Ný vikutíðindi - 17.01.1964, Blaðsíða 5

NY VIKDTIÐINDI
5
Hrakfallasago
Úr bókinni „Sagnir um Slysfarir
í Skefilsstaðahreppi“ eftir Ludv.
R. Kemp.
Hinn landskunni hagyrðingur Ludv. R. Kemp hefur
skráð eftir ýmsum heimildum bók, sem hann nefnir
Sagnir um slysfarir í Skefilsstðahreppi á sjó og landi,
frá 1800—1950 og hefur hún nú komið út hjá LeLftri
h.f. — Þetta er allra eigulegasta bók og. þar getið
margra Skagfirðinga.
Við getum ekki stillt oklair um að taka smá kafla
úr þáttiun um Þangskála-Lilju, sem var talsvert við-
riðin Þangskálamálin síðari, er spruttu út af Haffrúar-
strandinu, 11. apríl 1864:
Hafnarhúsið 39.087, og Þjóð
leikhúsið 33.398 rúmm.
mllögur um
NYtingu hussins
Kjallari:
1. Skjalasafn og eldtraust
geymsla. Fata- og snyrti
herbergi fyrir starfs-
fólk borgargjaldkera.
2. Eldhús fyrir matsal á
2. hæð, ásamt geymslum
og rými fyrir starfsfólk.
3. Verkstæði fyrir tré-
smiði, rafvirkja, pípu-
lagningamenn vegna við
halds hússins o.fl.
4. DæJustöð fyrir vatns- og
hitalagnir. — Rými fyr-
ir loftræstitæki svo og
eftirlitsmenn.
5. Bílageymsla fyrir 15
bíla.
6. Stólageymsla.
7. Spennistöð R.R.
8. Snyrtiherbergi fyrir
karla og konur í sam-
bandi við fatageymslu á
1. hæð.
Neðri kjallari,
ef hafður yrði:
1. Vélasalur og dæluhús,
sbr. 4. lið að ofan.
1. HÆÐ (2.165 ferm.):
1. Anddyri, aðalinngangur.
2. Forsalur skreyttur lista
verkum. 1 forsal er bæki
stöð húsvarðar og upp-
lýsingaþjónusta. —
Lyftur, stigar o. fl. í
,,kjama hússins“.
3. Afgreiðsla og skrifstof-
ur borgargjaldkera.
4. Minjasafn eða skrifstof-
ur fyrir innheimtu.
5. Ráðhússkáli.
6. Forsalur með fata-
geymslu fyrir ráðhús-
skála, má einnig nota
fyrir sýningar.
(Úr forsal er gengið nið
ur í snyrtiherbergi í
kjallara).
7. Framreiðsla, þegar svo
ber undir að ráðhússkáli'
sé notaður fvrir stórar
veizlur eða móttökur.
2. HÆÐ
(2.165 ferm.):
1. Forsalur við lyftur og
stiga.
2. Forsalur borgarstjóra-
ar með fatageymslu og
snyrtiherbergjum borg-
arfulltrúa.
3. Lesstofa og bókasafn
borgarstiórnar.
4. Fundarsalur borgar-
stiómar með áheyrenda
pöllum fyrir ca. 70 á-
heyrendur í sæti.
5. Herbergi borgarstjóra.
6. Herbergi forseta borg-
arstjórnar.
7. Ritari borgarstjómar.
8. Forsalur. tengdur svöl-
um í ráðhússkála og
listaverkasal.
9. Listaverkasalur. Má
nota hann til veizlu-
halda fyrir allt að 250
gesti.
10. Matsalur fyrir 100
manns.
11. Framreiðsla fyrir mat-
sal.
12. Snyrtiherbergi og fata-
geymslur fyrir áheyr-
endur.
Vfir herbergjum borgar-
stjómar og snyrtiherbergj-
um kemur rvmi fvrir blaða-
menn og upptökumenn.
3. HÆÐ (450 ferm.):
1. Forsalur við lyftur og
stiga.
2. Skjalageymsla.
3. Tvö vinnuherbergi
skjalavarða.
4—8 Fimm fundaherbergi.
9. Kjami m. lyftu, stiga og
snyrtiherbergjum.
4. HÆÐ (450 ferm.):
Skrifstofuhæð, sem skipta
má niður í allt að 20 her-
bergi, ca. 4,1 m. á dýpt.
