Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.12.1992, Blaðsíða 7

Byrtið þér, brúðir!
Sem börn alið:
Var hann yður eigi
til aðstoðar?
fyrir flutníng hans
og framgaungu,
njóta nærkonur
náms og launa,
og þér handhjálpar
Hálfu meiri.
Helstu viðfangsefni ljósmæðrastéttarinnar
Meginviðfangsefni ljósmæðrastéttarinnar hafa verið
fæðingarhjálp, hjúkrun og lækningar. Mikilvægi þessara
þátta í ljósmóðurstarfinu voru miklu meiri á árum áður,
þegar læknar voru fáir og lítilsmegandi í fæðingarhjálp og
ekki völ á lærðum hjúkrunarkonum.
Stór hluti starfs ljósmæðra á árum áður var heimilis-
hjálp til að tryggja eftir föngum velferð barna og mæðra
þeirra. Svo sem fram kemur á ágripum af ævi þeirra önd-
vegis ljósmæðra, sem hér er minnst, eru launamál,
kvenréttindi og skólamál meðal stórra og ævarandi við-
fangsefna þessarar starfstéttar.
Lífstarf þeirra er líka sönnun þess að þær voru engir
eftirbátar karlmanna í sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar.
Læknar og fæðingarhjálp
Meiriháttar viðburður á sviði fæðingarhjálpar varð
þegar Jón Hjaltalín landlæknir gerði fyrsta keisaraskurð-
innáíslandi 1865. Aðgerðinbjargaðibaminuenmóðirin
lést. Fyrsta velheppnaða keisaraskurðinn gerði Matthías
Einarsson læknir á Landakotsspítala 1910. Móðirin, Sigríður
Einarsdóttir, úr vesturbænum í Reykjavík og bam hennar
náðu góðri heilsu eftir aðgerðina. Steingrímur Matthías-
son læknir á Akureyri gerði velheppnaðan keisaraskurð
norðanlands 1911.
Matthías læknir var bamabam Solveigar Pálsdóttur
ljósmóður, en um hann sagði Ásgeir Ásgeirsson forseti,
sem einnig var bamabarn Solveigar, að hjá honum hefði
"handlagni og lækninganáttúran náð mestum þroska” í
ættinni. Matthías var meðal framstu skurðlækna landsins
á sinni tíð. Hann hlaut einnig mikið lof hjá Dr. med. Áma
Árnasyni lækni, fyrir góðan stuðning við rannsóknir
Áma á arfgengri heilablæðingu. Sú rannsókn er braut-
ryðjendaverk í læknisfræðilegri erfðafræði á íslandi og
ættfræðin kom þar að góðu gagni.
Þakkir. Þórami Jóhannssyni fulltrúa er þökkuð gerð
ættarkorta og ritvinnsla.
Heimildir
Láms H. Blöndalog Vilmundur Jónsson: Læknar áíslandi.
Útg. ísafoldarprentsmiðja HF.,Reykjavík 1945
Ljósmæður á íslandi I-II. Útg. Ljósmæðrafélag íslands,
Reykjavík 1984
Fyrirspurnir til félagsmanna
ættfræöifélagsins
Það er nú svo að þegar maður kemst upp með að leita
ráða hjá öðrum þá heldur maður uppteknum hætti.
Ég verð að biðja ykkur afsökunar á að ég fór manna-
villt í “Hver er maðurinrí’ þegar ég spurði ykkur um
Bjöm Kristjánsson í síðasta fréttablaði félagsins og hefi
ég nú þegar fengið þær upplýsingar um Bjöm að hann hafi
átt þrjár dætur og var ein þeirra gift Bjama Guðbjartssyni
bankastjóra á ísafirði.
Rgnheiður-in sem ég spurði ykkur um VAR kona
Kristjáns Snorrasonar eins og mig grunaði, þetta staðfesti
einn félagsmaður okkar, sem var heimagangur hjá þeim
hjónum í 50 ár og þekkti þar vel til.
Ekkert hefur frést af Sólveigu Guðmundsdóttur, hvort
þetta sé dóttir Guðmundar Bjömssonar landlæknis eða
hvað. En ég fékkjú staðfest að Sólveig kona Ingimars var
ekki við símann.
Nú, ég hefi svo sem úr meiru að moða, ein af konun-
um, sem vom á Miðstöð, var Dagmar Bjamason
f:21.07.1905, maður hennar var Sigurgeir Steindórsson
bifreiðarstjóri, ég finn tvær með þessu nafni, önnur heitir
Alheiður Dagmar Bjamason f: 23.10.1909 á ís.
Er þetta sama konan eða hvor var við símann?
Kannast nokkur ykkar við Friðrikku Davíðsson, sem
er skráð símakona í Mt 1910 og býr þá í Aðalstræti 16 ??
Þekkti einhver Fanneyju Þorvaldsdóttur eða Rann-
veigu Þorvaldsdóttur, en hún var á Miðstöð 1923.
Svo þvælist ég með Ingibjörgu Guðmundsdóttur, sem
varáMiðstöð 1916og 17, hættirþáog eflaustf:um 1895-
97. Ég stóla á ykkur að finna hana fyrir mig, því mikið er
ég búin að leita að henni en ennþá em það allt getgátur.
Þið hafið verið mér mjög hjálpleg að ekki sé meira
sagt og er ég afar þakklát fyrir svona lifandi starf í einu
félagi.
Ég er nú orðin eins og þátturinn um “Daglegt mál”.
Það er ágætt að hafa nokkur aukahöfuð til að hugsa
fyrir sig svona á milli.
HEYRUMST
5.11.1992, Ásthildur Steinsen
Hverjum bregður í sína ætt
7