Mjölnir - 15.11.1972, Blaðsíða 5

Raígnar Arnalds, alpm.
Mættihafa sömu bæjarstjórn
fyrir Siglufjörð og Sauðárkrók?
Úhentugt að skrifstofa á Akureyri stjórni málum í þessu
kjördæmi. - Stofna þarf sérstök samtök sveitarfélaga á
Norðurlandi vestra.
„Fundurinn felur Bæjárstjóm Sauðárkróks að kanna
undirtektir sveitarstjóma í Norðurlandskjördæmi vestra
11 m stofnun sérstakra samtaka sveitarfélaga í kjördæminu,
er komi fram sameiginlega fyrir þau í hagsmunamálum
þeirra. '
Ofanrituð samþykkt var gerð
á fundi sveitarstjórnarmanna
og þingmanna kjördæmisins á
Sauðárkróki 27. okt. s. 1. Mörg
og þung rök mæla með þvi, að
stofnuð verði sérstök sveitar-
stjórnarsamtök fyrir Norður-
land vestra.
Fyrst er rétt að minna á, að
nú hafa verið skipulögð sér-
stök samtök fyrir hvert kjör-
dæmi alls staðar á landinu
nema á Norðurlandi. NorSur-
land vesira, er eina kjördæmi
landsins þar sem svo stendur
á, að miöstöö fyrir samtök
sveilarfélaga er utan kjör-
dæmisins.
Samtök sveitarfélaganna eru
umsagnaraðili gagnvart stofn-
unum ríkisins í fjölmörgum
tilvikum. Nú er til dæmis
fyrirhugað að gera sérstaka
byggðaáætlun fyrir Norður-
land vestra. Aö sjálfsögðu er
þá mjög óeðlilegt, aS unniS
verSi aS þeirri áætlun í sam-
ráSi og aS nokkru undir stjórn
skrifstofu, sem hefur aSsetur
á Alcureyri —• í allt öSru kjör-
dæmi. Vesturland og Vest-
firðir eru í sama landsfjórð-
ungnum, Vestfirðingafjórð-
ungi, líkt og bæði kjördæmin
á Norðurlandi eru í sama
fjórðungi samkvæmt æva-
fornri skiptingu landsins í
fjórðunga. En aldrei dytti
Vestfirðingum í hug að skyn-
samlegt væri, að miðstöð
heima í héraði fyrir Vestfjarða
áætlun yrði á Snæfellsnesi
eða í Borgarfirði.
Á seinasta þingi var ákveð-
ið að greiða skyldi lands-
hlutasamtökum sveitarfélaga
ákveðið framlag úr Jöfnunar-
sjóði til að auðvelda þeim að
starfrækja skrifstofu. Skrif-
stofan á Akureyri fær greidda
sömu upphæð til starfsemi
sinnar og hvor skrifstofan
um sig á Vestfjörðum og
Vesturlandi, fyrir að annast
Norðurlandskjördæmi eystra,
sem er þó miklu fjölmennara
en hin kjördæmin og fyrir að
hafa auk þess umsjón með
þessi mál í fullri hreinskiini
heilu kjördæmi til viðbótar
—- Norðurlandi vestra. Tvenn
samtök á NorSurlandi myndu
liins vegar fá tvöfalt hærra
framlag úr JöfnunarsjóSi en
NorSurlandskjördæmin fá nú
og þau gætu þá væntanlega
veitt tvöfallt betri þjónustu.
Það sama er að segja um
framlag til landshlutasamtaka
sveitarfélaga úr Byggðasjóði
skv, lögum um Framkvæmda-
stofnunina. MeSan samtökin
spanna yfir tvö kjördæmi,
fæst helmingi minna framlag
til áœtlunarstarfsemi heima i
héraSi en vera myndi, ef ein
samtök væru fyrir hvort kjör-
dæmi, eins og annars staSar á
landinu.
Lengi hefur staðið til, að
sett yrði löggjöf um réttindi
og skyldur landshlutasamtaka
sveitarfélaga. Það hefur þó
enn ekiki tekizt, vegna þess að
ekki er samkomulag um það,
hvernig samtökin skuli upp
byggð. Samtökin á Norður-
landi, sem spanna yfir tvö
kjördæmi, eru öðru vísi upp
byggð en samtökin fyrir aust-
an, sunnan og vestan. Slofnun
sérstakra samtaka á NorSur-
landi vestra yrSi til þess aS
auSvelda og flýta fyrir því, aS
sett yrSi löggjöf um lands-
hlutasamtökin og þau fengju
þar meS sinn réttmæta sess
i íslenzkri stjórnskipun.
