Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1925, Side 34

■varði öllum tómstundum sínum til þess að aíla sér
mentunar og æfa sig i mælsku. Hann var snemma
harðgerður og ódæll, kom sér litt við yflrboðara
sína, og lifði einatt við sult og seyru.
Árið 1905 sneri Mussolini heim aftur, fór að fást
við blaðamensku. Hann ávann sér brátt mikið álit
meðal ítalskra jafnaðarmanna og varð ritstjóri að
höfuðblaði þeirra »Avanti«. Á þessum árum var mikil
ókyrð í þjóðlífi ítala. Sífeld verkföll og verkbönn.
Uþpþot og smábyltingar áttu sér stað og alstaðar
var Mussolini þar sem óeirðirnar voru mestar og
harðast barist. Hann réðist grimdarlega á borgara-
stéttina, en þó kemur það greinilega fram i ritgerð-
um hans fyrir striðið, að hann trúði ekki á vald
fjöldans. Hann skrifaði einu sinni: »Eg kýs heldur fá-
mennan flokk djarfra og vaskra manna, sem vita hvað
þeir vilja, og ganga beint að markinu, en fjölmenna
og hlýðna hjörð, sem flýr og dreifist, þegar heyr-
ist til úlfanna«. Hann var snemma dýrkandi valdsins,
eins og það kemur í ljós hjá fáeinum stórmennum
sögunnar. Eetta fundu féiagar hans líka. Einn þeirra
skrifaði um liann. »Hann er góður jafnaðarmaður,
en þó finn eg, að hann er ekki einn af okkur, og
hann mun einhvern tíma koma heiminum til að
undrast«. Það er líka einkennilegt að sjá, að í árás-
argreinum þeim á borgaraflokkana, er hann skrifaði
í »Avanti« fyrir stríðið, koma fram frumdrættirnir að
að stjórnarstefnu Fascista, sem síðan hafa gert þá að
höfuð-andstæðingum jafnaðarmanna.
Svo kom heimsstyrjöldin, og Mussolini hélt því
þegar fram, að ítalir yrðu og ættu að ganga í lið með
Frökkum og Bretum. Flokkur hans vildi gæta hlut-
leysis, og varð hann því að fara frá blaðinu og úr
ílokknum. Hann stofnaði því næst blaðið »Populo d’-
Italia«, sem mest barðist fyrir þátttöku ítala í ófriðn-
um, og þegar því marki var náð, gekk Mussolini í
herinn, og er hinn eini forsætisráðherra álfunnar,
(32)