Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.04.2000, Side 3

Friðrik Skúlason: Fyrirlestur um ættfræði
A fundi Ættfrœðifélagsins fimmtudaginn 30. mars síðastliðinn flutti Friðrik Skúlason tölvunarfrœðingur erindi um
œttfrœðistörf sín. Formaður setti fundinn og kynnti fyrirlesara. Hann skipaði Sigurð Magnússon fundarstjóra og tók
hann við stjórn fundarins og gafFriðriki orðið. Hérfer á eftir lítill útdráttur úr erindi Friðriks.
sem voru á lífi og fæddir á árunum 1966 - 1994.
Einnig fengu þeir sjálfkrafa dánardaga á þá
einstaklinga í söfnum sínum, sem höfðu látist á
tímabilinu 1966 - 1994. Til viðbótar fengu þeir
villulista, sem innihélt þá einstaklinga, sem hefðu átt
að finnast í þjóðskrá, en fundust ekki.
Notendum var einnig tilkynnt, að úr þeim
gagnasöfnum, sem yrðu yfirfarin á þennan hátt,
myndum við taka upplýsingar um „tengingar milli
núlifandi og nýlátinna einstaklinga“, sem væru
ætlaðar til að byggja upp safn með um 300 þúsund
einstaklingum.
I júní 1996 höfðu um 100 söfn borist í þessum
tilgangi, en þá sendum við ítrekun, þar sem tilkynnt
var að eftir 1. júlí yrði krafist greiðslu fyrir þessa
þjónustu. Það bar þann árangur, að í þeim mánuði
komu inn um 200 söfn til viðbótar. Alls voru því
notuð um 300 söfn og þó
svo að nokkrir hafi sent inn
fleiri en eitt safn var það þó
undantekning. Ætla má að
þannig hafi um 250
ættfræðiáhugamenn lagt
fram sinn skerf til
gagnagrunnsins. Flest
söfnin voru lítil eða um 5 -
10 þúsund einstaklingar, en
allnokkur voru stærri og
það stærsta var nteð um
180 þúsund manns.
Þær tengingar sem náðust
með þessum hætti voru
allar milli einstaklinga á
20. öld, en alls voru þær
nálægt 350 þúsund.
í október 1996 bjó ég síðan
til gagnasafn, sem innihélt
Ljósm. H.H. einstaklinga úr þjóðskrá
með þeim tengingum, sem
fengust á þennan hátt auk þeirra tenginga, sem
fengust beint úr upphaflegu þjóðskránni. Þessu
gagnasafni var síðan steypt saman við fyrra safnið,
þannig að út kom rúmlega 500 þúsund einstaklinga
safn. Afram var haldið að vinna við safnið fram í júní
1997, en þá var safnið orðið um 517 þúsund
einstaklingar að stærð og fjöldi tenginga var rétt
tæplega 600 þúsund.
Samstarf við Islenska erfða-
greiningu
A þessum tíma var safnið fært úr upphaflega
gagnagrunninum yfir í fjölnotendaforrit, sem skrifað
var af IE, en þá gat fleiri en einn starfsmaður unnið
við safnið samtímis. Um þessar mundir var talið að
það tæki um 20 - 30 ár að ná því markmiði að skrá
alla þekkta íslendinga. Þessi hraði fullnægði ekki
Ég var beðinn að koma hingað í kvöld og tala um
ættfræðistörf mín, eins og það var orðað. Ég býst við
að flestir hafi fyrst og fremst áhuga á stóra
ættfræðigagnagrunninum, þessum sem var kynntur
um síðustu áramót og verður opnaður almenningi
innan skamms, en áður en ég sný mér að því máli
ætla ég fyrst að lýsa bakgrunninum.
Upphafið
Það má rekja upphafið aftur til kringum 1980, þegar
ég hófst handa við að taka saman mína eigin ættartölu
í pappírsformi. Auk munnlegra heimilda var þar
notast við eldri ættartölur sem höfðu verið teknar
saman af ættmennum mínum, en á næstu árum var
fyllt upp í eyðumar með aðstoð útgefinna rita, svo
sem Manntalsins 1801, Lögréttumannatals,
Landnámu og Islenskra æviskráa.
Hlustað afathygli.
Næst gerist það að um 1988 hófst ég handa við gerð
ættfræðiforrits, sem kom á markað í lok þess árs
undir nafninu Espólín. Með því forriti fylgdi lítið
gagnasafn, sem í upphafi innihélt um 2500
einstaklinga, nánast alla fyrir 1703.
I maí 1994 var í fyrsta sinn ráðinn starfsmaður til að
vinna í gagnasafninu. A því ári var á kerfisbundinn
hátt bætt inn í safnið þremur frumheimildum, sem
vom manntölin 1703, 1801 og 1910, en það eru alls
um 180 þúsund einstaklingar. Ég hélt svo áfram að
skrá inn í safnið sjálfur, aðallega upp úr
ættartöluhandriti Jóns Espólíns og þann 17. janúar
1996 var safnið orðið 200 þúsund manns að stærð.
Á þessum tíma voru notendur Espólíns nálægt 700
talsins. Ég sendi þeim bréf í árslok 1995 þar sem ég
bauð upp á samkeyrslu gagnasafna við þjóðskrá,
þannig að þeir fengu kennitölur á alla þá einstaklinga
3