Það tíðkast nú í vaxandi
mæli á ýmsum sviðum, að
landinu sé skipt upp í 6-8
umdæmi og settar eru upp
ýmiss konar þjónustumiðstöðv
ar í hverju umdæmi. Yfirleitt
falla þessi umdæmi saman við
skiptingu landsins í kjördæmi,
en þó er mjög augljós til-
hneiging til að gera eina und-
antekningu, þ. e. að sleppa
þess háttar þjónustumiðstöðv-
um á Norðurlandi. vestra og
láta miðstöðina á Akureyri
nægja. Nefna mætti ýmis
dæmi bæði um skóla og opin-
berar stofnanir.
Ég taldi mér skylt að ræða
Nú er til dæmis verið að
ganga frá nýju frumvarpi um
grunnskóla. 1 frumvarpinu er
gert ráð fyrir því, að stofnað-
ar verði fræðsluskrifstofur í
hverju kjördæmi, sem starfi
undir stjórn fræðsluráðs. Mér
er þó kunnugt um, að nefnd-
in, sem fjallar nú um frum-
varpið, áður en það verður
lagt fyrn Alþingi, liefur gert
ráð fyrir einni undantekningu
á þessu, þ. e., að á Norður-
landi vestra verði engin
fræðsluskrifstofa, heldur verði
það kjördæmi sett undir skrif-
stofuna á Akureyri. Ég hef
spurt einn nefndarmanninn
hvernig standi á þessu og hann
svaraði því einfaldlega, að á
Norðurlandi væru aðeins ein
landshlutasamtök og hann vissi
ekki betur en forystumenn
Fjórðungssambands Norðlend-
inga vildu hafa þetta svona.
Nákvæmlega sama hættan
er á ferðinni, þegar stofn-
aðar verða umboðsskrifstof-
urur Tryggingarstofnunar ríkis
ins, eins og nú er í bígerö.
Spurningin er aSeins, hvort
fólkiS á NorSurlandi veslra
unir þvi, aS þetta kjördæmi
sé algjörlega sniSgengiS, þegar
ýmsum umborSskrifstofum og
þjónustumiSstöSvum ríkisins
verSur valinn staSur i öllum
öSrum kjördæmum en hér,
eSa hvort sveitarfélögin á
NorSurlandi vestra taka af
skariS og minna á, aS þessi
hluti landsins er sérslakt
kjördæmi — og ekki þaS
minnsta sem hlýtur aS
gera sömu réttindakröfur og
önnur kjördæmi og hefur ekki
minni þarfir.
Á Fjórðungsþingi Norðlend-
inga, sem haldið var á Akur-
eyri í septemberbyrjun, vakti
ég athygli á því, að óhjá-
kvæmilegt væri að endurskipu
leggja Fjórðungssambandið
með þáð fyrir augum, að
landshlutasamtökin yrðu tvö.
Jafnframt væri þó nauðsyn-
legt og sjálfsagt, að Norðlend-
ingar að austan og vestan
ættu áfram nána samvinnu
sín í milli og héldu jafnvel
áfram sameiginleg Fjórðungs-
þing, sem myndu þá fjalla um
sérhver þau málefni, sem sér-
staklega snerta bæði kjördæm-
in.
og einmitt á þessum fundi,
svo að þeim á Norðurlandi
eystra fyndist ekki, að farið
' æri aftan að þeim. Að vísu
er ekki verið að taka eitt eða
neitt frá þeim — þeir halda
öllu sínu, en ljóst er, að mál-
ið er viðkvæmt hjá einstaka
mönnum á Akureyri.
Hins vegar átli ég alls ekki
von á því fjaðrafoki, sem varð
á fundinum, þegar á þetta var
minnst. Nokkrir forystumenn
Fjórðungssamhandsins af
Norðurlandi eystra brugðu við
hart og töluðu um það voða-
verk að ætla að kljúfa og
sundra samtökunum. Og það
einkennilegasta var, að jafnvel
úr liópi fulltrúa af Norður-
landi vestra heyrðust hjárórua
raddir af svípuðu tag'i.
