Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.2005, Síða 39

DV Síðast en ekki síst
MIÐVIKUDACUR 20. APRlL 2005 39
Boðflennur reka prófast á dyr
Ég er ekki að grínast þegar ég segi
að alvarleg vá steðji nú að byggð í
Vestmannaeyjum. Ég er að tala um
lundabyggð. Váin kann að vera sak-
leysisleg við fyrstu sýn. Þetta eru lítil
loðin dýr með stór eyru og lítil skott.
Þessi hættulegu dýr eru kanínur. Þær
ógna nú vistkerfi í Vestmannaeyjum.
Við verðum að útrýma þeim með öll-
um tiltækum ráðum, áður en það
verður of seint. Sömuleiðis tel ég rétt
að banna að fólk taki karnnur með
sér út í eyjar hér við land. Einnig á að
leggja blátt bann við því að þeim sé
sleppt lausum. Kanfiiur eiga ekki
heima í vistkerfi íslands.
Hættulegir landnemar
Kanínur eru gæddar þeirri áráttu
að búa sér gjaman til stórar neðan-
jarðarbyggðir sem þær grafa út í jarð-
veginn. Þær flínkustu og duglegustu
gera sér þannig híbýli með ótal göng-
um og herbergjum á milli. Ekki veitir
af húsakynnunum. Kanínur elska
kynlíf og fjölga sér ört. Tfingunartfin-
inn stendur ffá febrúar til september
ár hvert og jafiivel lengur. Ein kerling
getur orðið ólétt fimm sinnum á
hverju ári, og eignast fimm til allt að
tólf unga í hverju goti. Kynþroskaald-
urinn er aðeins rúmt hálft ár. Það
munar um minna. Hér þarf engan
eldflaugaverkfræðing til að reikna út
að kanínur geta fjölgað sér mjög
hratt. Orðið eins og engisprettuplága
ef aðstæður leyfa og ekkert er gert í
málunum. Þær þurfa líka að borða
eins og önnur dýr. Kanínur lifa á
grasi, rótum og öðru úr plönturíkinu.
Kanínur hafa náð að nema land í
Heimaey í Vestmannaeyjum. Ein-
hveijir hafa tekið kanínur með sér út
í Eyjar sem gæludýr, en þær síðan
sloppið fijálsar út í náttúruna. Ekki
þarf að koma á óvart þó að þær fjölgi
sér ört, jafnvel þó að menn reyni að
halda þeim í skefjum. Gerðir hafa
verið út veiðimenn sem reyna að fella
þær. Síðustu mánuði hafa menn
skotið um eitt þústrnd dýr. Það er
skuggalega há tala á ekki stærri eyju.
Magnús Þór
Hafsteinsson
skrifar um kanínur
svokallaðir urðarkettir á máli heima-
manna. Önnur ástæða þess að kan-
ínunum hefur tekist að finna sér ból-
festu í Heimaey er að þær koma að
dúkuðu borði þegar hús og híbýli eru
annars vegar. Þetta eru lundaholum-
ar í hh'ðum eyjarinnar. Holur sem
„Kanínur elska kynlífog fjölga sér ört. Tímgun-
artíminn stendur frá febrúar til september ár
hvert og jafnvel lengur
Lundar í vök að verjast
Þetta þýðir væntanlega að lífsskil-
yrði eru hagstæð fyrir kanínur í Vest-
mannaeyjum. Nefiia má nokkrar
ástæður. í dýraríkinu þar eru fáir
náttúrulegir óvinir sem veiða kanín-
ur sér til matar. Hvorki refur né
minkur finnst í Eyjum. Helst eru þar
taldir vestmannaeyskir villikettir,
einkennisfugl eyjanna, ef ekki íslands
alls, hefur grafið út í jarðveginn til að
hreiðra um sig á sumrin til að verpa
og koma upp ungum.
Kanínur eru þekktir tækifær-
issinnar, hvar sem þær koma. Freydís
Vigfússdóttir h'ffræðingur hefur
rannsakað áhrif kanína álundabyggð
í Heimaey og skilað um þær ritgerð
við líffræðiskor Háskóla íslands.
Rannsóknin sýnir ótvfrætt að í
Heimaey hafa kanínumar fundið sér
skjól í lundaholum. Þær grafa hol-
umar út, og gera göng á milli þeirra.
Sýnt hefur verið fram á að lundinn
hrekst á brott, og tapar þar með sín-
um dýrmætu útungunar- og uppeld-
isstöðvum. Prófasturinn og fjölskylda
hans eiga í fá önnur hús að venda.
Aðskotadýrin kanínumar hreiðra um
sig. Koma upp sínum fjölskyldum,
naga rætur jarðvegsins og éta gróður-
inn á yfirborði jarðar. Holnagröftur
kanínanna eykur svo hættu á upp-
blæstri og jarðvegseyðingu. Hættan
eykst mjög á því að jarðvegur skríði
hreinlega í sjó frarn í leysingum, í
bröttum hhðum Heimaeyjar eftir að
kanínumar hafa grafið aÚt í sundur.
Þar með glatast búsvæði lunda og
annarra sjófugla um langan tfina, og
óvíst að fúglamir snúi nokkm sinni
aftur.
