Freyr - 01.01.1972, Síða 21

Er þá komið að niðurstöðum Reykhóla-
tilraunarinnar. Sprettuaukning eftir kölk-
un hefur reynzt lítil en árviss, nema hvað
minni spretta var á kalkaða landinu á sán-
ingarárinu. Hvort kölkunin borgar sig eða
ekki, með sprettuaukningunni einni saman
er háð verðinu á heyinu og kalkinu hverju
sinni, en kölkunin er fjárfesting til margra
ára. Hefur mælst sprettuaukning fyrir
kölkun 15 árum eftir að kalkað var. Líklegt
má teljast að sprettuaukning borgi kölkun-
ina, þegar til lengdar lætur, jafnvel á 10
árum. Kölkunin eykur eins og við er að
búast kalsíummagn í grasinu verulega, en
fjárhagslegt gildi þess er erfitt að meta,
ef ekki ógerlegt. Kalsíumþörf búfjár er að
vísu kunn, en taðan er ekki eini kalsíum-
gjafinn, og erfitt er að meta kalsíum í töðu
miðað við aðra kalsíumgjafa.
í kalktilraununum að Reykhólum og
Hvanneyri hefur kalknotkun umfram 4
tonn á hektara ekki gefið sprettusvörun,
ef undan er skilið árið 1970, en þá var
mest spretta eftir 8 tonn og er eftir að sjá
hvort svo heldur áfram. Hins vegar kom í
ljós við gróðurgreiningu árið 1970, sem
Þorsteinn Tómasson gerði á Reykhólatil-
rauninni, að gróðurfar er annað á reitum
sem fengu 8 og 12 tonn á hektara af kalki,
en á þeim reitum sem fengu 4 tonn eða
voru ókalkaðir. Á reitunum með stóru
kalkskammtana er meira af sáðgresi, en
minna af illgresi og innlendum grastegund-
um. Vallarsveifgras var ríkjandi á öllum
reitum og gróðurfarsbreytingin er alls ekki
augljós, en kemur fram við greiningu og
nemur samanlagt um 20% af gróðurhul-
unni.
Kölkunin minnkar manganupptöku gras-
anna mjög og er hugsanlegt að í því séu
megináhrif kölkunarinnar að nokkru leyti
fólgin, svo mikla breytingu er þar um að
ræða. Manganmagn í gróðri af ókölkuðu
landi var geysihátt, en hátt manganmagn
fannst einnig í jarðvegi í rannsóknum
Bjarna Guðleifssonar.2
Kölkun kemur því til greina á mýra-
jarðvegi, en ekki er hægt að búast við
neinum afgerandi sprettuáhrifum. Ákvörð-
un um kalknotkun ætti að taka eftir að-
stæðum á hverjum stað, og er tvímæla-
laust stuðningur að rannsókn á jarðvegi og
uppskeru í því sambandi.
Töðurannsóknir og áburðarnotkun.
Grassýni úr áburðartilraunum hafa nú
verið efnagreind í um það bil áratug. Köfn-
unarefni (N), fosfór (P) og kalíum (K)
hefur verið mælt og auk þess kalsíum,
magníum og natríum. Á þessu þessu ári
og undanfarin ár hefur verið unnið nokk-
uð að athugunum á áhrifum áburðargjafar
á sprettu og magn N, P og K í grasinu.
Hugmyndin er að nýta töðuefnagreiningar
til stuðnings við ákvörðun á áburðarmagni.
Með því að taka mið af hrápróteini, fosfór
og kalíum í grasinu, má ákvarða, hvort
áburðargjöfin hafi verið of eða van, hvað
snertir þessi efni. Næsta ár má svo leið-
rétta áburðarnotkunina í samræmi við
niðurstöður töðuefnagreininga. Skilyrði er
að taðan sé vel verkuð eða sýnið tekið
beint úr slægjunni og þurrkað strax við
hita. Þá mega engir tvíkimblöðungar vera
í sýninu, hvorki arfi, súrur, sóleyjar, tún-
fíflar eða smári. Upplýsa þarf jarðveg,
sláttudag, þroska við slátt og áburðarnotk-
un árið sem sýnið er tekið. Einnig er æski-
legt að vita um sprettu og sprettuskilyrði
samsumars og sýnið er tekið.
Ákveðnar aðferðir hafa verið mótaðar
samkvæmt tilraunum, en engin reynsla er
fyrir hendi um raunverulegt notagildi að-
ferðanna og þarf nú að prófa aðferðirnar
á tilraunastöðvunum með því að taka gras-
sýni, efnagreina og ákvarða áburðargjöf-
ina og sannprófa árið eftir, hvort ákvörð-
unin hafi gefið góða raun.
Meginatriði í notkun töðuefnagreininga
til áburðarleiðbeiningar eru sýnd á eftir-
farandi mynd.
Með aðstoð línuritsins á mynd 1 má á-
kvarða hvort ástæða sé til að breyta um
fosfórgjöf og hve mikið. Samsvarandi að-
F R E Y R
15