Freyr - 01.09.1957, Qupperneq 20

272
FREYR
þungi á ásetningslambhrút er vísbending,en
engin sönnun þess, að hann gefi þung af-
kvæmi. Sem dæmi um það, hvernig nota
megi arfgengi, skulum við taka þunga
lamba á fæti að hausti.
Bóndi á 150 einlembingshrútlömb, sem
vega að meðaltali 40 kg. Hann setur á 3
þyngstu lambhrútana, og vega þeir að með-
altali 48 kg. Séu þessir hrútar notaðir á
sams konar ærstofn og þeir eru sjálfir út
af, má gera ráð fyrir, að einlembingshrút-
ar undan þeim yrðu 44 kg, ef arfgengið
væri 1, vegna þess að ærstofninn hefur
eðli til að gefa 40 kg hrútlömb, en hrút-
arnir ættu að gefa 48 kg hrútlömb, og
verður þungi afkvæmanna mitt á milli.
Arfgengur þungi þessara þriggja lamb-
hrúta er 40 kg + 8 X arfgengið. Sé arf-
gengið 0,2 verður arfgengur þungi þeirra
41,6 kg, en væri hún 1,0 yrði arfgengur
þungi hinn sami og hinn fundni þungi, þ.
e. a. s. 48 kg.
Gera má ráð fyrir, að helmingurinn af
fráviki meðalþunga hrútanna frá meðal-
tali komi í Ijós á afkvæmunum vegna þess,
að hrúturinn ræður aðeins að hálfu leyti
þunga þeirra. Ættu því þessir hrútar að
gefa lömb, sem vega 40,8 kg, þegar arf-
gengið er 0,2 og móðernið er óbreytt frá ári
til árs, en 44 kg, ef arfgengið væri 1,0.
Sýnir þetta hverjum vandkvæðum það er
bundið að kynbæta með tilliti til þeirra
eiginleika, sem hafa lágt arfgengi.
Afkvæmarannsóknir og kynbótagildi.
Já, og þá erum við Tcomnir að afkvœma-
rannsóknunum. Koma ekki einmitt þœr að
miklu gagni við rannsóknir á kynbótagildi
einstaklinga með tilliti til eiginleika, sem
hafa lúat arfgengi?
Jú. f kynbótastarfsemi er því aðeins
framfara að vænta, að kynbótagildi þeirra
gripa, sem alið er undan, sé ofan við meðal-
lag. Eins og sézt á dæminu um val lamb-
hrúta eftir þunga, getur arfgengur þungi
verið aðeins 1,6 kg ofan við meðaltal, enda
þótt fundinn þungi sé 8 kg ofan við meðal-
tal. Búfjárræktarmenn eru því alltaf í
vanda staddir við mat á kynbótagildi gripa
sinna.
Þegar um eiginleika með lágt arfgengi
er að ræða, kemur kynbótagildi ein-
staklingsins bezt í ljós á afkvæmum hans,
og þeim mun betur, því fleiri, sem af-
kvæmin eru. Þegar karldýr eru afkvæma-
rannsökuð, er áriðandi, að mæður þeirra
afkvæma, sem eiga að gefa mynd af erfða-
eðli karldýrsns, séu valdar af handahófi,
þannig, að þær hafi sem minnst áhrif á
samanburð afkvæmahópa.
í nautgripum hefur verið sýnt fram á,
að mjög mikill munur getur verið á dætra-
hópum tveggj a nauta með tilliti til afurða-
getu, enda eru nú afkvæmarannsóknir á
nautum orðinn fastur liður í nautagripa-
ræktarstarfsemi margra landa.
Minna hefur verið gert að því að af-
kvæmarannsaka hrúta, en margt virðist
benda til þess, að slíkar rannsóknir geti
átt rétt á sér, einkum hvað snertir mjólk-
urlægni dætra þeirra og frjósemi. Einnig
geta afkvæmarannsóknir verið mjög mikil-
vægar, þegar kynbæta á með tilliti til
ýmissa þeirra eiginleika, sem ákvarða kjöt-
gæði, þar eð ekki er hægt að meta slíka
eiginleika örugglega nema afkvæmunum sé
slátrað.
Nú þegar hafa verið hafnar afkvæma-
rannsóknir á nautum hér á landi. Hefur
afkvæmarannsóknastöðin í Laugardælum
starfað í nokkur ár. Var hún stofnuð á
vegum Búnaðarsambands Suðurlands. —
Einnig hefur Búnaðarsamband Eyjafjarðar
gengizt fyrir stofnun slíkrar stöðvar að
Lundi við Akureyri.
í hinum nýju búfjárræktarlögum er gert
ráð fyrir að komið verði á fót afkvæma-
rannsóknastöðvum fyrir sauðfé. Standa
vonir til, að stöðvar þessar geti orðið mikil-
vægur þáttur í kynbótum búfjár í fram-
tíðinni.
Við þökkum Stefáni samtalið og vonum
að búfjárrækt okkar fái notið starfskrafta
hans og þekkingar í bráð og lengd.
J. J. D.