Elektron - 01.04.1915, Blaðsíða 6

Stranni8tyrkleikinn er mældur í
ampére. 1 ampére — 10_1 C. G. S.
einingar — er styrkleiki þess straums,
sem streymir með 1 volt spennu
gegnum leiðara, sem hefur 1 »ohm«
mótstöðu. íooo ampére heitir milli-
ampére (milliamp.). Einingin dregur
nafn sitt af franska eðlisfræðingnum
André Marie Ampére (1775—1836).
Einingin ampérestund er cins og
nafnið ber meðsjer, pródúkt af straum-
styrkleikanum og tímanum, sem
straumurinn verkar.
Mótstaða. Rafmagnið mætir altaf
einhverri mótstöðu í leiðurum. Mót-
staða þessi er misjafnlega mikil, og
er hún mæld í ohm. 1 ohm — 109
(i. G. S. einirgar — er mótstaðan í
kvikasilfurssúlu, sem er 106.3 cm.
löng og 1 mm2 *) i þverskurð, og sje
þungi hennar 14.521 gr., við 0 ° C.
Td þess að átta okkur betur á þessu,
skulum við nú taka 1 dæmi. 1 mm.
koparþráður, sem er 49.3 m. langur,
hefur mótstöðuna 1 ohm, við 0 ° C.
hita. Sje hilastigið 20 ° C., ælli lengd
þráðar úr sama efni að vera 46 m.
til þess að hann hefði sömu mólstöðu
og hinn (1 ohm). Miljón ohm heita
megohn, og miljónasti hluti úr ohm
mikroohm. Nafn einingarinnar er til
minningar um þýzka eðlisfræðinginn
Georg Simon Ohm (1789—1854), hann
er höfundur hins svonefnda Ohm's
lögmáls, verður minst á það seinna
í grein þessari.
Coulomb. Þegar 1 ampére streymir
gegnum leiðara á 1 sek., segjum við
að það sje 1 ampére-seknnda, öðru
nafni nefnt Coulomb. Formúlan fyrir
coulomb er C X t, þar sem C = straum-
styrkleikinn i amp. og t = tíminn i sek.;
sje C = 2 amp. og t — 8 sek., verður
útkoman 16 coulomb. Nafn einingar-
') mma=fermillimeter.
ínnar er lil minningar um franskan
heimspeking', Charles Auguste Cou-
lomb (1736 — 1806).
1 coulomb=10_1 C. G. S. einingar.
1 ampérestund = 3600 coulomb.
Farad. Rými (knpacitet) kondens-
ators*) er mælt i Farad. Ef við hlöð-
um kondensator með 1 coulomb og
ef hann af þeirri hleðslu fær 1 volt
spennumismun millí klæðninganna,
er kapacitet hans 1 farad; geti hann
tekið á móti 2 coulomb er rými hans
2 farad o. s. frv.
1 farad, sem er 10-9 C. G. S. ein-
ingar, er mjög stór eining og er því
i hennar stað notuð önnnr minni,
sem heitir Mikro-farad og er miljón-
asti hluti af farad eða 10-15 C. G. S.
einingar. Einingin er helguð minn-
ingu enska eðlisfræðingsins Michael
Faraday (1791—1867).
Henry. íleiðsla (induktion) er
mæld í Henry. Þegar íleiddi (indú-
seraði) straumurinn er 1 volt og
styrkleikinn breytilegur um 1 amp. á
sek., er íleiðslan 1 henry. 1 henry
er 10-9 C. G. S. einingar og er til
minningar um ameriskan vísinda-
mann, Joseph Henry (1797 —1878).
__________[Frh.j.
F. í. S. heitir fjelag ný-stofnað,
meðal islenzkra símamanna á 1. flokks
stöðvum landssímans. Markmið fje-
lagsins er að efla hag og þekkingu
stjetlarinnar, og ættu því allir starfs-
menn landssímans á 1. Ilokks stöðvum
— A og R — að ganga í það. Allar
frekari upplýsingar því viðvíkjandi
fást hjá ritara fjelagsins hr. Adolf
Guðmundssyni á landssímanum í
Reykjavík.
*) Kondensator er á isl. »pjettari«.
Hvað K. er geta menn sjeð i öllum eðlis-
fræðislegum bókum.