Ný vikutíðindi - 22.12.1964, Qupperneq 8

Skuldakóngarnir hafa sett
ríkisstjórnina í bóndabeygju
Þeir taka sér valdyíir bönkunum og útflutnings-
verzluninni í æ ríkara mæli
Fjárhagserfiðleikar út-
gerðarhmar, sem standa í
öfugu hlutfalli viðaflagnægð
ina, þrengja mjög að með
Iaust fé hjá bönkunum og
þó eru flestar útgerðir fiski-
flotans í vanskilum með
vexti og afborganir af stofn
lánunum, t. d. hjá Fiskiveiða
sjóði og hMðstæðum stofnun-
nm.
Þó er það þannig með
f jölda útgerða, að til viðbót-
ar vanskilum á stofnlánum,
vöxtum og opinberum gjöld-
um þá skulda þeir skipshöfn
um sínum stórfé.
Samkvæmt kjarasamning-
um við félagssamtök sjó-
manna, þá ber sjómönnum
aðeins að fá greidda kaup-
tryggingu hálfsmánaðarlega,
meðan útgerðartímabil stend
ur yfir. Síðan er ekki skyld-
ugt að fullgera upp fyrr en
all-löngum tíma eftir að út-
gerðar- eða kauptryggingar-
tímabili lýkur. Með því að
beita þessum samningsákvæð
um eftir þ\á sem \ið verður
,romið, þá geta stórir út-
gerðaTaðilar, eins og t. d.
Einar ríki, haldið inni og
notað í rekstur sinn mörgum
milljónum af aflahlutum sjó-
manna og með sama hætti
dregið að greiða gjöld þeirra
og fyrirtækja sinna, Með
þessum hætti minnkar banka
lánaþörf þeirra, og bankarn-
ir eiga óhægt með að fylgj-
ast með því, hversu f jármál
þessara aðila standa hverju
sinni.
Til viðbótar þessu hafa svo
margir þessara aðila mörg
fyrirtæki undir mismunandi
nöfnum og á ýmsum stöðum
og geta millifært greiðslur
og skuldir sitt á hvað, án
þess að bankamir verði þess
varir eða geti fylgst með
því. Aðilar að hinum stóru
útflutningsfyrirtækjum, —
skipafélögum og innflutnings
fyrirtækjum, hafa tiltölu-
lega auðveldan aðgang um
að hella á milli troganna.
Svo er það hið lága afurða
verð, sem hleður saman ó-
grynni fjár hjá nokkrum að-
ilum. Það er t. d. talin stað-
reynd, að Sfldarverksmiðjan
á Norðfirði einum hafi á sl.
sumri greitt lágmark 80-90
milljónir, og Síldar- og fiski-
mjölsverksmiðjan í Vestm.-
eyjum verulega hærri upp-
hæð, svo dæmi séu nefnd.
Þegar á þetta er litið er
engin furða, þótt Seyðisfirð-
ingar geri bæði að naga
handarbök sín og neglur yf-
ir því glapræði sínu að |
glopra Síldarverksmiðjunni
úr höndum sér, þvert ofan í
ráð Björgvins Jónssonar, al-J
þinginsmanns síns, en að ráð
um Eysteins Jónssonar.
Hefði þetta ekki verið gert,
þá væri Seyðisfjörður nú,
lágmark, 120 milljónum kr.
j ríkari.
Einn er sá þáttur í starf-
rækslu bankanna, sem setur
' óþrifablett á þá, og það er
f járplógsmennska, sem rekin
er af nokkrum lögfræðing-
um í skjóli bankanna. Það
er óviðfelldið að starfsmenn
banka reki skipa- og fast-
eignasölur til þess að hagn-
ast á sölu eigna, sem rekur
á fjörur bankanna eða séu
Ijóst eða leynt þátttakendur
í fjármálastarfsemi, sem
samrýmist ekki starfi þeirra.
En það má með miklum
rétti kenna rúkisvaldinu
um þær brotalamir,
sem eru á fjármálakerfi
þjóðarinnar. Það er stofnað-
ur banki á móti banka og
sjóður á móti sjóði, ekki síst
í stjórnmálalegum tilgangi.
Útgerðin á að hafa Fiski-
veiðisjóð, Stofnlánadeild sjáv
arútvegsins og svo er það
Fiskimálasjóðurinn. Fénu er
ráðstafað með lagaákvæðum,
en úthlutað ekki sízt af
stjómmálamönnunum. En
með þessum hætti er lengi
hægt að hygla pólitískum
gæðingum flokkanna. Og svo
eru það ríkisábyrgðimar og
ríkisábyrgðasjóðurinn. Þann
sjóð má telja aðal-burðarás-
inn undir viðgangi og vax-
andi veldi skuldakónganna.
Loks er það svo Landsam-
band íslenzkra útvegsmanna,
sem er snar þáttur í þessu
margslungna fjármálavölund
arhúsi. Landsambandið smal
(Framh. á bls. 4)
imyndaður refsheil
B/EKUR
„Sjöstafakverið", eftir
Halldór Kiljan Laxness
(Helgafell).
Þessi bók Nóbelsverðlauna
skáldsins skiptist í sjö hluta.
sem nefnast í efnisyfirliti:
Tryggur staður, Dúfnaveizl-
an, Veiðitúr í óbyggðum,
Kórvilla á Vestf jörðum,
Corda Atlantica, Jón í Brauð
húsum og Fugl á garðstaur-
um.
Sjöstafakverið er ein aðal-
sölubókin á jólamarkaðinum.
„Ármann og Vi!dís“
eftir Kristmann Guð-
mundsson.
(Bókfellsútgáfan).
