Freyr - 01.12.1977, Side 8

það er flatt og kvíslgreinótt eins og annað
þang, en auðþekkt á loftbiöðrum, sem sitja
tvær og tvær, sín hvoru megin við miðtaug.
Á vorin er mikið loft í bólunum og springa
þær þá með dálitlum smelli, ef stigið er á
þær. Bóluþangið er rammlega fest með
heftiþráðum við steina, sker og klappir.
Það lyftist og fellur með ölduhreyfingunum
og hjálpa loftblöðrurnar til, aðeins fóturinn
er fastur. Bóluþang (og aðrir þörungar)
hefur blaðgrænu auk brúnleits litarefnis og
vinnur kolefni sér til næringar úr loftinu í
sjónum, en tekur steinefnanæringu með
heftiþráðunum og í gegnum yfirborðið. Á
enda þanggreinanna eru frjóblöðrur (sjá
mynd), sem annast æxlunina. Bóluþang
(Fucus vesiculosus) vex við endilangar
Evrópustrendur, norðan frá íshafi og suður
á Spán. Ennfremur á Grænlandi og austur-
strönd Norður-Ameríku. í bóluþangi eru
efni, er verka sem hægðalyf. Þess vegna
þykir það varla mjög hentugt til þangmjöls-
gerðar eitt sér.
Önnur þangtegund skyld, skúfaþang (Fu-
cus inflatus), er algeng, einkum neðan til
í þangbelti fjörunnar. Það er allmjög breyti-
leg tegund, venjulega blöðrulaus eða með
óreglulega skipaðar, stórar, aflangar blöðr-
ur. Aðaltegundin er stórvaxari en bóluþang.
Nefna má þriðju tegundina skyldu, sag-
þang (Fucus serratus), auðþekkt á sag-
tenntum jöðrum. Sagþang er einkum fund-
ið frá Vestmannaeyjum til Faxaflóa, en er
ekki nærri eins algengt og bólu- og skúfa-
þang. Fleiri skyldar eru til.
Þriðja mjög algenga þangtegundin er
klóþang (Ascophyllum nodosum), telst til
annarrar ættkvíslar en hinar og því fjar-
skyldara. Klóþang er algengt í þangbeltinu,
einkum innan um skúfþangið. Það er auð-
þekkt frá hinum þangtegundunum á því, að
engin miðtaug er í þalgreinunum, en aftur
á móti stórar, aflangar, seigar blöðrur í
þeim miðjum, ein og ein ísjá mynd). Eru
blöðrurnar öllu breiðari en greinin, sem þær
sitja í. Blöðrurnar eru svo seigar, að erfitt
er að sprengja þær. Þekkja má klóþang
álengdar á litnum, því það er miklu mógul-
leitara en annað þang. Oft eru hinar mó-
gulleitu breiður klóþangsins dimmrauð-
brúnblettóttar af ,,þangskeggi“, en það er
þráðgreinótt þörungategund (Polysiphonia
fastigata), sem situr oft á klóþangi, án þess
þó að sjúga úr því næringu. Þangskeggið
býr bara þarna og tekur klóþangið fyrir
ábýlisstað. Enginn veit, hvers vegna það
heldur vill búa þarna en á öðru þangi.
Aldur klóþangs hefur verið rannsakaður
í Þrándheimsfirði í Noregi. Reyndust elstu
eintökin 19 ára, um 2 m á lengd. Mörg voru
10—13 ára. Norðmenn kalla klóþangið
grísaþang og hafa lengi hagnýtt það til
svínafóðurs. Klóþang er tiltölulega auðugt
af kolvetnasamböndum og sérlega málm-
saltríkt. Vegna málmsaltanna þykir óhent-
ugt að nota það eitt sér til þangmjölsgerðar,
en klóþangmjöli má blanda í aðrar fóður-
blöndur.
844
F R E Y R