Freyr - 15.05.1963, Blaðsíða 20

FRE YR
Z08
næring á fjörugróðri veldur efnaröskun hjá
ánum og vanþroskun og skemmdum á heila-
vef fóstursins. Lömb með fjöruskjögur eru
ólæknandi, en koma má að verulegu leyti
í veg fyrir sjúkdóminn með því að gefa
ánum koparlyf á meðgöngutímanum.
III.
MELTIN G ARTRUFL ANIR.
Broddskita er þeirra algengust. í góð-
um og hlýjum vorum, þegar gróður er
mikill, ei mest hætta á því, að lömb-
in fái broddskitu. Saurinn verður heið-
gulur og limkenndur og vill klístrast viö
rass og dindil. Ef hann nær að hrúgast þar
upp og harðna, sem verður aðallega í sól-
skini og þurru veðri, getur það valdið stíflu,
þannig að lambið losnar ekki við saurinn,
og er þá sagt, að það hafi „skitið sig í belg“.
Eins og nafnið bendir til, hefur orsök
broddskitu verið talin aukin broddmyndun
í ærmjólkinni, sem stafar af kraftmiklum
gróðri.
Mest hætta er á broddskitu seinni hluta
sauðburðar hjá 3—4 daga gömlum lömbum.
Lambaskita er algeng í lömbum fyrstu
dagana, meðan meltingarfærin hafa ekki
náð fullri starfshæfni. Fóðurástand ánna,
kæling, slæmur aðbúnaður og önnur ytri
skilyrði draga úr mótstöðu lambanna, og
ýmsir sýklar, sem annars koma ekki að sök,
valda þeim iðrakveisu.
Sjúkdómseinkennin eru oft svipuð og við
blóðsótt og koma fram á líkum tíma. Lömb-
in hætta að sjúga og standa i kryppu tím-
unum saman, en fá síðar þunna, oft græn-
leita eða Ijósleita skitu, og þá stundum
mikinn niðurgang. Sjaldan ber á krampa,
en lömbin drepast oft á tiltölulega skömm-
um tíma, ef þau fá ekki aðhlynningu og
hentuga lyfjameðferð.
Lambaskitu er oft ruglað saman viö
lambablóðsótt. Blóðsóttar-sermi er gagns-
laust við lambaskitu, en sulfa- og fúkalyf
reynast oft vel.
Fóðurmélseitrun, „stífla“ eða
Stálpuð lömb, 2—3 vikna eða eldri, sem
éta síldarmél eða annað fóðurmél í ríkum
mæli, fá gjarnan meltingartruflun eða
stíflu og drepast á nokkrum dögum, ef
ekkert er að gert.
Þetta kemur oft fyrir myndarleg og
þroskamikil fyrirmálslömb, sem komast
upp í jötuna og háma í sig fóðurmél ánna
ómælt. Lömbin fá algjöra meltingarstöðv-
un, verða dauf, lystarlaus, léleg til gangs,
en tipla sérkennilega, eins og þau geti í
engan fótinn stigið, og virðast forðast
sem mest að hreyfing komi á kviðinn, sem
væntanlega veldur þeim sársauka. Enda-
þarmurinn er að mestu tómur, en oft finn-
ast þar einstaka lítil, glerhörð, kúlulaga
spörð, líkt og högl, og bendir til langvarandi
hægðateppu. Þessi sjúkdómur hefur stund-
um ranglega verið talinn stafa af mílum í
vinstur, en það er vafasamt, hvort mílar
valda yfirleitt verulegum skaða.
Fóðurmélseitrun eða stíflu hjá lömbum
rná lækna með því að gefa þeim inn slím
af hörfræi, matarolíu eða þunna smurnings-
olíu, 15—30 gr. í einu. Vel hefur reynzt að
dæla einnig duglegum skammti af smurn-
ingsolíu í endaþarminn og halda þannig á
lambinu, að olían nái að berast fram á við
eftir þarminum.
í Reykjavík þekkjast dæmi um fóðurméls-
stíflu í lömbum, þegar lambféð var haft á
landi, sem skarni hafði verið borinn á.