fjarlægð norður af orkuvérum. Auk
þess stendur til að leggja neysluvalns-
lögn fyrir Grindavík frá Svartsengi.
Mynd 5. Heitavatnsgeymir á Selhálsi.
12 — TÍMARIT VFÍ 1981