Ný vikutíðindi - 14.01.1972, Blaðsíða 6

6
N-Ý VIKUTÍÐINDI
* . * >f * * >f
P A T T C) N
HERSHÖFÐINGI
FRASÖGN A F FURÐULEGASTA
HERFDRINGJA SÍÐARI ALDA
* * * * -X -K
ÞAÐ má vel vera, að hann
hafi verið vitlausasta hörkutól,
sem nokkurn tímann hefur
skrýðzt hershöfðingjastjörnum.
En mikilmenni var hann engu
að síður.
Iðulega urðu almenningsradd
irnar, sem kröfðust þess, að
hann væri annaðhvort rekinn
úr hernum, jafnað væri um
hann, eða hann úrskurðaður
geðveikur, óþægilega háværar,
— og þó var George Smith Patt-
on einhver færasti skriðdreka-
herstjórnandi Bandamanna.
Patton var vissulega vanda-
mál. Jafnvel Eisenhower for-
seti hefur viðurkennt, að hann
hafi iðulega komizt í vandræði
með Patton. Og svipaða sögu
hafa flestir að segja, sem kom-
ust í náin kynni við „Gamla
Hörkutólið".
Versti löstur Pattons var
kæruleysi, varðandi hvað hann
sagði og við hverja. Það eina,
sem skipti hann raunverulega
máli, var bardagi, — laun erf-
iðisins.
Viðurnefnið „Gamla hörkutól
ið“, sem á amerískunni stendur
talsvert nær blóði og sterkum
taugum, ávann hann sér á her-
æfingarstöðinni í eyðimörk
einni í Suður-Kaliforníu, er
hann ákvað að herða taugar ný-
liðanna með hrollvekjandi lýs-
ingu á hernaði, svohljóðandi:
„Heyrið þið, þarna hunda-
kroppar," grenjaði hann, „þeg-
ar þið rekið höndina í blóðuga
kjötkássu, þar sem andlit vinar
ykkar var áður, þá megið þið
vita, að þið eigið í styrjöld!"
Fréttaritari nokkur heyrði
ræðuna og notaði viðurnefnið,
sem Patton sjálfur myndi líka
helzt hafa kosið sér.
Patton unni hernum öllu
fremur. Hann þráði ekkert heit-
ar en tækifæri til að sýna þá
fræknustu dirfsku og ófyrir-
leitnasta snarræði, sem vitað er
um síðan á dögum sjóræningj-
anna og víkinganna.
— ★ —
PATTON lauk prófi frá her-
skólanum í West Point árið
1909. Af skiljanlegum ástæðum
brokkaði hann beina leið í ridd-
araliðið. Þar gengu foringjarnir
í gljáandi stígvélum og báru
korða sér við hlið.
Það væri mesti misskilningur
að ætla, að honum hefði verið
mest í mun að snúa sér að her-
mennskunni launanna vegna.
Fyrstu árin gaf þessi „vand-
ræðastrákur“ hermennskulaun
sín til góðgerðarstofnana.
Um þetta leyti voru öll út-
gjöld til hernaðar mjög skorin
við nögl, svo að Patton lagði
iðulega sjálfur fram fé til hjálp-
ar óbreyttum liðsmönnum í
sveit hans úr kröggum og til út-
búnaðarkaupa.
Það lýsir honum öðru betur.
Alltaf snerist hugsun hans um
liðsmennina. Hann gerði miklar
kröfur til þeirra — en ætíð var
hann reiðubúinn og fús til að
sýna þeim, að hann hlífði sér
ekki fremur en þeim.
„Vélaherdeildir, byssupúður,
hreyfanleiki og hraði — þetta
eru atriði, sem veita yfirburði
í styrjöld,“ sagði hann ákveð-
inn.
— ★“
HANN gældi við þá hug-
mynd, að ríða í fararbroddi
sveitar brokkandi riddara. í
kunningjahópi viðurkenndi
hann, að yfir þessum dagdraum-
um hans hvíldi mikill hetjubrag
ur — þegar riddarar með
brugðnum bröndum réðust gegn
ofurefli óvina.
„Og í þessum dagdraumum
mínum unnum við alltaf sigur,“
sagði hann og glotti. „Ég vona
sannarlega að svo verði líka,
þegar til alvörunnar kemur . . .“
Á árunum 1916—17 gerði
meríkanski bófaherforinginn
Pancho Villa allmargar árásir
innfyrir bandarísku landamær-
in, og þar gafst Patton í fyrsta
skipti tækifæri til þess að berj-
ast. Hann var skipaður aðstoð-
arforingi Pershing hershöfð-
ingja, og var til þess ætlazt, að
hann gegndi skýrslugerðum og
slíku, en aðgerðarleysið var
Patton sízt að skapi.
Hvað eftir annað laumaðist
hann brott af skrifstofunni. I
fylgd nokkurra dáðfúsra ridd-
ara hélt hann inn á landsvæði,
sem bófarnir höfðu á valdi sínu.
Lítt þjálfaðar sveitir Bandaríkj-
anna höfðu naumast séð óvini,
hvað þá getað barizt við þá, en
Patton heppnaðist alltaf að hafa
upp á einhverjum, fella þá eða
taka höndum.
— ★ —
AFSKIPTI Bandaríkjanna af
heimsstyrjöldinni fyrri stóðu
fyrir dyrum. Patton drakk í sig
hvert orð, sem hann gróf upp
um gang styrjaldarinnar. Sér-
stakan áhuga hafði hann á nýju
uppfinningunni, skriðdrekan-
um, sem Bretar voru teknir að
beita á vesturvígstöðvunum.
Hann eygði strax möguleik-
ana, sem þessir vígvörðu vagn-
ar gátu veitt.
„Skriðdrekarnir hafa útrýmt
riddaraliðinu að eilífu,“ sagði
hann gömlum riddaraliðsfor-
ingjum til ægilegustu skelfing-
ar og hneykslunar. Og yngri
mennirnir lögðu við eyrun.
— ★ —
ÞEGAR Bandaríkin sögðu
Þjóðverjum stríð á hendur, var
Patton einn sá fyrsti, sem sigldi
yfir hafið. Hann var líka fyrst-
ur manna til að láta skrá sig í
fyrstu skriðdrekasveit Banda-
ríkjamanna.
Patton ungi komst snemma á
allra varir á vesturvígstöðvun-
um. Hjá St. Mihiel leiddi hann
skriðdrekasveit sína til orustu
— klæddur rétt eins og við liðs-
könnun í riddaraliðsskólanum.
„Það gljáði á stígvélin hans,
og við sitt hvora mjöðm héngu
marghleypur, þar sem hann
stóð í turni fremsta skriðdrek-
ans,“ segja gamlir skotgrafaher-
henn og hrista höfuðið. „Hann
grenjaði hvatningarorð til sinna
manna og svívirðingar yfir til
Þýzkaranna. Hann var kolvit-
laus .. .“
-★ -
PATTON var ekki rótt eftir
„Fáið mér bensín og skotfærí, og ég skal leggja
skriðdrekunum mínum fyrir framan Kreml,“
sagði hann.
„Patton er tvímælalaust mesti hershöfðingi
Bandamanna,“ sagði Rommel.
„Án hans hefðu Bandamenn aldrei sigrað okk-
ur,“ sagði von Rundstedt.
vopnahléð. Þegar hann kom til
Bandaríkjanna aftur, sá hann
að herinn var algerlega gleymd-
ur. Allur herafli hafði verið
skorinn svo niður, að naumast
beinagrindin var eftir. Til
kaupa á skriðdrekum var
hvorki áhugi né peningar.
Litla skriðdrekasveitin, sem
gert var ráð fyrir að hafa áfram,
var útbúin Renault-skriðdrek-
um, sem voru úreltir þegar ár-
ið 1918. Patton blátt áfram gekk
af göflunum yfir þessu kæru-
leysi.
„Við verðum að berjast aft-
ur!“ þrumaði hann. „Og við
verðum sigraðir, ef við sjáum
ekki að okkur í tíma.“
Þetta var hann fús til að
segja hverjum sem var, yfir-
mönnum sínum, blaðamönnum,
þingmönnum. En enginn hafði
áhuga. Nokkrir rólyndir friðar-
sinnar létu í ljós harm sinn yfir
því, sem þeir kölluðu „stríðs-
þorsta" hershöfðingjans.
— ★ —
ÞAÐ hvarflaði að Patton að
segja af sér og gerast einhvers
staðar sjálfboðaliði, þar sem
þörf væri fyrir krafta hans. En
við það hætti hann, því að ástin
til föðurlandsins var rík í
brjósti hans. Hann var sann-
færður um, að hann myndi geta
komið landi sínu að góðu liði,
ef styrjöld brytist út.
Nánasti vinur Pattons var
hershöfðinginn Adna Chaffee,
sem kominn var til ára sinna,
en hafði óbifandi trú á skrið-
drekunum. Þessir tveir ræddu
með sér, hvað koma skyldi.
— ★
ÞÓTT Patton væri færður
milli stöðva og úr einu verkefn-
inu í annað, hélt hann alltaf
tryggðinni við skriðdrekana
sína. Hann skrifaði, talaði og
sárbændi. Ákafi hans og þó sér-
staklega hreinskilnislegar at-
hugasemdir hans gerðu öðrum
yfirmönnum heitt í hamsi.
Mappan hans hjá herforingja-
ráðinu tútnaði út af áminning-
um og tilkynningum um að
stilla orðum sínum betur í hóf.
Hann var aðeins majór að
tign, en hann hikaði ekki við
að segja sér æðri foringjum
áli-t sitt.
„Guð minn góður! Þér eruð
kolvitlaus, sir, ef ég mætti kom-
ast svo að orði, með yðar leyfi,“
sagði hann eitt sinn við herráðs-
foringja.
„Þér hafið sannað, að það séu
fleiri hestrassar en hestar í hem
um,“ sagði hann við einn for-
ingja sinn.
Þannig var hann. Fyndist hon
um eitthvað gert á hluta ein-
hvers manna sinna, barðist
hann upp allan metorðastigann
til þess að ná rétti hans.
— ★ —
OFFURSTI nokkur hugðist
einu sinni draga undirforingja
úr sveit Pattons fyrir herrétt
og ákæra hann fyrir drykkju-
skap og ósæmilega hegðun.
Patton hélt til skrifstofu hans
og tók upp vörn fyrir sinn
mann.
„Hann er góður hermaður, —
fullur sem ófullur,“ sagði hann.
„Hann drakk heila viskí-
flösku, meðan hann átti að
gegna skyldustörfum,“ svaraði
offurstinn.
„Sir,“ sagði Patton. „Ég skal,
fjandinn hafi það, bjóða yður
upp á nokkuð. Ég skal ná í und-
irforingjann, við drekkum sína
viskíflöskuna hvor, og ef við
getum, að því loknu, ekki fram-
kvæmt hvaða skipun, sem yður
dettur í hug að gefa okkur, þá
skal ég sjálfur draga manninn *■
fyrir herrétt og að því búnu
segja af mér.“
Offurstinn gafst upp. tfhdíf-'
foringinn varð síðar stórskota-
liðsforingi í Þriðja hernum imd-
ir stjórn Pattons í Evrópu.
— ★ —
í JÚLÍMÁNUÐI árið 1940
var loksins stofnuð skriðdreka-
deild hersins, og aðalmenn þeirr
ar deildar voru þeir Patton og
Chaffee. Deildin var frá byrjun
allfjölmenn og þegar send til
æfingastöðva í Kaliforníu.
Herforingjarnir tveir stungu
saman nefjum og ákváðu, að
skriðdrekahermenn skyldu
klæðast sérstökum einkennis-
búningum. Og það var nú meiri
búningurinn sóttur beina leið til
teiknimyndahetju. Enda gerðu
blöðin grín að. Patton brá sér
beina leið til Palm Springs, og,
að því er eigendur einnar krá-
arinnar þar vilja leggja eið út
á, hvolfdi í sig tveim flöskum
af koníaki. Síðan þrammaði
hann út, stífur eins og síma-
staur, — og fór aldrei eftir það
í einkennisbúninginn.
Skilningur manna almennt á
þessum styrjaldartækjum jókst
hröðum skrefum. Og Patton
hélt þrumandi ræður yfir mönn
um sínum. Og þessum hörku-
tóls-ræðum gazt blaðamönnum
ekkert að.
„Foringjar eins og Patton eru
að gera skepnur úr drengjunum
okkar!“ veinuðu siðapostularn-
ir. „Þeir eru að þroska dráps-
fýsn þeirra!“
„Hvern fjandann álíta menn
hermenn eiginlega vera? Blóma
rósir?“ þrumaði Patton.