Elektron - 01.03.1917, Side 14

24
ELEKTRON .
einfaldan hátt í samband við mið-
stöðvarstúlkuna, sem þeir segja til
númersins og setur hún þá i sam-
band við umbeðið númer á sama
hátt og notendur við alsjálfvirkar
stöðvar gera sjálfir. Skifta afgreiðsl-
an er að þvi leyti frábrugðin hinum,
að línurnar liggja eigi beint í velj-
arana, heldur eru þær með endur-
nýjurum (relais) settar í samband
við sérstakar bæjarlínur (Þjóðverjar
kalla þær Stammleitungen) og eru
gegnum þær gefin sambönd milli
kerfanna. Við athugun lítilla kerfa
er gott að skifta þeim í tvo flokka
eftir eðli þeirra. í öðrum flokki eru
þau kerfi sem eingöngu er gefið sam-
band um innan þeirra sjálfra, og í
hinum þau sem hafa viðskifti við
borg í nágrenninu, innanbæjar og
langlínur. Astæðurnar fyrir breytingu
slíkra kerfa úr handstarfræktum í
sjálfvirk eru:
Ef óhjákvæmilegt yrði annars að
fjölga starfsmönnum að mun, eða ef
húsakynni leyfa ekki að handstarf-
ræktar stöðvar séu stækkaðar — sjálf-
virkum vélum er altaf hægra að koma
fyrir i hliðarherbergjum, eða þegar
aukning talsímaviðskiftanna gerir
nauðsynlegt að flytja stöðvar úr lægra
flokki upp i hærra. Samanburður á
handstarfræktum og sjálfvirkum stöðv-
um verður þeim sjálfvirku í hag. Jþað
sem sparast í fólkshaldi nægir til
vaxta og afborgana af höfuðstólnum
(12°/o). Boglinuyfirlit yfir viðskiftin
hvern dag, hafa verið gerð við stöð
sem hefir sérstaklega mikil viðskifti
út á við og sýna þau flest, að hand-
starfrækslan er ekki heppileg. Rann-
sóknir þessar um »tekniska« og fjár-
hagslega kosti sjálfvirku starfræksl-
unnar eru ekki nærri því á enda
ennþá. [Ann. d. P. T. T.].
Sjálfvirkur talðími í Ítaiíu. —
Nefnd sem hefir haft til íhugunar,
hvort breyta skyldi talsímakerfi Róma-
borgar í sjálfvirkt, hefir gefið út álit
silt á því máli. Hefir nefndin haft
fyrir sér eitt kerfið í Róm, sem sett
var upp árið 1913 og hefir 2000 not-
endur. Þriðji hluti kerfis þessa er
hálfsjálfvirkur. Um reynslu þessa kerf-
is farast nefndinni m. a. svo orð:
»Frá verkfræðislegu sjónarmiði hefir
það reynst vel; notendum hefir ekki
veizt neitt erfitt að fara með áhöldin
og hafa kunnað mjög vel við nýja
kerfið; meira að segja þeir hafa látið
í ljósi, að þeir myndu öllu heldur
hafa alsjálfvirk heldur en hálfsjálf-
virk áhöld. Bilanir og aðrar truflanir
miklu minni heldur en við handstarf-
rækt. Þær, sem fyrir hafa komið hefir
oftast nær verið hægt að lagfæra mjög
fljótlega. Notendáhöldin áhyggileg og
sterk og miðstöðvaráhöldin ekki eins
viðkvæm og við mætti búast«. Nefnd-
in hefir borið saman sjálfvirkt mið-
stöðvarkerfi og handstarfrækt mið-
stöðvarvirkiskerfi, frá fjárhagslegu
sjónarmiði, og hefir sá samanburður
orðið al- og hálfsjálfvirku kerfunum
í vil. Það er þó ýmislegt, sem mælir
á móti sjálfvirkum áhöldum, t. d.
þetta: notendur kunna ekki vel við
að skifta um kerfi og að þeir eiga
erfitt með að fara rétt með veljara
kringluna, en það kemur til leiðar
óreglu á afgreiðslunni. Með því að
sjálfvirkt kerfi getur haft miklu fleiri
miðstöðvar, er uppsetningarkostnaður
á því miklu minni heldur en á hand-
starfræktu, þó að áhöldin séu dýrari,
því að þá sparast svo mikið í linum
og eins í húsnæði. Starfrækslan verð-
ur langtum ódýrari með sjálfvirku
kerfi heldur en handstarfræktu; ef
miðað er við jafn stórt kerfi og Róma-
borgar, sem hefir um 13000 notend-
ur, er árlegur kostnaður á hvern
notanda í hinum ýmsu löndum þessi: