Ný vikutíðindi - 13.03.1970, Blaðsíða 4

4
NÝ VIEUTÍÐINDI
IMorðri
Framh. af bls. 8.
um og þjónustu, sem þessa
verður vairt hjá hinu opin-
bera. Undanfarið hefur eitt
dagblaðanna, sem ætla
mætti að sizt af öllum mundi
ympra á því, gert að umtals-
efni þátttöku bæjar og rikis
um björgun Slippstöðvar-
innar á Akureyri. Þar átti
sér stað eitt af mörgum fjár-
málaævintýrum, sem hafa
verið að skjóta upp kollin-
um að undanförnu.
Þetta dagblað lét ekki
svona þegar Álafoss var
bjargað á sínum tíma með
almenningsfé og einn af
toppmönnum þess gerður
að forstjóra. Síðan eru
þessi fyi’irtæki sett á odd-
inn og njóta allskonar fyi’ir-
greiðslu umfram aðra og
verkefni, sem aðrir gætu ef
til vill unnið fyrir lægra
verð.
Þannig leika stjórnmála-
mennirnir sér með almenn-
ingsfé. En það er ekki að-
eins á þessum sviðum, sem
spillingin er í algleymingi.
Á síðustu árum hefur það
komizt mjög í tízku, að setja
bankastjóra og ýmsa fram-
ámenn i stjórnir allskonar
samtaka og lilutafélaga til
þess að auðveldara sé að
komast yfir lánsfé og rekst-
ursfé. Ef illa tekst svo til
með afkomu fyrirtækjanna,
er framlag bankanna gert
að hlutafé úr ýmsum fram-
kvæmdasjóðum, sem hið
opinbera hefur yfir að ráða
og sömu forstjórarnir, sem
komið hafa fyrirtækjunum
i sjálfheldu, greidd há laun
fyrir afrekin.
Helztu umræðu- og deilu-
efni þessai’a sveitastjórnar-
kosninga, senx í liönd fara,
verða því atvinnumál al-
mennt og spillingin i opin-
berum málum.
Að þessu sinni verður
ekki aðeins um prófkjör að
ræða, heldur og prófstein á
vilja almennings varðandi
þessi mál.
NORÐRI.
☆
— Guð styðji
dómarana
Framh. af bls. 8.
stól þjóðarinnar til landsins
fyrir hálfri öld var einn af
hyrningarsteinunum undir
endurlieimt sjálfstæðis þjóð
ai’innar og meðal þeirra
þýðingarnxestu, og þó vei’ð-
ur ekki annað sagt en að
Ilæstiréttur Dana liafi
reynzt íslendingum vonum
framar af dómstóli i fjar-
lægu landi að vera.
VANDASAMT HLUTVERK
Hæstiréttur hefur frá upp
liafi verið skipaður lögvitr-
um mönnum, sem oft hafa
fengið vandasönx mál til úr-
lausnar og leyst þau. Vitan-
lega geta dóinsúrlausnir
eins og önnur mannanna
verk valdið ágreiningi, en
slíkt verður ekki umflúið.
Vafasamt er að æðsti dóm
stóil nokkurrar þjóðar hafi
jafn vandasömu hlutverki
að gegna eins og á Islandi,
sem er byggt nokkuð þras-
gjarnari þjóð með ríka rétt
lætistilfiixningu og sanxfé-
lag kunningsslcaparins.
Skapa íslenzkir þjóðhættir
sérstakan vanda um val
dómenda, en val dómenda,
— án þess að deilt skuli á
einstaka þeirra dómara,
sem í Hæstarétti liafa setið,
— myndi ekki standast þær
kröfur, sem gerðar eru um
dómaraval nxeðal annax’ra
lýðræðisþjóða, vegna fá-
mennis þjóðai’innar og ná-
inna skyldleika og hags-
munatengsla, seixi nánast
má rekja í allar ættir.
VIÐKVÆMT MÁL
Menn, senx staðið hafa
freixxstir i flokki stjórnmála
baráttunnar, væru ekki með
al annarra þjóða valdir til
dómstarfa í Hæstarétt, og
þó felast ekki í þessum orð
um efi um réttsýni og rétt-
dæmni slíkra nxanna.
Eitt af viðkvænxustu xnál-
um, senx fyrir Hæstarétt
liafa koixxið, mun vera liið
svokallaða „Berentsnxál“,
þar sem ráðlierra i ríkis-
stjói-n vék sæti nxeðan á
íxxálsskoti til Hæstaréttar
stóð. Þá var vísan liér að
framan kveðiix, en um um-
rætt mál urðu íxxikil stjórn-
málaátök og sviftingar.
SKUGGI
Það varpar að vísu
nokkrum skugga á Hæsta-
rétt, að Hæstaréttardómar-
ar skúli hafa talið sig til-
neydda til þess að sinna,
jafnfranxt í’éttarstörfunuixi,
launuðum störfum við nxöt,
setur i gerðardómuixi og
við að setja niður vinnudeil
ur, en ekki skal hér lialdið
uppi áxxxæli fyrir þetta, sem
væntanlega niá telja að
lieyi’i fortiðinni til og verði
framvegis þanxx veg, að svo
sé að Hæstaréttardómurun-
unx búið, að til franxhakls
launaðra aukastai'fa þurfi
ekki að koma í framtíðinni.
En engu að síður má gera
ráð fyrii', að Hæstiréttur
bíði á xxæstu leitum mikill
og vaxandi vandi við það,
er Islendingar konxast meir
til þátttöku i alþjóðavið-
skiptum með þátttöku í Frí-
verzlunai'bandalaginu og
fleiri bandalögunx, sem i
uppsiglingu eru nxeð aðild
Islands, þannig að áfram-
haldandi á óskin unx að
Guð styðji dónxara við
Hæstarætt á fullan rétt á
séi'.
☆
Reykjavíkur-
vald
Framh. af bls. 1.
skólans og dómarar yfii’-
stéttarins ásanxt fleirum,
sem liér verða elcki taldir.
En þetta reykviska aristó-
krati liafði þann eiginleika
að innlima i klíku sína
menn, sem voru óróaseggir
í skoðunum og frjálslyndir
á yngi-i árum sínum. Eru
meðal glöggra dæma i þeim
efnum Björn Jónsson rit-
stjóri og síðar ráðheotra,
Gestur Pálsson og Jón Ölafs
son.
Reykjavíkurvaldið er allt
af nxeð vissum liætti ein af
þýðingarniikluni valdanxið-
stöðvunx í landinu og noklc-
ui'skonar ríki í ríldnu, sem
hefur sín lög og reglur. 1
sjálfu sér verður lítil breyt-
ing á þessu, þrátt fyrir franx
vindu tímans og breytt sjón
armið og skoðanir, og nú á
dögum er þessu nákvæm-
lega eins liáttað og á lands-
liöfðingjatimabilinu.
Þegar veldi Magnúsar
landshöfðingja lauk — og
enda áður, — þá bar
Briemana alllxátt, og þeir
gerðust valdamenn, en þó
hélzt valdamiðstöðin að
mestu óbreytt. Ilyggnir
kaupsýslumenn töldu sér
henta að koma sér vel við
aristókratiið, og aristókrat-
iinu hentaði líka vel að hafa
kaupsýslumennina góða.
Glöggt dæmi i þessum
efnum, og ef til vill eitt
mest áberandi dæmið er
Sláturfélag Suðurlands;
upphaflega undir stjórn
Helga eldri Bergs. Ai’istó-
kratíið og núverandi mál-
gagn þeirrar kliku, Moi’gun-
blaðið, skammar Mjólkur-
samsöluna og Sambandið í
tíma og ótíma, en Mogginn
skammar aldrei Sláturfélag
Suðurlands, sem þó er lilið-
stæður félagsskapur, og for-
ráðanxenn Slátui’félagsins
eru i nánum tengslum við
aristókratiið.
Fólkið og nxennirnir inn-
an aristókratisins og fólkið,
sem aristókratíið viðurkenn
ir, eru nxeð vissum hætti í
öllunx stjórnnxálaflokkum
landsins, þótt kjarni þess
sé harðsnúnasta íhaldsfólk
landsins. En staðreyndin er
sú, að þrátt fyrir misnxun-
andi flokkslit, þá er fólk,
þegar á reynir, allt i sama
bátnum og einn og sami
flokkurinn.
Einungis eitt dænxi þessu
til staðfestingar skal nefnt.
Revkj avíkurvaldið, en
kjairni þess er nú hvirfingar
umhverfis Bjarna Benedikts
son forsætisráðhei’ra og
Geir Hallgrínxsson borgar-
stjóra, hvað völd snertir,
vildi ekki góðkenna Helga
Bei'gs, ritara Framsóknar-
flokksins, sem bankastjóra
Landshankans. En þegar
víðtækar athuganir höfðu
farið fram, þá varð niður-
staðan sú, að Helgi Bei’gs
hefði flest það til að bera,
sem liið reykviska aristó-
kratí krafðist.
Helgi liafði stutt og hjálp-
að Sjálfstæðisflokknunx með
nxargvíslegum hætti i Efta-
málinu og var af þeirri ætt,
sem klíkan hafði fyrir löngu
góðkennt og samþjrkkt. Nið-
urstaðan vai’ð sú, að Helgi
Bergs hlaut bankastjóra-
stai-fið, þótt hann unx sinn
verði að bíða eftir því ein-
livern ákveðmn tínxa. Og i
krafti þessara staðreynda
bætist svo það við, að fyrir
liugað er að Helgi Bergs
verði settur í efsta sæti
Framsóknarflokksins á lista
flokksins i Suðurlaúdskjör
dæmi við næstu alþingis-
kosningar.
fieykjavíkui’valdið, aristó
kratið í Reykjavík, eða há-
aðillinn, eru hraðsnúnustu
stjórnmálasamtök landsins,
senx njóta valdaaðstöðu inn
an allra flokka, og hafa nú
sem fyrr á dögunx Magnús-
ar landsliöfðingja helztu
valdamenn þjóðarinnar inn
an sinna vébanda; nú for-
sætisráðlierra, borgarstjóra,
lielztu bankastjórana, og
hæstaréttai'dómarana og
dómarastétt landsins að
mestu; jafnvel þótt viðkom-
endur einn og einn, kenni
sig við aðra flokka.
Þeir, sem gera sér framan
greindar staðreyndir Ijósai’,
hafa eignast lykla til þess
að Ijúka upp dyrum stjórn-
nxálalegra og fjármálalegra
leyndardóma.
>f
Tvlstolið-
Fi'amh. af 1. síðu.
voru meS fiskinnlegg, nokkurn
arð af eign sinni... ég mót-
mælti þessu gerræði þeirra og
krafðist þess að tekið yrði til-
lit til beinna hluthafa, þar sem
hér væri um hreinan arð af
rekstri að ræða, en til vara, að
þeir fengju þó einhvern hluta
af þessu fé, t. d. helminginn á
móti hluta meðalbáts í prósent
um... frá þessum tíma kom ég
ekki meira á stjórnar- eða að-
alfundi, þar sem 6 menn hafa
V OLKSWAGENEIGEDNUR Höfum fyrirliggjandi BRETTI • HLRfllR • VÉLARLOK OG GEYMSLIJLOK á Volkswagen í allflestum litum
Skiptum á einum degi með dags fyrirvara fyrir ákveðið verð. Reynið viðskiptin!
BÍLASPRAUTUN Garðars Sigmundssonar Skipholti 25-Símar 19099 20988