1. T.d. 8 herbergi' á 16,4
ferm.
2. T.d. 12 herbergi á 11,1
ferm.
3. Kjami.
4. Gangar.
5. Veggir etc.
5. HÆÐ (450 ferm.):
Skrifstofuhæð.
6. HÆÐ (450 ferm.):
Skrifstofuhæð.
7. HÆÐ (450 ferm.):
1. Skrifstofa borgarstjóra.
2. Fundarherbergi borgar-
ráðs.
3. Biðsalur.
4. Einkaritari borgar-
stjóra.
5. 2 skrifstofur á 28,5
ferm.
6. Skrifstofa.
7. 2 ritaraherbergi á 16,5
ferm.
8. Forsalur við stiga og
Ivftur.
9. 2 vélritunarherbergi
á 10 ferm.
8. HÆÐ (230 ferm.):
1. Forsalur.
2. Fatageymsla.
3. Matsalur.
4. Eldhús.
frAgangur
AÐ UTAN.
Útveggir hússins em fyr-
irhugaðir úr steinsteypu,
málmi og gleri.
Útveggir annarrar hæðar
verða úr steinsteypu að suð-
urhlið undanskilinni. Gert er
ráð fyrir að klæða veggina
með steinflögum úr íslenzku
bemi.
Útveggir turnsins eiga að
vera léttbvggðir og frá þeim
gengið að utan með máim-
húðun (t.d. bronz-lituðu alu-
minium).
Efsta hæðin. sem er inn-
dregin með svölum hringinn
í kring, verður að mestu úr
gleri, en jrfir svölum er gert
ráð fyrir bitum. er nái frá
kjarna að útbmn húss. í
beim má koma fyrir liósum
er Ivsi upp efstu hæðina að
kvöidlagi.
Ætlunin er, að á ýmsurn
stöðum í byggingunni verði
notaðar mvndskrevttar rúð-
ur eftir íslenzka listamenn.
TORG.
Fyrir norðan húsið er f^T-
irhugað steinlagt torg 48x
100 m. Á líkani em svndar
tvær súlur. er gætu táknað
öndvegissúlur Ingólfs Arn-
arsonar.
Ekki er gert ráð fvrir, að
ekið verði um betta torg
veniulega, en ráðgert er. að
hægt verði að aka að inn-
gangi hússins eftir akrein
sem skæri sig úr öbmm hlut
um torgsins með sérstökuni
lit eða öðm yfirborðsefni.
„Eftir að Lilja missti Pét-
ur, giftist hún fljótlega aft-
ur. Seinni maður hennar hét
Sveinn Pálsson. Þau héldu
áfram búskap á Þangskála,
en sá búskapur gekk hörmu-
lega ... Þau Lilja og Sveinn
giftust á Skaga 8. okt. 1866,
svo að frúin hefur aðeins
verið ekkja í 20 mánuði. Ef
til vill hefur því Jón Jóns-
son á Gilsbakka í Austur-
dal í Skagafirði haft þetta
stutta ekkjutímaþil í huga
er hann orti þessa landfrægu
snilldarvísu um hana, eftir
að hún hraktist fram í
Blönduhlíð á vegum Sveins
seinni manns síns:
Einlífis á eymdamóttum
ekkjur tíðum þola þágt.
Getnaðar- í gluggatóttum
gimdamglan skrækir hátt.
Sem dæmi upp á það, hvað
allt gekk báglega með
skepnuhöldin hjá þeim Þang-
skálahjónum, sagði mér
Andrés stjúpsonur Sveins,
Pétursson, eftirfarandi hrak
fallasögu af búskap þeirra
Sveins og Lilju. Andrés var
þá bam heima hjá þeim, en
þó það gamall, að hann var
farinn að muna vel eftir sér.
Andrés var orðinn gamall
og blindur, er hann sagði
mér þessa sögu. Skrifaði ég
hana upp samstundis, og
hlógum við báðir dátt að
henni. Hér kemur sagan:
„Haust éitt hafði Sveinn
fiskað óvanalega vel. Átti
hann þó nokkuð af harð-
fiski, sem hann hugðist ekki
burfa að nota handa heim-
ilinu, og sömuleiðis talsvert
af hákarli. Vildi hann nú.
eftir hátíðamar, koma þess-
um búsafurðum fram í
Skagafjörð og selja þar en
kaupa kaupstaðarvöru fyrir
andvirðið, því hann skorti
hana til búsins. Hrossaeign
þeirra hjóna var þá þessi:
— Tveir áburðarhestar á
góðum aldri og stólpagripir,
skjóttur reiðhestur, vilja-
skepna, og svo átti nú Lilja,
eða eignaði sér, stóðmeri
með tvævetm trippi. Gekk
sú hryssa sumar og vetur
úti uppi í Skagarifi, og var
lítið um hana skeytt, enda
þurfti hún þess ekki með.