Vistkerfi ógnað
Af öllu ofantöldu er óhætt að full-
yrða að jafnvægi vistkerfisins sé ógn-
að af mörgum orsökum sem rekja
mætti til kanínanna. Ég tel brýnt að
sem fyrst verði bmgðist við kanínu-
plágunni á Heimaey. Þetta er raun-
verulegt umhverfisvandamál sem
getur orðið mjög slæmt og valdið
tjóni sem seint verður bætt.
Það verður að útrýma kanínunum
í Vestmannaeyjum og banna síðan
að þær séu hafðar þar og fluttar
þangað. Við megum ekki hætta þeirri
fuglaparadís sem Vestmannaeyjar
em, fyrir þessi aðskotadýr. Ég tel
einnig rétt að sett verði löggjöf um
kanínuhald hér á landi. Kanínur em
húsdýr og heyra alls ekki til villtar í ís-
lensku vistkerfi. Þær em aðskotadýr
sem geta valdið miklu tjóni, til að
mynda í eyjum þar sem mikið er um
fugla. Veðurfar fer hlýnandi hér á
landi og þar með aukast líkur á að
kanínur geti lifað vetuma af. Þess
vegna má ekki sýna þessu máh neitt
kæruleysi.
Ég tek það svo ffam að lokum að
mér er ekld iha við kanínur, enda hef
ég eina slíka heima hjá mér öllum til
gleði og yndisauka. Hann heitir
Flekkur. Var tekinn til fanga þar sem
hann gekk laus í Skógræktinni á
Akranesi í fyrrahaust, og settur í það
umhverfi sem íslenskar kanínur eiga
að vera í sem gæludýr. Fahegt búr.
Magaús Þór Hafsteinsson,
alþingismaður

Siðasti vetrardagur stendur é -
engan veginn undir nafni.
Meira að segja er
sumarveður á Vestfjöröum.
Nú er ráð að fagna
gróðurhúsaáhrifunum
áður en (söld skellur á, líkt
og vísindamenn
óttast. Besta
veðrið verður á
Akureyri, ^ w Strekkingur
aldrei þessu
vant.
Jakob Bjarnar Grétarson
• Félag íslenskra
bókaútgefenda held-
ur aðalfúnd sinn í
maí og lætur þá Sig-
urður Svavarsson af
störfum sem formað-
ur félagsins en hann
hefur verið formaður
svo lengi sem elstu menn muna. Þó
svo að efnt verði th kosninga er það
opinbert leyndarmál
að eftirmaður hans
verður enginn annar
enSnæbjömAm-
grfinsson hjá bókaút-
gáfunni Bjarti. Og
gárungamir kunnu
segja að þama vefi
Bjartsklíkan enn einn
þráðinn í víðtækt valdanet sitt í
menningarpólitíkinni...
• Bobby Fischer býr enn á Hótel
Loftíeiðum, í svítunni þar, og borgar
sína gistingu sjálfur þó efalaust njóti
hann einhvers af-
sláttar á þeim for-
sendum að koma
hans hingað tíl lands
sé óvenjuleg. Menn
spytja sig hvort hann
Wjóti eldd að vera
farinn að leita eftir
íbúð en markaðurinn er vitaskuld
ekki félegur um þessar mundir. Sam-
kvæmt heimhdum DV er Fischer
kominn th að vera og hyggur á bú-
setuhér...
• Bjöm Ingi Hrafhsson aðstoðar-
maður Hahdórs Ás-
grfinssonarheldur
úti vefsíðu (umdag-
innogveginn.blog-
spot.com/) og er
hann þar með hnka-
safn á ýmsa Fram-
sóknarvefi landsins -
ekki þó á síðu Kristins H. Gunnars-
sonar. Kristinn er ekki í hávegum
hafður í valdaklíku flokksins og má
minna á það þegar
hann var úthokaður
frá öhum nefndar-
störfum vegna and-
stöðu sinnar við íjöl-
miölafrumvarpið.
Hins vegar virðist
sem toppamir í
Flokknum þori ekki
almennhega að setja honum stólinn
fyrir dymar því Kristinn þykist vera í
nánum tengslum við grasrótina. Því
er það látið nægja að sinni að benda
honum á, th dæmis með þessum
hætti að fá ekki inni í linkasafni
Björns Inga, að á honum séu hafðar
gætur - já, eða ekki...
• Og fyrst Bjöm Ingi Hrafiisson
ætlar ekki að verða
th þess vih DV vekja
athygli á stórmerk-
um pistli sem Krist-
inn H. Gunnarsson
birtir á heimasíðu
sinni (kristinn.is)
þar sem hann lýsir
yfir algerri andstöðu við Héðins-
fjaröargöngin. Hann
segir vondar hug-
myndir ekki batna
með aldrinum. Enn
vih Kristinn ekki
ganga í takt, líkt og
til dæmis Dagný
Jónsdóttir, og styðja
samgönguáætíun
Sturlu Böðvarssonar
samgönguráðherra.
Hafa þeir þarna
snúið bökum sam-
an hálfbræðurnir
Kristinn og Gunnar
I. Birgisson í Sjálf-
stæðisflokki í and-
stöðu við bruðlið og frekjuna í
kjördæmapoturum...