En rökin á móti tvennum
landshlutasamtökum — þau
heyrðust ekki. Þeir mörgu
ræðumenn, sem mæltu gegn
stofnun sérstakra landshluta-
samtaka á Norðurlandi vestra,
höfðu aðeins eitt fram að
færa: að lýsa í hástemdum
orðum, mismunandi skáldleg-
um, hve nauðsynlegt væri að
viðhalda einingu Norðlend-
inga með því að hafa ein sam-
tök fyrir bæði kjördæmin.
Eins og kunnugt er, bafa
Samtök ísl. sveitarfélaga
starfað lengi, en á seinustu ár-
um liefur verið talið hag-
kvæmt að stofna sérstök sam-
tök sveitarfélaga í hverju
kjördæmi. Eftir kenningum
forystumanna Fjórðungssam
bandsins ætti það að hafa ver-
ið hið svívirðilegasta klofnings
verk að stofna þessi kjór-
dæmissamtök. Þeir virðast
ekki skilja að þetta mál er
„einingu Norðlendinga" með
öllu óviðkomandi. Spurningin
er aSeins hvernig fariS er aS
því aS skapa hentuga félags-
einingu á hæfilega stóru starfs
svæSi. FjórSungssambandiS er
einfaldlega alltof stór og þung-
lamaleg samtök miSaS viS þaS
verkefni sem þau hafa. Starf-
ið verður yfirborðskennt og
fundaáhöld óþarflega erfið,
þegar starfssvæðið er svo
geysilega víðlent.
ÞaS er ekki hentugt fyrir
fólkiS á Siglufiröi og Sauöár-
króki aöaliafa sömu bæjar-
stjórn og láta opinbera aSila
meShöndla sig, eins og um
væri aS ræöa sama bæjarfélag-
iö. Og nálivæmlega sömu rök
eiga viS um.. kjördæmin.. á
NorSurlandi vestra og eystra.
Allt tal um samheldni eða
sundrungu, er að sjálfsögðu
algerlega út í loftið í þessu
sambandi. Það verður að
velja það skipulag, sem er
eðlilegast og hentugast.
Ragnar Arnalds
Otivistir barna á kvöldin
Það vekur athygli þeirra, sem
um götur fara á Siglufirði, hve
oft börn á unga aldri . eru á
ferli á kvöldin. Allt niður í sjö
— átta ára börn eru á þvælingi,
stundum í hópum um götur og
garða, Jiegar kominn væri tími
fyrir þau að fara í rúmið að
sofa. Þeir aðilar sem helzt
ættu yfir börnunum að segja,
foreldrarnir, láta þetta gott
heita, annaðhvort af ráðaleysi
gagnvart börnunum eða þá kæru
leysi gagnvart þeim og settum
reglum. Löggæzla og skólayfir-
völd virðast þarna í harðri
klemmu, en varla er von til að
börn, sem komast upp með að
virða að vettugí allar reglur um
útivistartíma, virði aðrar regl-
ur t. d. um hegðun í skóla, al-
inennar umgengnisvenjur, uin-
ferðarreglur og þess hátlar.
Enda eru brot á umferðarregl-
um eitt af því, sem þessi uti-
vistarbörn iðka hvað mest, eru
á ljóslausum reiðhjólum farandi
þvert á allar umferðarreglur í
hænum. Þetta virðist lögregian
aldrei sjá, enda virðir hún
kannski manna mest reglurnar
um tímanlega inniveru er
kvölda tekur.
Væri nú ekki ráð, að gera á
þessu bragarbót? Gætu ekki
foreldrar, skólar og lögregla
tekið liöndum saman um átak
til úrbóta? Þetta heyrir tvímæla
laust undir uppeldismál og lög-
gæzlu.
Leiguhúsnœði
í Sigluf jarðarkaupstað
Húsnæðismálastofnun ríkisins hefur óskað eftir
könnun á þörf fyrir leiguhúsnæði í Siglufjarðar-
kaupstað. Þeir, sem eru í þörf fyrir leiguhúsnæði,
vinsamlegast svari fyrirspumum á þar til gérðu
eyðublaði, sem fæst á skrifstofu bæjarins, fyrir
14. þ. m.
Siglufirði 4. nóv. 1972.
Bæjarstjórinn í Siglufirði.
MJÖLNIR — 5