Þegar ríkisstjóm Her-
manns Jónassonar vinstri
stjórnin eða „vinnustéttar-
stjórnin“, geispaði golunni
fyrir réttum sex árum eftir
að hafa svamlað í eigin
spýjum svika og úrræða-
leysis í röska 28 mánuði,
sem flestum fannst raunar
hafa verið 28 ár, kom eng-
um hugsandi manni annað
til hugar en að næsta stjóm,
hverjir svo sem hana sætu,
gætu ekki undir neinum
kringumstæðum reynzt öm-
urlegri, lágkúrulegri, aumk-
unarverðari. Svo virtist og
í fyrstu sem skoðun þessi i
myndi hljóta staðfestingu i
reynd, því að ekki ber að
neita því, sem augljóst er,
að ríkisstjórn Emils Jóns-
sonar svo og ríkisstjórn Ól-
afs Thors, þangað til Bjarni
Benediktsson hafði notfært
sér heilsubrest Ólafs til þess
að hrifsa völdin í stjórn
hans um mitt ár 1960, sínar
hendur hefðu uppi ýmislega
tilburði í þá átt að draga úr
hróplegustu misbrestum þess
sem hér er kallað efnahags-
ástand, en myndi hvarvetna
annars staðar vera nefnt
grængolandi, hurðarlaust for
ardýki, þar sem sérhvert
skítseyði telur sig vera gull-
fisk af eftirtektarverðustu
tegund.
Hér skal ekki viðlagt um
hina máttleysislegu viðleitni
ræði þeirra Emils og Ólafs þó vissi, eða átti að vita, að
væm alveg nákvæmlega það,
sem hafnfirskir alvöm-hag-
fræðingar höfðu barið í gegn
um hattstæði þeirra á mörg-
um árum með ærinni fyrir-
höfn — og árangri, sem sést
m. a. af síðasta glanznúmeri
,,stjórnarinnar“, rúmlega 45
% hækkun söluskatts.
Þetta ,,úrræði“ Bjarna
var líklegt til að lækka ris
áhorfendarinnar. Hanahefur
brostið kjark til þess að
standa við eigin fyrirheit.
Hún hefir svikið — já, marg
svikið. Hún hét því að láta
umframkauphækkanir ekki
koma fram í hækkuðu vöru-
verði. Hún sveik það áður en
á reyndi. Hún hét því, að
Benediktssonar, rúmlega 45 láta atvinnurekendur sjálfa
% hækkun söluskattsins, j og eina borga þær kauphækk
sem einkum er ætluð til þess anir (um 15-30%), sem þeir
að launþegar greiði sjálfum1 rausnast til að skenkja vinnu
sér launahækkanir sánar, lýð sínum á sex mánaða
kemur engum á óvart, því fresti. Hún sveik það undir
að alkunna er, að íslenzkir eins og peningaplebeyjarnir
,,stjórnmálamenn“ og hinir byrstu sig. Hún hét því, að
brauðlærðu, sem snúa marg- semja aldrei — og aldrei —
földunarvélum fyrir þá, við „afl utan Alþingis", við
kunna ekkert annað fyrir sér „Alþingi götunnar". Hún
en það, að auka hraða krónu sveik það svo eftirminnilega
veltunnar — og bruðla með að hæstvirtur ofrsætisráð-
almannafé í eigin þarfir, s. s. herra dr. Bjarni Benedikts-
gengdarlaus veizluhöld hvern1 son, ísraelsfari, þorir ekki
ær sem einhvern flakksnáp j einu sinni að taka sæti í
útlenzkan, einkum enskumæl | stjórn jafn óefnahagsbund-
andi, ber að garði, og tilefn-1 ins félagsskapar og Hjarta-
islaust ráp til útlanda í sjúkdómavarnarfélags R-vík
hvert skipti sem þarf að ur nema Eðvard Sigurðsson,
svara bréfi eða símskeyti.
Það er fyrir löngu svo farið
um álit manna á ráðherrun-
um, að Ingólfur Jónsson er
talinn þeirra minnst fyrirlit
leg og það fyrir þá dyggð
eina, að hann er
f iarverandi!
En hvers vegna á
stærsti
landsins,
hans.
verkalýðsrekandi
haldi þar í hönd
Svo gjörsamlega er nú
„stjórn“ Bjarna Benedikts-
sjaldnast sonar rúin trausti og áliti,
jafnvel í augum hinna allra
þá auðsveipnustu bitlmgabarna
Ein af fyrstu bókum Krist
manns Guðmundssonar, sem j
hann varð frægastur fyrir í
Noregi og víða um heim. Um
hana haf a gagnrýnendur
sagt, bæði hér og erlendis,
að hún sé ein af fegurstu
ástarsögum síðari tíma.
þeirra Emils og Ólafs, að-
eins geta þess, að þeir létu
Bjarna í arf nokkrar athygl-
isverðar leiðbeiningar um úr
ræði þeirra vandamála, sem
yfirþyrmanlegust voru i
svipinn. Það skiptir litlu
máli í þessu sambandi, að úr
„stjórnin" í öllum þessum sinna, að m. a. s. sú goðsögn
þrengingum? Búum við ekki Bjarna sjálfs, að hann sá
við öldungis eindæma ár- fæddur með refsheila þótt 5
gæzku ? Eru ekki ajllir alltaf nautshaus væri, er nú komin
að vinna? Jú, jú, jú! Mikil þangað sem piparinn vex og
ósköp! En kjarni málsins er sú skoðun breiðist nú óð-
einfaldlega sá, að, stjórnin fluga út um allt lýðræðið, að
stjórnar bara ekki. Hún læt- þessi ímyndaði refsheili sé
ur stjórna sér. Hún þorir nú bara hreint og beint orð-
ekki að gera það, sem hún inn að kvíguheila í kerahaus.