Upp úr hátíðum þennan vet-
ur var bezta færi og svella-
lög, en góð tíð. Lagði þá
Sveinn að heiman, ríðandi
á þeim skjótta með báða á-
burðarhestana í taumi,
klyfjaða skreið og hákarli.
Með þessa lest hélt hann
fram í Blönduhlíð og farn-
aðist ágætlega. Honum gekk
vel aðvselja skreiðina og há-
karlinn og fekk peninga fyr-
ir, eins og hann hafði ætlað
sér. Honum dvaldist þar
fremra og lenti þar í gleð-
skap með vinum sínum. Að
erindum loknum heldur hann
heimleiðis með báða áburð-
arhestana í taumi, ríðandi á
þeim skjótta. Ekki hafði
hann annan flutning á hest-
unum en skinnaskjóðu,
bundna um klyfberann á
öðrum þeirra. Vora þar í
aurar þeir, sem hann hafði
fengið fyrir skreiðina og há-
karlinn, og var hugmyndin,
eins og áður er sagt, að
kaupa fyrir þá seinna kaup-
staðarvöra á Skagaströnd.
Segir nú ekki af ferðum
Sveins, fyrr en hann kom
heim á Þangskála með
skjótta klárinn haltan og *hel
meiddan. svo að skióta varð
hann nokkram dögum síðar.
Áburðarhestana báða hafði
hann drepið af sér ofan í
Héraðsvötnin. Þar fór nú
líka andvirðið fyrir skreið-
ina og hákarlinn, og sást
aldrei neitt af þessu. Sama
dag og Sveinn kom heim,
fannst stóðmerin Lilju dauð
uppi í Skqp-pfirði. hafði hún
lent þar í dýi. Tryppi hryss-
unnar lá þar stutt frá á
svelli. Það var fótbrotið, og
varð að skjóta það þar.“
Sem betur fer eru svona
slys á skepnutn fátíð, enda
mundi lítið vera um stórbú
á Islandi, ef miki) brögð
væru að þeim. Ekki sagði
Amdrés að bessi hrakföll
hefðu skyggt Iengi á gieði
þeirra Þangskálahjóna. “
BIFREIÐASTÆÐI.
Skrifstofurými hússins
telst vera um 2000 ferm. auk
salarkynna, fundaherbergia
sýninvarsala o. fl., — alls
um 6870 gólfflatarfermetrar.
Með bví að tæpleva verður
um notkun alls hússins að
ræða í einu. svo sem fiöl-
mennar samkomur í ráðhús-
skála, á sama tíma og unn-
ið er á skrifstofum. er bif-
reiðastæðabörf vegna ráð-
hússins ekki álitin eins mik-
il ov stærð hússins gæti gef-
ið tilefni til að æ.tla. Stæða-
börf hússins. miðað við eitt
stæði á hveria 60 ferm. skrif
stofuhúsnæðis, er reiknuð
ba nnig:
Skrifstofurými á 4 hæðum hábyggingar (nettó) 1.800 fm.
Rkrifstofur borgargjaldkera 390 —
2190 : 60 = 37 bílastæði.
Stæðamöguleikar era bessir:
1. Bifreiðastæði milli Dómkirkiu og ráðhúss-
torgs og við Oddfellowhúsið
2. í kjallara hússins
3. Yfirbyggt stæði vestan húss
2.190 fm.
106 stæði
15 —
25 —
146 stæði
4. Möguleikar á sjálfu torginu undir vissum
kringumstæðum. Tekið skal þó fram, að
torgið er ekki hugsað sem bifreiðast. 120—160 stæði
Reylcjavík, 9. janúar 1964.
Gunnar Thoroddsen
(sign.)
Auður Auðuns Jóhann Hafstein
(sign.) , (sign.)
Guðmundur Vigfússon Magnús Ástmarsson
i (sign.) (sign.)